Πρόγραμμα

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έχει ως στόχο να λειτουργεί ως πηγή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το κοινό, μέσα και από το πρόγραμμά του. Πολλές από τις ταινίες που προβάλλονται στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τον Νοέμβριο, και του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τον Μάρτιο, εξερευνούν θέματα που αφορούν την εύθραυστη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Επιπλέον, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, έχουν διοργανωθεί αφιερώματα για τις συνέπειες της υπερκατανάλωσης και της υπερβολικής εκμετάλλευσης του πλανήτη. Ανάμεσα σε άλλα: 

• Το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Μάρτιος 2019) έβαλε κάτω από το μικροσκόπιο μια σχέση που ανατρέχει στις απαρχές του κόσμου, αλλά έχει δυστυχώς αλλοιωθεί επικίνδυνα με το πέρασμα του χρόνου: τη σύνδεση του ανθρώπου με τα ζώα. Στο πλαίσιο του αφιερώματος «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;», μια σειρά αιχμηρών ντοκιμαντέρ επιχείρησαν να προσφέρουν απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα, αναδεικνύοντας τις πολυσύνθετες και πολύτιμες πλευρές της σχέσης του ανθρώπου με τα ζώα, ενώ παράλληλα ξεδίπλωσαν αληθινές ιστορίες που πραγματεύονται την αγνή αγάπη για τα ζώα, αλλά και την αδίστακτη εκμετάλλευσή τους από τον άνθρωπο. Το αφιέρωμα άντλησε έμπνευση από το ομώνυμο δοκίμιο του Τζον Μπέρτζερ (1926-2017), του βρετανού ριζοσπάστη διανοούμενου, θεωρητικού της τέχνης, συγγραφέα και ζωγράφου, ο οποίος έριξε μια διεισδυτική και ξεχωριστή ματιά στους τρόπους που βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και αισθανόμαστε τον κόσμο γύρω μας.
• Στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Μάιος 2020 - online) πραγματοποιήθηκε μεγάλο αφιέρωμα στην Ανθρωπόκαινο Εποχή. Όλο και περισσότεροι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η Ολόκαινος εποχή έχει παρέλθει και ότι μια νέα γεωλογική εποχή, η Ανθρωπόκαινος, ανέτειλε: από τα μέσα του 20ού αιώνα, η ανθρώπινη δραστηριότητα διαταράσσει ριζικά τις ισορροπίες στον πλανήτη υπονομεύοντας το μέλλον του, με τρόπο πιθανώς μη αναστρέψιμο. Οι δέκα ταινίες του αφιερώματος φώτισαν αυτή την καθοριστικής σημασίας αλλαγή από οικολογική, φιλοσοφική, πολιτισμική και πολιτική σκοπιά. Το αφιέρωμα συνοδεύτηκε από μία ειδική έκδοση για την Ανθρωπόκαινο Εποχή, η οποία εξερεύνησε ένα ζήτημα με γεωλογικές, περιβαλλοντολογικές, κοινωνικές, φιλοσοφικές, πολιτικές και πολιτισμικές προεκτάσεις. Στη δίγλωσση (ελληνικά και αγγλικά) ειδική έκδοση του Φεστιβάλ με τίτλο «Ανθρωπόκαινος», επιστήμονες, ιστορικοί του κινηματογράφου και των τεχνών και φιλόσοφοι επιχείρησαν να απαντήσουν στα πολλά ερωτήματα που δημιουργεί η νέα αυτή πραγματικότητα.
• Στο 61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Νοέμβριος 2020) πραγματοποιήθηκε μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «Προφητείες από έναν άλλο κόσμο: Sci-fi και cli-fi (1950 – 1990)», με σπάνιες και λιγότερο γνωστές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, δημιουργίες cult και προκλητικές που ξεφεύγουν από τα στερεότυπα και οι οποίες μίλησαν με τρόπο αλληγορικό για μερικά από τα πιο σημαντικά, σύνθετα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι αγωνίες που προέκυψαν από την πανδημία, ο φόβος για το ξένο και το άγνωστο, η δυστοπική μας σχέση με το περιβάλλον, οι αποστάσεις που ξαναχωρίζουν την ανθρωπότητα, αλλά και η επιθυμία για μια πιο ουσιαστική προσέγγιση της διαφορετικότητας, αποκαλύφθηκαν μέσα από αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα. Το Φεστιβάλ στράφηκε στο αγαπημένο αυτό κινηματογραφικό είδος για να αναδείξει λιγότερο προβεβλημένες πτυχές του, όπως η κλιματική φαντασία (cli-fi). Μπορεί ο όρος climate fiction να είναι πρόσφατος, ωστόσο όρισε ταινίες, παλαιότερες και σύγχρονες, που χρησιμοποιούν τα εργαλεία της επιστημονικής φαντασίας για να μιλήσουν για την ανθρωπογενή παρέμβαση στο περιβάλλον, τις φυσικές καταστροφές, τον τρόμο της πυρηνικής ενέργειας και την κλιματική αλλαγή. Το Φεστιβάλ εξέδωσε μια πολυσέλιδη, δίγλωσση ειδική έκδοση με άρθρα, μελέτες και δοκίμια που εξερευνούν τις αλληγορικές διαστάσεις του sci-fi και ειδικότερα του cli-fi.
• Στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Μάρτιος 2023) πραγματοποιήθηκε αφιέρωμα στον αυστριακό σκηνοθέτη Νικολάους Γκεϊρχάλτερ, ο οποίος μετουσιώνει την πραγματικότητα σε κινηματογραφικά έργα τέχνης, καταγράφοντας μέσα από περίτεχνα, λεπτομερή πλάνα και γεωμετρικές συνθέσεις, τη διαρκή πάλη ανθρώπου-φύσης και τις ολέθριες συνέπειες του δυτικού τρόπου ζωής.