Συνέντευξη Τύπου
«Οδύσσειες σωμάτων: μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο» -
«Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός» (14/3/2010)
Ο κύκλος των συνεντεύξεων Τύπου των ελληνικών ταινιών που συμμετέχουν στο διεθνές πρόγραμμα του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκη – Εικόνες του 21ου Αιώνα, άνοιξε την Κυριακή 14 Μαρτίου 2010 στο βιβλιοπωλείο Ιανός με πρώτους προσκεκλημένους τους σκηνοθέτες Αντώνη Μποσκοϊτη (Οδύσσειες σωμάτων: μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο) και Ηλία Ιωσηφίδη (Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός), οι ταινίες των οποίων συμμετέχουν στην ενότητα «Πορτραίτα – Ανθρώπινες Διαδρομές».
Ένα πορτραίτο του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου επιχείρησε να συνθέσει στην ταινία του ο Αντώνης Μποσκοϊτης, ενώ ο Ηλίας Ιωσηφίδης, όπως σημείωσε ο ίδιος, ασχολήθηκε με τον Ηλία Τσέχο, έναν από τους σημαντικότερους νεοέλληνες ποιητές που έχει συνθέσει επτά ποιητικές συλλογές αλλά το έργο του δεν είναι ευρύτερα αναγνωρισμένο.
Ο ηθοποιός Πέτρος Φυσσούν που συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στην ταινία «Παράνομοι», είχε πει ότι «ο Νίκος είχε την ιδιότητα να ταλαιπωρεί τους ανθρώπους στα γυρίσματα». Ο Αντώνης Μποσκοϊτης μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά διάρκεια των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ για τον αναγνωρισμένο σκηνοθέτη, σημείωσε: «Μοιάζει σαν να παλεύεις με ένα θηρίο, από την αρχή της ταινίας μέχρι το τέλος της, ακόμη και τώρα. Γνωρίζεις εκ των προτέρων πως όταν συνεργάζεσαι με τον Κούνδουρο έχεις απέναντι σου έναν άνθρωπο σαρωτικό, μια αντισυμβατική προσωπικότητα. Περάσαμε καταστάσεις κόντρας και συναίνεσης, αλλά πιστεύω ότι το αποτέλεσμα μας δικαίωσε».
Η αντισυμβατικότητα του χαρακτήρα του φάνηκε, όπως είπε ο σκηνοθέτης, από την επιθυμία του να μην μοιάζει η ταινία με τηλεοπτικό αφιέρωμα προς στο πρόσωπο του. «Το μόνο που μου υπέδειξε ήταν να μην γίνει “αγιογραφία” η ταινία, όπου όλοι θα έβγαιναν και θα μιλούσαν γι’ αυτόν με καλά λόγια», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Μποσκοϊτης. Μιλώντας για την σεκάνς πάνω στην οποία είναι βασισμένος ο κορμός του ντοκιμαντέρ, είπε χαρακτηριστικά: «Καταφέραμε να συγκεντρώσουμε 10 ημίγυμνες κοπέλες μετά από πολύ προσπάθεια και δημιουργήσαμε στοιχεία που αναφέρονταν ξεκάθαρα στην ταινία του “Μπορντέλο”. Ήξερα ότι ετοιμαζόταν να γυρίσει ταινία και μόλις ήρθε στο γύρισμα και είδε αυτή την ατμόσφαιρα μπήκε αμέσως στο κλίμα και ξύπνησε μέσα του ο σκηνοθέτης. Αυτό καταγράψαμε στην κάμερα», σημείωσε ο Αντώνης Μποσκοϊτης και πρόσθεσε ότι ο σκοπός του ήταν να δείξει στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας του Νίκου Κούνδουρου: «Το πλεονέκτημα μου ήταν ότι γνωρίζω προσωπικά τον Κούνδουρο και προσπάθησα να χρησιμοποιήσω τη σχέση που έχουμε μέσα από την ταινία».
Στην ερώτηση ποια άγνωστα στοιχεία της προσωπικότητας του Νίκου Κούνδουρου αποκαλύπτονται μέσα από την ταινία, ο σκηνοθέτης απάντησε με μια παραπομπή στο τέλος του φιλμ. «Ο Μάνος Βακούσης τον χαρακτηρίζει “άνθρωπο κτήνος – άνθρωπο τρυφερό”. Νομίζω ότι αυτή η φράση φανερώνει την αμφισημία του χαρακτήρα του και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι ήταν η ωραιότερη μαρτυρία μέσα στην ταινία».
Ο σκηνοθέτης Ηλίας Ιωσηφίδης μιλώντας για τον Ηλία Τσέχο σημείωσε πως πρόκειται για τους ποιητές που θα αναγνωριστούν για το έργο τους μετά από πολλά χρόνια. «Είναι ένα τσουνάμι που βρίσκεται βαθιά μέσα στον ωκεανό και δεν έχει φτάσει ακόμη στη στεριά. Γνωριστήκαμε στην Αθήνα όπου εργαζόταν ως χορευτής και κομπάρσος όσο έγραφε ποίηση. Όταν κατάφερα να σπάσω τους κώδικες της ποίησης του κατάλαβα τη δυναμική του και ότι η ποίηση είναι η πεμπτουσία της τέχνης», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Αφορμή για τη δημιουργία της ταινίας ήταν, όπως είπε, η «σιωπή» του ποιητή την τελευταία δεκαετία στη διάρκεια της οποίας έχει αποσυρθεί στη γενέτειρα του, στο χωριό Γιαννακοχώρι του Βερμίου. «Ξεκίνησα να φτιάχνω την ταινία άνευ σεναρίου με σκοπό να αναδείξω την ποίηση του και να βρει ξανά τη χαμένη του έμπνευση. Το αποτέλεσμα ήταν να συνθέσει κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων το 80% των ποιημάτων που παρουσιάζονται και να δημιουργήσει την τελευταία του ποιητική συλλογή», τονίζει ο σκηνοθέτης.
Ερωτώμενος για τις δυσκολίες οπτικοποίησης του ποιητικού λόγου ο Ηλίας Ιωσηφίδης σημείωσε ότι η ταινία καταγράφει ένα οπτικό οδοιπορικό του ποιητή. «Η ποίηση δεν μπορεί να γίνει εικόνα. Μας βοήθησε όμως η σύνθεση της στιγμής, η κινηματογράφηση σε πραγματικό χρόνο, η καθημερινότητα και συνταιριάξαμε πιστεύω την ποίηση με την εικόνα».
Σχολιάζοντας την κινηματογράφηση πορτραίτων ο Αντώνης Μποσκοϊτης τόνισε ότι βασικό στοιχείο της δουλειάς του είναι το πάθος και η σχέση που έχει με το αντικείμενο που καλείται να κινηματογραφήσει. «Το πρώτο μου πορτραίτο ήταν μια ταινία για την τραγουδίστρια Φλέρυ Νταντωνάκη πριν από οχτώ χρόνια. Μάζευα ηχογραφήσεις, είχα αρχείο, μελετούσα τα πάντα. Το ίδιο με τον Νίκο Κούνδουρο, η ταινία είναι το αποτέλεσμα μιας δεκαετούς σχέσης που έχω μαζί του και αγάπης για τις ταινίες του. Δεν μπορώ να κάνω ένα ντοκιμαντέρ με ανάθεση, άλλωστε δεν βιοπορίζομαι από αυτό», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του ο Ηλίας Ιωσηφίδης υπογράμμισε ότι το έργο του «Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός» δεν ανήκει στην κατηγορία «πορτραίτο» αλλά πρόκειται για μια ταινία για τον ποιητή γυρισμένη σε πραγματικό χρόνο. «Αγαπώ το ντοκιμαντέρ περισσότερο από τη μυθοπλασία. Την έχω βαρεθεί και προτιμώ να δουλεύω με πραγματικές εικόνες. Θεωρώ το ντοκιμαντέρ πεμπτουσία της κινηματογραφικής τέχνης», κατέληξε ο σκηνοθέτης.
