ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΓΑΖΑ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ - ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΓΥΜΝΟ –
Η ΛΙΣΤΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν το μεσημέρι της Τετάρτης 17 Μαρτίου 2010, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ο σεναριογράφος Δημήτρης Κολιοδήμος (Το σινεμά γυμνό) και οι σκηνοθέτες Νίκος Βεζυργιάννης (Η λίστα της σιωπής), Γιώργος Αυγερόπουλος και Γιάννης Καρυπίδης (Γάζα ερχόμαστε).
Παρόλο που η ιστορία των 30.000 αγνοούμενων στην Αργεντινή ήταν γνωστή στην Ευρώπη, λίγοι γνώριζαν ότι ανάμεσα στους desaparecidos υπήρχαν και πολίτες ελληνικής καταγωγής. Την ιστορία τους φέρνει στο φως το ντοκιμαντέρ Η λίστα της σιωπής του Νίκου Βεζυργιάννη. «Ούτε οι πολιτικές αρχές ούτε ο δημοσιογραφικός κόσμος είχε ασχοληθεί με το θέμα» σημείωσε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη Τύπου ο σκηνοθέτης. Δουλεύοντας με ελληνικές κοινότητες του απόδημου ελληνισμού, ο ίδιος και ο δημοσιογράφος Παύλος Νεράντζης, ο οποίος υπογράφει το σενάριο της ταινίας, ξεκίνησαν να συλλέγουν πληροφορίες για το θέμα και τελικά ανακάλυψαν ότι η ελληνική διάσταση της ιστορίας ήταν πολύ πιο σημαντική από όσο φαντάζονταν και οι ίδιοι. Τριάντα χρόνια μετά την πτώση της χούντας στην Αργεντινή, τα υπουργεία Δικαιοσύνης διάφορων ευρωπαϊκών χωρών αναζητούν τους υπαίτιους για τις δολοφονίες πολιτών τους και κινούν τις διαδικασίες για τη διεξαγωγή δικών. «Η Ελλάδα δεν έκανε ποτέ τίποτα. Ο υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής, θύμα και ο ίδιος της χούντας, θέλοντας να προβάλλει το θέμα στη διεθνή κοινότητα, είχε καλέσει το 2007 την ηγεσία του ελληνικού ΥΠΕΞ» ανέφερε ο Νίκος Βεζυργιάννης. Το ντοκιμαντέρ του αποκαλύπτει ονόματα αγνοουμένων ελληνικής καταγωγής και καταγράφει μαρτυρίες ανθρώπων που έχασαν τους δικούς τους, καθώς και φωνές διαμαρτυρίας για τη στάση της Ελλάδας απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα. Παράλληλα, παρουσιάζει το ιστορικό υπόβαθρο των γεγονότων και περιλαμβάνει συγκλονιστικές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη των βασανιστηρίων, τις εκτελέσεις και τα τάγματα θανάτου. «Μολονότι έχουν περάσει τόσα χρόνια μετά την πτώση της χούντας, η Αργεντινή βρίσκεται ακόμη σε στάδιο εκδημοκρατισμού, χωρίς να έχουν εκλείψει τα στοιχεία του παρακράτους», υπογράμμισε ο Νίκος Βεζυργιάννης. Ο ίδιος σημείωσε, επίσης, ότι η οικονομική κρίση της χώρας διαρκεί δεκαετίες, τη στιγμή που ταυτόχρονα εξακολουθούν να υφίστανται πολιτικές και ιδεολογικές συγκρούσεις σε κοινωνικό επίπεδο. Ο κ. Βεζυργιάννης αναφέρθηκε σε ακόμη μια δραματική διάσταση της ιστορίας των desaparecidos, το γεγονός ότι παιδιά τους δόθηκαν για υιοθεσία σε αξιωματούχους του στρατιωτικού καθεστώτος. «Δεν είναι εύκολη η προσέγγιση αυτού του θέματος. Λίγα παιδιά βρέθηκαν από τους φυσικούς τους γονείς, πολύ λιγότερα δε ελληνικής καταγωγής. Μπορεί να φανταστεί κανείς την ψυχολογική πίεση αυτών των πλασμάτων σε σχέση με τους θετούς τους γονείς» ανέφερε χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων.
Στη συνέχεια της συνέντευξης Τύπου, τον λόγο πήρε ο Δημήτρης Κολιοδήμος, σεναριογράφος του ντοκιμαντέρ Το σινεμά γυμνό, το οποίο σκηνοθέτησε ο Βάσος Γεώργας. Ο κ. Κολιοδήμος εξήγησε, αναφορικά με την ταινία: «Δεν θέλαμε να εκθέσουμε ανθρώπους αποκαλύπτοντας άγνωστες πτυχές της ζωής τους. Στόχος μας ήταν να κάνουμε ένα ντοκιμαντέρ γύρω από την ιστορία του ερωτικού ελληνικού κινηματογράφου». Το υλικό που συγκέντρωσαν οι δυο δημιουργοί ξετυλίγει αυτό το ιστορικό μέσα από δώδεκα ωριαία επεισόδια, ενώ στο 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης προβάλλεται μια εκδοχή διάρκειας 102’. Η ταινία αναφέρεται στις αρχές της δεκαετίας του ’70, όταν ο ελληνικός κινηματογράφος στράφηκε σε ερωτική θεματολογία για να αντιμετωπίσει την κρίση. Παρουσιάζει όχι μόνο την ιστορία του ερωτικού σινεμά στην Ελλάδα, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο εντός του οποίου δημιουργήθηκαν αυτές οι ταινίες. Παράλληλα, φιλοξενεί αφηγήσεις από πρόσωπα που δημιούργησαν τις πρώτες ελληνικές ερωτικές ταινίες, καθώς και από άτομα που τις σχολιάζουν τεκμηριωμένα και με γοητευτικό τρόπο. «Τη δεκαετία του ’70 υπήρχε αθωότητα και μια ιδιαίτερη κινηματογραφική γραφή, υπήρχε σενάριο και περισσότερα από 30 πλάνα για μια σκηνή. Σήμερα υπάρχουν δύο εταιρείες παραγωγής που κάνουν σκληρό πορνό. Η αφήγηση είναι μηδενική. Υπάρχει μια ακίνητη κάμερα, η οποία κλείνει όταν ολοκληρωθεί η σεξουαλική πράξη» υπογράμμισε ο κ. Κολιοδήμος. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει σκηνές από ερωτικές ταινίες, χωρίς όμως να αναφέρονται τα ονόματα όσων εμφανίζονται στο φιλμ. «Πολλοί έκαναν αυτές τις ταινίες για λόγους επιβίωσης και στη συνέχεια σταδιοδρόμησαν σε άλλους χώρους. Άλλοι, πάλι, δεν θέλουν να τις θυμούνται, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή. Δεν θέλαμε να εκθέσουμε κανέναν, γι’ αυτό και δεν κατονομάζουμε κανέναν, εκτός από τον σκηνοθέτη, για τον οποίο διατηρούμε το ψευδώνυμό του όπου υπάρχει, καθώς και το έτος και την εταιρεία παραγωγής» εξήγησε ο σεναριογράφος.
Tον Αύγουστο του 2008, δύο μικρά ελληνικά καΐκια έσπασαν για πρώτη φορά μετά από 41 χρόνια τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας, τον οποίο είχε επιβάλει παράνομα το κράτος του Ισραήλ. Το ντοκιμαντέρ Γάζα ερχόμαστε καταγράφει το ιστορικό και ριψοκίνδυνο ταξίδι 44 ακτιβιστών από όλο τον κόσμο. Το υλικό του ντοκιμαντέρ τραβήχτηκε από τους ίδιους τους ακτιβιστές της δράσης Free Gaza movement, με σκοπό να αποτελέσει συνέχεια της αποστολής στη Γάζα. Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, οι σκηνοθέτες της ταινίας Γιώργος Αυγερόπουλος και Γιάννης Καρυπίδης μίλησαν για τις συγκλονιστικές εμπειρίες τους από την περιοχή. Ο Γιάννης Καρυπίδης ήταν ένας από τα μέλη του πληρώματος που ταξίδεψε με τα δύο καΐκια μέχρι το αποκλεισμένο λιμάνι της Γάζας. «Δεν μπορείς να μιλήσεις για μια φυλακή, αν δεν πας ο ίδιος να τη δεις. Μπάρκαρα ως κινηματογραφιστής και σε δύο μέρες έγινα λοστρόμος… Αυτοί οι άνθρωποι ζουν μέσα σε μια φυλακή υψίστης ασφαλείας, σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου, είναι η απτή πραγματικότητα. Προσπαθούν να τους αφαιρέσουν την περηφάνια τους, ευτυχώς χωρίς επιτυχία. Ένας δάσκαλος μου είπε ότι οι επτάχρονοι μαθητές του συνήθισαν να βλέπουν τα F16 και δεν φοβούνται πια. Φαντάζεστε, όμως, τι θα γίνει με αυτά τα παιδιά όταν φτάσουν στην ηλικία των 14 ετών;». Το σπάσιμο του αποκλεισμού από δύο ελληνικά καΐκια ήταν γνωστό, ωστόσο σε ό,τι αφορούσε το επιχειρησιακό μέρος του εγχειρήματος επικρατούσε άκρα μυστικότητα. «Μας περίμεναν τον Ιούλιο και φτάσαμε τέλη Αυγούστου. Το τι έγινε στην υποδοχή δεν περιγράφεται. Μετά από 41 χρόνια, αυτοί οι άνθρωποι αντίκρισαν κατάρτι στο λιμάνι. Επί τρεις μέρες, 500.000 κόσμου βρισκόταν στην παραλία. Μας επεφύλαξαν πολύ μεγάλες τιμές, μας έδωσαν ιθαγένεια και διπλωματικά διαβατήρια» περιέγραψε ο Γιάννης Καρυπίδης. Με το βλέμμα στραμμένο στη Γάζα, ο ίδιος ετοιμάζεται για την επόμενη αποστολή, τον Απρίλιο. «Η πρώτη αποστολή ήταν συμβολική, για το σπάσιμο της πολιορκίας. Τώρα θα ξεκινήσει ένας πολυεθνικός στόλος που θα κουβαλά φορτίο τσιμέντου. Θέλουμε να δείξουμε ότι στη Μεσόγειο η ναυσιπλοΐα δεν είναι ελεύθερη και, ειδικά για την Ελλάδα, που έχει Επίτροπο Ναυσιπλοΐας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το γεγονός αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο πολιτισμός της Μεσογείου δεν ανέχεται την πειρατική δράση του κράτους του Ισραήλ».
Ο έτερος σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Γιώργος Αυγερόπουλος, δεν ταξίδεψε με τα δύο καΐκια μέχρι το αποκλεισμένο λιμάνι, ωστόσο η Γάζα αποτελεί για τον ίδιο ένα γνώριμο μέρος, στο οποίο έχει μεταβεί σε προηγούμενες δημοσιογραφικές αποστολές. «Τα παιδιά στη Γάζα μεγαλώνουν με τον ήχο εκρήξεων, γι’ αυτό και μεγαλώνοντας οι απόψεις τους ριζοσπαστικοποιούνται. Θυμάμαι πως όταν παρουσιάστηκε ευκαιρία να γυρίσουμε πλάνα με τους μαχητές του στρατιωτικού σκέλους της Χαμάς την ώρα της επίθεσης, με είχαν ρωτήσει αν είμαι έτοιμος να συναντήσω τον Θεό μου. Οι άνθρωποι εκεί είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι για αυτό» είπε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Αυγερόπουλος.
