Ο ΘΕΟΣ ΘΑ’ΛΕΓΕ ΟΧΙ / Ο ΜΙΚΡΟΣ ΜΙΡ-ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ / AGNUS DEI, Ο ΑΜΝΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Συνέντευξη τύπου παραχώρησαν την Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011, στο πλαίσιο του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης οι σκηνοθέτες Μπριγκίτε Ούταρ Κορνέτσκι (Ο θεός θα 'λεγε όχι), Φιλ Γκράμπσκι (Ο μικρός Μιρ- Δέκα χρόνια στο Αφγανιστάν) και Αλεχάνδρα Σάντσες (Agnus Dei/ Ο αμνός του Θεού).
Στο ντοκιμαντέρ της Ο Θεός θα 'λεγε όχι, η σκηνοθέτης Μπριγκίτε Ούταρ Κορνέτσκι καταγράφει τη γενναιότητα των ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη του πολέμου στη Σιέρα Λεόνε. Όπως εξήγησε η δημιουργός, ο θεός βρίσκεται στο φόντο και όχι στο επίκεντρο αυτής της ταινίας για τον ανθρωπισμό που ανθίζει μετά τις βαρβαρότητες ενός ενδεκαετούς εμφυλίου. «Η ταινία είναι μια κραυγή ανθρωπιάς και επικεντρώνεται σε ανθρώπους που ακρωτηριάστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Εγώ βρέθηκα εκεί το 2002, τέσσερα χρόνια μετά την ειρήνευση κι αυτό που αντίκρισα ήταν συγκλονιστικό. Περισσότεροι από 4000 άνθρωποι είχαν ακρωτηριαστεί», ανέφερε η κ. Κορνέτσκι. Στο ντοκιμαντέρ της, οι πρωταγωνιστές αφήνουν πίσω τους την αγριότητα του πολέμου και προσπαθούν να βρουν το θάρρος να συνεχίσουν τη ζωή τους. Ο φακός εστιάζει στους σκληρά εργαζόμενους Μπόνκα, στην πόρνη Τζουλιέττα αλλά και σε μικρούς μαθητές στο σχολείο της περιοχής. «Σ' όλα αυτά τα πρόσωπα αποτυπώνεται όχι η αγριότητα του πολέμου, αλλά η δίψα για ζωή. Οι άνθρωποι αυτοί έζησαν τραυματικές εμπειρίες, όμως αυτό δεν φαίνεται στην ταινία. Οι Αφρικανοί είναι άνθρωποι γεμάτοι ελπίδα. Ισχύει γι' αυτούς αυτό που λέμε ‘η ελπίδα πεθαίνει τελευταία’», σημείωσε η σκηνοθέτης. Στην ταινία, η δημιουργός ρωτά έναν αρτοποιό που ακρωτηριάστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου εάν θα ήθελε να εκδικηθεί τον άνθρωπο που του το έκανε αυτό. Εκείνος, απαντά με ειλικρίνεια: «Εγώ; Ο Θεός θα έλεγε όχι». «Όταν έφτασα εκεί αναρωτιόμουν αν δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που να είναι θυμωμένος. Που να θέλει εκδίκηση. Εκείνοι, επέμεναν πως ‘όχι’. Ένας δυτικός ίσως διψούσε για εκδίκηση. Αυτοί οι άνθρωποι όμως είναι διαφορετικοί, φιλήσυχοι», επεσήμανε η κ. Κορνέτσκι.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο σκηνοθέτης Φιλ Γκράμπσκι, το ντοκιμαντέρ του οποίου, ανιχνεύει σε μια περίοδο δέκα χρόνων στο Αφγανιστάν, τη ζωή του παιχνιδιάρη, ενθουσιώδη Μιρ, έως ότου να ενηλικιωθεί. Η ταινία σκιαγραφεί ταυτόχρονα τον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής, ενώ συνοδεύει τον μικρό Μιρ στην ενηλικίωση. «Παρακολουθούσα το 2001 στις ειδήσεις όσα συνέβαιναν στο Αφγανιστάν, όμως καταλάβαινα ότι αυτό που έδειχναν δεν ήταν όλη η αλήθεια. Έτσι, αποφάσισα να πάω εκεί», σημείωσε ο σκηνοθέτης. Και συνέχισε: «Βρέθηκα στο μέρος όπου οι Ταλιμπάν κατέστρεψαν πέτρινους βούδες και οι άνθρωποι συνέχιζαν να μένουν σε σπηλιές. Παρότι έψαχνα έναν ενήλικα πρωταγωνιστή, τελικά συνάντησα τον Μιρ - ουσιαστικά αυτός με βρήκε - και παρακολούθησα για έναν χρόνο τη ζωή του. Όταν επέστρεψα όμως από το Αφγανιστάν κατάλαβα ότι δεν αρκεί ένας χρόνος για να αλλάξει ένας τόπος και οι άνθρωποι του, μετά από τρεις δεκαετίες πολέμου. Έτσι αποφάσισα να επιστρέψω και να παρακολουθήσω τη ζωή του Μιρ και της κοινότητας μέχρι το 2010». Πόσο άλλαξαν τα πράγματα από τη στιγμή που ταξίδεψε ο σκηνοθέτης στην περιοχή; «Έγινε πρόοδος σε διάφορους τομείς. Δυο εκατομμύρια κορίτσια πηγαίνουν πλέον στο σχολείο, ωστόσο, η κατάσταση παραμένει επικίνδυνη, ιδιαίτερα στο βορρά όπου διαμένει ο Μιρ. Αν θέλει κάποιος να βοηθήσει πραγματικά την περιοχή πρέπει να δώσει χρήματα για δρόμους, σχολεία και νοσοκομεία. Να φανταστείτε ότι από τα 500 δις δολάρια που έχουν δοθεί ως βοήθεια στη χώρα, μόλις τα 25 εκατομμύρια διατέθηκαν για να καλυφθούν βασικές ανάγκες. Τα υπόλοιπα χρησιμοποιήθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς», εξήγησε Φιλ Γκράμπσκι. Στη συνέχεια υποστήριξε ότι για να καταλάβει κανείς το Αφγανιστάν, θα πρέπει να κατανοήσει τη φτώχεια. «Οι νέοι στο Αφγανιστάν παρακολουθούν τηλεόραση και τους κάνουν εντύπωση όσοι για παράδειγμα έχουν κινητά τηλέφωνα. Έτσι, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, κάποια παιδιά επιθυμούν να πάνε στο σχολείο για να μάθουν γράμματα και να μπορούν να στέλνουν sms. Αυτό είναι ένα παράδοξο. Και να φανταστεί κανείς ότι για να βρεις σήμα στο Αφγανιστάν, πρέπει να ανέβεις στο βουνό» είπε ο κ. Γκράμπσκι.
Στο τέλος, τον λόγο πήρε η Αλεχάνδρα Σάντσες, σκηνοθέτις της ταινίας Agnus Dei/ Ο αμνός του Θεού. Στο ντοκιμαντέρ ένα νεαρό παπαδοπαίδι διηγείται τις εφιαλτικές στιγμές που πέρασε όταν κακοποιήθηκε σε ηλικία 11 ετών από τον παπά της γειτονιάς του. Με αφετηρία αυτή τη μαρτυρία, η σκηνοθέτιδα καταγράφει με το φακό της τη ζωή σε ένα μικρό καθολικό διδασκαλείο. «Ο καθολικός κόσμος είναι ερμητικά κλειστός, πιστεύω ότι εκεί υπάρχει μια συνωμοσία σιωπής. Αυτός είναι και ο λόγος που η εκκλησία συνεχίζει να διατηρείται τόσο δυνατή, διότι πολλοί γνωρίζουν αλλά σωπαίνουν», τόνισε η κ. Σάντσες. Η δημιουργός χρειάστηκε να περάσει μέρες κοντά στα παιδιά του καθολικού διδασκαλείου προκειμένου να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Η αρχική της πρόθεση, όπως είπε και η ίδια, ήταν να κάνει μια ταινία που αποκαλύπτει την αλήθεια και πολεμά τη διαφθορά της εκκλησίας. «Στη διάρκεια της έρευνας, αποκαλύφθηκε ένα σκάνδαλο με αδιάσειστα στοιχεία, ανάμεσα στα οποία και φωτογραφίες οι οποίες αποδεικνύουν ότι ο εν λόγω παπάς κακοποίησε τον Χεσούς Ρομέρο όταν αυτός ήταν στην προεφηβική ηλικία. Οι θύτες ρίχνουν συνήθως το φταίξιμο για τέτοιου είδους ιστορίες στα θύματα. Και στην ταινία ο ιερέας υποστηρίζει ότι τα παιδιά είναι αυτά που προκαλούν. Εγώ ήθελα λοιπόν να αποδείξω τι συμβαίνει στ' αλήθεια», εξήγησε η Αλεχάνδρα Σάντσες. Σε σχέση με τις αντιδράσεις που προκάλεσε η ταινία της, η σκηνοθέτιδα, δήλωσε: «Μόνο μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ στο πανεπιστήμιο όπου εργάζομαι, ο Χεσούς δέχτηκε ένα email όχι με απειλές, αλλά με κατάρες. Εικάζουμε ότι το έστειλε ο ίδιος ο ιερέας».
