51ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
3-12 Δεκεμβρίου 2010
ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ
ID10
Δημιουργοί που επιμένουν να ονειρεύονται, όπως κι οι ήρωές τους, προτείνουν ένα σινεμά που σφύζει από ταλέντο και εφευρετικότητα, που αντιστέκεται στις συμβάσεις και τους περιορισμούς. Η νέα διεθνής ανεξάρτητη κινηματογραφική σκηνή αφηγείται ιστορίες οικουμενικής απήχησης, διεισδύοντας στις διαπροσωπικές σχέσεις, απαντώντας στις προκλήσεις των καιρών. Στο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εκπρόσωποι του ανεξάρτητου κινηματογράφου από όλο τον κόσμο αποτελούν τους πρωταγωνιστές του τμήματος Ημέρες Ανεξαρτησίας.
Φέτος, εκτός από την πλήρη ρετροσπεκτίβα στο έργο του ταϊλανδού σκηνοθέτη Απίτσατπονγκ Βιράσετάκουν, οι Ημέρες Ανεξαρτησίας παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα ταινιών πρόσφατης παραγωγής που έχει κάνει αίσθηση στην παγκόσμια κινηματογραφική κοινότητα, ενώ παράλληλα, μέσα απ’ την ενότητα Νέοι Αμερικανοί συστήνουν την αφρόκρεμα των ανερχόμενων νέων αμερικανών δημιουργών. Ακολουθεί μια επιλογή των ταινιών που θα προβληθούν στο πλαίσιο του τμήματος.
ID10:
Διασκευάζοντας το ομώνυμο θεατρικό έργο του Γουατζί Μουαουάντ, ο πολυβραβευμένος καναδός σκηνοθέτης Ντενί Βιλνέβ/Denis Villeneuve αφηγείται μια πολυεπίπεδη, συνταρακτική ιστορία που διατρέχει ηπείρους, γενιές, λαούς και πολιτισμούς στο οικογενειακό δράμα Incendies, τιμημένο με το βραβείο της Πόλης του Τορόντο για καλύτερη καναδική ταινία, στο πρόσφατο Φεστιβάλ Τορόντο και επίσημη πρόταση του Καναδά για τα επερχόμενα Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Στην ταινία, η αινιγματική κληρονομιά που λαμβάνουν δύο αδέλφια από τη μητέρα τους πυροδοτεί μια αλληλουχία γεγονότων που συνθέτουν το μυστηριώδες παζλ ενός τραγικού πεπρωμένου, απόρροια του φαύλου κύκλου βίας στη Μέση Ανατολή. Μια μοντέρνα τραγωδία με απροσδόκητο, σοκαριστικό φινάλε.
Η πρώτη μεξικάνικη ταινία που βραβεύτηκε ποτέ στο Φεστιβάλ Βενετίας, το Summer of Goliath του Νικολά Περέντα / Nicolas Pereda (βραβείο Orizzonti), αποτελεί ένα υβρίδιο μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ και αφηγείται τις ιστορίες των κατοίκων του Ουιλοτεπέκ, στην επαρχία του Μεξικό. Μια άμεση, διεισδυτική ματιά σε μια εξαθλιωμένη κοινωνία που κυριαρχείται απ’ το μίσος και το φόβο, μια σπουδή στον τρόπο με τον οποίο κυοφορούνται και εκφράζονται τα πρωτόγονα ένστικτα, μέσα απ’ τη νατουραλιστική κινηματογραφική γραφή του Περέντα.
Στον επίγειο παράδεισο της μεξικάνικης Καραϊβικής, ο σκηνοθέτης Πέδρο Γκονζάλες-Ρούμπιο / Pedro Gonzales–Rubio καταγράφει εν είδει ψευδοντοκιμαντέρ το αληθινό αποχαιρετιστήριο ταξίδι ενός πατέρα και του πεντάχρονου γιου του. Στην ταινία Alamar, βραβευμένη με Χρυσή Τίγρη στο φεστιβάλ του Ρότερνταμ, ξετυλίγεται μια απίστευτης ομορφιάς τελετουργικού ρυθμού μύηση σε μια γοητευτική κουλτούρα, αλλά και στην αξιοθαύμαστη αρμονία ανθρώπου-φύσης.
Άρωμα από Λατινική Αμερική διαθέτει και το εξπρεσιονιστικού στυλ ντεμπούτο μεγάλου μήκους των αδελφών Ντανιέλ και Ντιέγκο Βέγκα /Daniel & Diego Vega με τίτλο Octubre, που τιμήθηκε με το βραβείο επιτροπής στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Κανών. Η πλοκή διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου, του «μήνα των θαυμάτων», όταν εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί προσέρχονται στη Λίμα για τις περίφημες θρησκευτικές τελετές. Οι νεαροί σκηνοθέτες, με εμφανείς επιρροές από το σινεμά των Μπρεσόν, Καουρισμάκι και Τζάρμους, προσεγγίζουν με σκηνοθετική οικονομία και χωρίς μελοδραματισμούς τους ήρωές τους: δύο μοναχικούς, ετερώνυμους χαρακτήρες -έναν ψυχρό ενεχυροδανειστή και τη θεοσεβούμενη γειτόνισσά του- οι οποίοι, αναζητώντας την προσωπική τους λύτρωση, βιώνουν πρωτόγνωρα συναισθήματα και αναθεωρούν μια για πάντα τις σχέσεις τους με τους άλλους.
Μια λεπτομερής μελέτη επάνω στον ψυχισμό του μοντέρνου ανθρώπου, τις συναισθηματικές κρίσεις και την αστάθεια των σχέσεων και των θεσμών αποτελεί η ταινία Αt Ellen’s age της γερμανίδας Πία Μαρέ / Pia Marais. Πρωταγωνίστρια της δημιουργού είναι η τέσσερις φορές υποψήφια για βραβείο Σεζάρ γαλλίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια Ζαν Μπαλιμπάρ, στο ρόλο μιας μεσήλικης αεροσυνοδού η οποία πραγματοποιεί ένα προσωπικό ταξίδι αυτογνωσίας και ωρίμανσης, επαναστατώντας ενάντια στην αποξένωση και τη μοναξιά της.
Ο θρίαμβος της ανθρωπιάς αποτυπώνεται με άμεσο, σχεδόν ντοκιμαντερίστικο, τρόπο στην ταινία Los labios των Ιβάν Φουντ και Σαντιάγκο Λόζα / Ivan Fund & Santiago Loza. Τρεις ιδεαλίστριες κοινωνικές λειτουργοί (ειδικό βραβείο ερμηνείας στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Κανών, για τις τρεις πρωταγωνίστριες) αφομοιώνονται με τους κατοίκους μιας πάμφτωχης κοινότητας στα ενδότερα της Αργεντινής και πασχίζουν στωικά και ηρωικά να τους βοηθήσουν. Η ταινία δεν χάνει λεπτό την αυθεντικότητα και την αληθοφάνειά της σε επίπεδο δραματουργικό και αφηγηματικό, κάνοντας τον θεατή κοινωνό ενός εξαθλιωμένου και βαθιά ανθρώπινου κόσμου.
Η τελευταία μέρα των σχολικών χειμερινών διακοπών γίνεται η αφορμή για τον κινέζο σκηνοθέτη Λι Χονγκί / Li Hongqi για να διηγηθεί στο Winter vacation τα έργα και τις ημέρες των κατοίκων ενός χωριού της Νότιας Κίνας, όπου κυριαρχούν το χιόνι και η πλήξη. Η ταινία, η οποία απέσπασε την Χρυσή Λεοπάρδαλη στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, τοποθετεί στο κέντρο βάρους της τους εφήβους, τις σκέψεις και τα διλήμματά τους. Παράλληλα, σκιαγραφεί μινιμαλιστικά ένα ειρωνικό αλλά και σοβαρό ταυτόχρονα, προφίλ της κινεζικής υπαίθρου, ενορχηστρωμένο ιδανικά από αργούς ρυθμούς, στυλιστική ακρίβεια και εσωτερικές παύσεις.
Νέοι Αμερικανοί:
Στην ενότητα Νέοι Αμερικανοί, κυριαρχούν ο πειραματισμός με τα κινηματογραφικά είδη και οι εκφραστικές καινοτομίες. Οι δημιουργοί αφουγκράζονται την εφηβική ψυχή και αποδίδουν τη δική τους οπτική επάνω στο ταξίδι της ενηλικίωσης, ενώ δεν παύουν να καταπιάνονται και με τις παθογένειες της σύγχρονης εποχής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ταινία Putty hill, ένα «κινηματογραφικό αντάρτικο», όπως την αποκαλεί ο ίδιος ο σκηνοθέτης της, Ματ Πόρτερφιλντ/ Mat Porterfield. Πρόκειται για ένα – εφηβικό και όχι μόνο - αμάλγαμα παραδοσιακής ντοκιμαντερίστικης φόρμας και αφηγηματικού ρεαλισμού, το οποίο συνθέτει μια αινιγματική και αυθόρμητη σπουδή για την Αμερική στο πρότυπο του σινεμά βεριτέ, εξαιρετικά ριζοσπαστική στην σύλληψη και την αλήθεια της.
Από την άλλη, στο ντεμπούτο του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ/ David Robert Mitchell, με τίτλο The myth of the american sleepover εκτυλίσσεται ένα ολοζώντανο, αισθητικά προχωρημένο και τρυφερό δράμα ενηλικίωσης με πρωταγωνιστές τέσσερις εφήβους, φιλτραρισμένο μέσα από κλασικές εφηβικές ταινίες και τη ματιά της Νουβέλ Βαγκ. Οι πρωτοεμφανιζόμενοι ηθοποιοί της ταινίας τιμήθηκαν με βραβείο Best ensemble στο Φεστιβάλ SXSW.
Το φιλόδοξο Cold weather του Άαρον Κατζ /Aaron Katz, έχει ως πρωταγωνιστή, έναν ερασιτέχνη Σέρλοκ Χολμς ο οποίος, αφού εγκαταλείπει τις σπουδές του, επιστρέφει στο πατρικό του και ερευνά μια ανεξήγητη εξαφάνιση. Στην ταινία, η αναπάντεχη συνάντηση του mumblecore με το μυθιστορηματικό αστυνομικό σύμπαν του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, μετατρέπεται σε έναν ιδιαίτερα ελκυστικό συνδυασμό οικογενειακού δράματος και whodunit μυστήριου, με ταιριαστό φόντο τον μουντό καιρό του Πόρτλαντ.
