ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ 19/3
Ο τρόπος με τον οποίον ο ντοκιμαντερίστας προσεγγίζει το υποκείμενό του κυριάρχησε στο «Κουβεντιάζοντας» της Πέμπτης 19 Μαρτίου, στο οποίο συμμετείχαν οι σκηνοθέτες Δημήτρης Αθυρίδης (T 4 Trouble and the Self Admiration Society), Insa Onken (Rich Brother) και Eric Bergkraut (Letter To Anna).
O Θεσσαλονικιός Δημήτρης Αθυρίδης στράφηκε από την φωτογραφία στον κινηματογράφο για να καταγράψει την ιστορία του Τέρρυ Παπαντίνα, μιας ιδιάζουσας περίπτωσης μουσικού που μεσουράνησε στην ανεξάρτητη ροκ σκηνή της Ελλάδας του ’70, έγινε ίνδαλμα της ροκ υποκουλτούρας, ωστόσο η αυτοκαταστροφική του φύση τον οδήγησε στο περιθώριο. «Ήξερα τον Τέρρυ από πολύ παλιά και όταν τον ξανασυνάντησα, ένιωσα την παρόρμηση να τον κινηματογραφήσω. Τον ρώτησα τι κάνει και μου απάντησε ότι ‘ξυπνώ στις 8 το πρωί, ξυρίζομαι, πίνω καφέ και γύρω στις 10 θέλω να αυτοκτονήσω’. Όταν άκουσα αυτά τα λόγια, ήξερα ότι έπρεπε να γυρίσω αυτήν την ταινία», εξήγησε ο σκηνοθέτης του T 4 Trouble and the Self Admiration Society.
Μιλώντας για τη σχέση σκηνοθέτη – υποκειμένου, ο Δημήτρης Αθυρίδης υποστήριξε πως «πρέπει να βρεις την κατάλληλη απόσταση από τον άνθρωπο και να την τηρήσεις, σαν να βρίσκεσαι σε τροχιά γύρω του. Η διατήρηση αυτής της απόστασης, ώστε να μην πλησιάσω υπερβολικά, ήταν η διαρκής αγωνία μου. Ένιωθα την επιθυμία να τον προστατέψω, αλλά ήθελα ταυτόχρονα να προστατέψω και την ειλικρίνεια του υλικού μου. Ήταν μια έντονη ισορροπία, την οποία προσπάθησα να κρατήσω, ώστε να μην ωραιοποιήσω τις καταστάσεις», σημείωσε ο δημιουργός.
Σκηνοθετικό ντεμπούτο αποτελεί και για την Insa Onken η ταινία Rich Brother. Σ’ αυτήν, μοιραζόμαστε δύο χρόνια από τη ζωή του νεαρού Μπεν από το Καμερούν, ο οποίος φτάνει στη Γερμανία και, δίχως να έχει άδεια εργασίας, στρέφεται στην επαγγελματική πυγμαχία προκειμένου να αποκτήσει την οικονομική άνεση που ονειρεύεται. «Η πυγμαχία αποτελεί μια μεταφορά για τη μάχη του Μπεν να εκπληρώσει τις προσδοκίες της οικογένειάς του, αλλά και τις δικές του. Από την πρώτη στιγμή, ήταν έτοιμος να μου ανοιχτεί, έχοντας το θάρρος να εκφράζει την άποψή του, παρότι βρισκόταν παράνομα στη Γερμανία. Πλέον, είμαστε πολύ καλοί φίλοι και μιλάμε κάθε εβδομάδα», είπε η σκηνοθέτις, η οποία στη συνέχεια αναφέρθηκε στην υποδοχή του Μπεν από την οικογένειά του όταν επέστρεψε στο Καμερούν: «Η πιο δύσκολη στιγμή των γυρισμάτων, ήταν όταν ο Μπεν επέστρεψε στην πατρίδα του χωρίς πλούτη, χωρίς τα πανάκριβα δώρα που του είχαν ζητήσει να τους έφερνε. Μόλις οι φίλοι και οι συγγενείς του είδαν το κινηματογραφικό συνεργείο, νόμιζαν ότι μας είχε πληρώσει και δεν πίστευαν ότι ήταν ακόμη φτωχός». Κλείνοντας η γερμανίδα δημιουργός ομολόγησε πως «υποσυνείδητα, ίσως χειραγώγησα τον Μπεν, θέλοντας να συμβούν στη ζωή του συγκεκριμένα πράγματα, που θα έκαναν την ταινία πιο ενδιαφέρουσα».
Παρών στην συζήτηση ήταν και ο ίδιος ο Μπεν ο οποίος ομολόγησε ότι στην αρχή δεν ήξερε αν θα είχε τη δύναμη να συμμετάσχει σ’ αυτή τη διαδικασία: «Ίσως κάποια μέρα, αν επισκεφθώ ξανά το Καμερούν, να δείξω την ταινία στους συγγενείς μου και τότε μπορεί να με πιστέψουν. Ακόμη έχουν την εντύπωση ότι στην Ευρώπη πλουτίζεις πολύ εύκολα».
Η πρωταγωνίστρια της ταινίας του Eric Bergkraut, Letter To Anna, δεν βρίσκεται πια εν ζωή. Πρόκειται για τη δημοσιογράφο Άννα Πολιτόφσκαγια, δριμεία κατήγορο του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, η δολοφονία της οποίας παραμένει ανεξιχνίαστη. «Είχα συνεργαστεί με την Άννα στο προηγούμενο ντοκιμαντέρ μου, το Coca: The Dove from Chechnya, που αναφερόταν στην αγριότητα του πολέμου στην Τσετσενία. Μετά τη δολοφονία της - και με δεδομένο ότι είχα άφθονο οπτικό υλικό από συνεντεύξεις μαζί της - ένιωσα την υποχρέωση να αφιερώσω την επόμενη ταινία μου σ’ αυτήν», ανέφερε ο Eric Bergkraut.
«Η λέξη - κλειδί στο ντοκιμαντέρ, είναι η εμπιστοσύνη του πρωταγωνιστή ή των πρωταγωνιστών σου. Αν την κερδίσεις, τότε είσαι στον σωστό δρόμο. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι το ντοκιμαντέρ αποτελεί μια υποκειμενική ερμηνεία της πραγματικότητας και όχι την ίδια την αλήθεια», πρόσθεσε ο δημιουργός και συνέχισε: «Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους πρωταγωνιστές μας. Αν δεν αναμιχθείς στις ζωές τους, ίσως δεν υπάρξει αυτή η μαγική στιγμή, που κάνει μια ταινία ξεχωριστή. Και φυσικά μέσα από αυτή τη διαδικασία, προκύπτουν πολλές φορές δυνατές φιλίες».
«Είναι βέβαιο πως οι ταινίες μου, αποτελούν σκληρές καταγγελίες και δεν προσφέρονται για νέες φιλίες. Δεν θεωρώ, πάντως, ότι η ζωή μου διατρέχει κίνδυνο επειδή στρέφομαι έμμεσα κατά του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς δεν πιστεύω ότι στη ρωσική κυβέρνηση παίρνουν στα σοβαρά τις ταινίες και την τέχνη. Εδώ δεν παίρνουν στα σοβαρά ούτε καν τα ανθρώπινα δικαιώματα», σχολίασε τέλος ο Eric Bergkraut.
