ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ / ΚΑΜΕΝΓΚΕ, ΟΙ ΒΟΡΕΙΕΣ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ/
Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ
Ο κύκλος των συνεντεύξεων τύπου του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ολοκληρώθηκε το Σάββατο 19 Μαρτίου 2011, με τη συμμετοχή των δημιουργών Μόνα Νικοάρα (Το σχολείο μας), Λεχ Μικούλσκι (Η θάλασσα μέσα από τα μάτια σου) και Μανού Τζερόζα και Σάλβα Μουνιόθ (Καμένγκε, οι βόρειες συνοικίες).
Μιλώντας για την ταινία της, που παρακολουθεί σε μια μικρή πόλη της Τρανσυλβανίας, τρία παιδιά απ’ την κοινότητα των Ρομά τα οποία συμμετέχουν σ’ ένα ειδικό πρόγραμμα για την άρση των φυλετικών διαχωρισμών, η Μόνα Νικοάρα, τόνισε χαρακτηριστικά: «Τα παιδιά αυτά παλεύουν ενάντια στην αδιαφορία, την παράδοση και την αδιαλλαξία με χιούμορ, αισιοδοξία και τσαμπουκά. Η ταινία γυρίστηκε στη διάρκεια τεσσάρων χρόνων, από το 2006 μέχρι και το 2010 και παρακολουθεί την πορεία των μαθητών σε τρία σχολεία. Μάλιστα σε δυο από αυτά, τα παιδιά είχαν ουσιαστικά απομονωθεί, ενώ στο τρίτο κατάφεραν να ενταχτούν στην κοινωνία ευκολότερα». Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί ταυτόχρονα και το πορτραίτο της κοινότητας στην οποία διέμεναν. «Δεν θέλαμε να δώσουμε μόνο την αισιόδοξη πλευρά της ιστορίας, αλλά τις πραγματικές πιθανότητες που υπήρχαν για να είναι επιτυχές το συγκεκριμένο εγχείρημα», εξήγησε η δημιουργός. Όπως καταγράφεται στην ταινία, οι τρεις Ρομά μαθητές σημειώνουν πρόοδο μετά την ένταξή τους στο ειδικό πρόγραμμα. «Η διαφορετική προσέγγιση της δασκάλας στο σχολείο αυτό βοήθησε τα παιδιά να προοδεύσουν. Όλα λειτουργούσαν ρολόι. Εάν έρχονταν σε επαφή με αυτή τη γυναίκα νωρίτερα, θα είχαν βοηθηθεί πολλά περισσότερα παιδιά», ανέφερε η Μόνα Νικοάρα και συμπλήρωσε ότι μετά την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ, τα πράγματα δεν είχαν ευχάριστη εξέλιξη γι αυτά τα παιδιά. «Τα παιδιά πηγαίνουν σήμερα σε ένα άλλο σχολείο, ένα άσχημο μέρος στο οποίο δεν μπορούν να ενταχθούν. Δυστυχώς το γεγονός το έχουν αποδεχτεί οι ίδιοι αλλά και οι οικογένειές τους κι έτσι πορεύονται», επεσήμανε.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο σκηνοθέτης Λεχ Μικούλσκι. Στο ντοκιμαντέρ του Η θάλασσα μέσα από τα μάτια σου, ο δημιουργός παρακολουθεί την ιστορία της τυφλής Άλις, η οποία ξεκινά ένα ξεχωριστό ταξίδι με το ιστιοφόρο Ζάβισα Τσάρνι. Αν και αρχικά είναι γεμάτη αμφιβολίες και άγχος για το αν πήρε τη σωστή απόφαση, σιγά - σιγά αρχίζει να καταλαβαίνει πόσο πολύτιμη είναι αυτή η εμπειρία. Μάλιστα, δεν πρόκειται για ένα απλό ταξίδι, καθώς η Άλις είναι μια μόνο απ’ τους τυφλούς που αποτελούν το μισό πλήρωμα του πλοίου. «Επέλεξα την συγκεκριμένη ιστορία κατά τύχη. Μια ημέρα, το 2007, καθώς άκουγα ραδιόφωνο, έπεσα πάνω στον καπετάνιο του πλοίου που αφηγούνταν ιστορίες από το προηγούμενο ταξίδι τους. Η ιδέα ενός τέτοιου ταξιδιού για ανθρώπους τυφλούς μου φάνηκε εντελώς τρελή και αποφάσισα να τη μεταφέρω στην οθόνη», σημείωσε ο Λεχ Μικούλσκι. Για την Άλις, το ταξίδι αυτό αποτέλεσε μια περιπέτεια, μια ευκαιρία να αντιληφθεί διαφορετικά τη ζωή της. «Η Άλις είχε μια ευκαιρία να δει τη ζωή με μια διαφορετική οπτική. Είναι μια δυνατή γυναίκα και η ιστιοπλοΐα τη βοήθησε να καταλάβει τη δική της θέση στον κόσμο. Το παράδοξο ήταν ότι ζούσε κοντά στη θάλασσα, ο πατέρας ήταν ψαράς, όμως δεν είχε ξαναμπεί με πλοίο. Μετά από αυτό, ήρθαν πολλές αλλαγές», υπογράμμισε ο σκηνοθέτης.
Στο τέλος, οι σκηνοθέτες Μανού Τζερόζα και Σάλβα Μουνιόθ, μίλησαν για την ταινία τους Καμένγκε, οι βόρειες συνοικίες. Η κάμερά τους εισχώρησε στις βόρειες συνοικίες του Μπουτζουμπούρα, πρωτεύουσας του Μπουρούντι, όπου οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν και να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους ύστερα από τον δεκαετή εμφύλιο πόλεμο που τελείωσε το 2005. Πρωταγωνιστής του ντοκιμαντέρ είναι ο Αλέξις Σιντουχίτζε, δημοσιογράφος που γεννήθηκε στην περιοχή και οργάνωσε, το 2007, ένα πολιτικό κίνημα που προσπαθεί να αλλάξει τα πράγματα στη χώρα. «Η κατάσταση στην περιοχή παραμένει δραματική. Ακόμη και μετά τις εκλογές, επικεφαλής της αντιπολίτευσης δολοφονήθηκαν. Υπήρχε περίοδος που τρεις- τέσσερις άνθρωποι σκοτώνονταν κάθε βράδυ. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο δύσκολο και επικίνδυνο ήταν για τον Αλέξη να πει αυτή την ιστορία», σημείωσε ο Μανού Τζερόζα. Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται ακόμη η ιδιαίτερη σχέση του πρωταγωνιστή με τη σύζυγό του, η οποία διαμένει με το παιδί τους στην Τουλούζ της Γαλλίας. «Ήταν δύσκολο να ανοιχτεί καθώς φοβόταν πολύ», τόνισε ο Σάλβα Μουνιόθ. Και συνέχισε: «Εκείνη την περίοδο ο Αλέξις βρισκόταν στη φυλακή και η ίδια φοβήθηκε μη του κάνουν κακό εάν γινόταν αυτή η ταινία. Το μόνο που μας είπε ήταν ότι τον αγαπάει πολύ κι ότι παρότι γνωρίζει ότι κινδυνεύει, σέβεται και στηρίζει την προσπάθειά του να παλέψει για να αλλάξει τον τόπο του».
Οι δυο σκηνοθέτες, εκτός από τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κάνοντας γυρίσματα σε φτωχογειτονιές όπου η βία συνεχίζεται, είχαν να αντιμετωπίσουν και πρακτικά ζητήματα, όπως αυτό της έλλειψης χρηματοδότησης. «Εμείς δουλεύαμε στον χώρο της διαφήμισης, οπότε δεν είχαμε την απαιτούμενη εμπειρία για να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε οικονομική στήριξη», εξήγησε ο Μανού Τζερόζα και ο Σάλβα Μουνιόθ πρόσθεσε: «Κάναμε, λοιπόν, μια συμφωνία με μια ιταλική Μη Κυβερνητική Οργάνωση. Τους προτείναμε να καλύψουν τα έξοδο για τη μετακίνηση και τη διαμονή μας στο Μπουρούντι και σε αντάλλαγμα δεσμευτήκαμε να κάνουμε μια ταινία για τη δική τους δουλειά. Ήταν ένα είδος καλής ανταλλαγής και γι' αυτούς και για μας».
