Η ενότητα προβολών Fundamentals of Cinema, που έχει ως στόχο να προσφέρει στο κοινό τη δυνατότητα να απολαύσει αριστουργήματα του παγκόσμιου σινεμά στη μεγάλη οθόνη, ολοκληρώνει τον εξαιρετικά επιτυχημένο δεύτερο κύκλο προβολών της με μια ταινία-κειμήλιο του αμερικανικού (και όχι μόνο) σινεμά. Το Αποκάλυψη τώρα: Redux του Φράνσις Φορντ Κόπολα έρχεται την Τετάρτη 24 Απριλίου (20:00) στο Ολύμπιον, προσκαλώντας μας σε ένα μυσταγωγικό κινηματογραφικό ταξίδι με τελικό προορισμό τα σκοτάδια του ανθρώπινου μυαλού και το αγιάτρευτο συλλογικό τραύμα της αμερικανικής ψυχής. Για την ταινία θα μιλήσει ο συνεργάτης του Φεστιβάλ και κριτικός κινηματογράφου Πάνος Αχτσιόγλου. Τη Δευτέρα 29 Απριλίου η προβολή θα μεταφερθεί και στην Αθήνα, σε συνεργασία με τον κινηματογράφο Δαναό. Οι συνεργάτες του προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα συνομιλήσουν με το κοινό για την ταινία.
Ελάχιστες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου έχουν συνδεθεί με τόσο άρρηκτο τρόπο με τη διαδικασία της δημιουργίας και κατασκευής τους, σε βαθμό που το Αποκάλυψη τώρα δεν μπορεί να νοηθεί χωριστά από τους μύθους που το συνοδεύουν. Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 1976 και κατέληξαν να ολοκληρωθούν 14 μήνες αργότερα, έπειτα από μια ατελείωτη σειρά από αναποδιές και εμπόδια. Από την ολοσχερή καταστροφή των σκηνικών της ταινίας από μουσώνες και τον εκτροχιασμό του μπάτζετ (που κάλυψε ο ίδιος ο Κόπολα, φλερτάροντας με την οικονομική καταστροφή) μέχρι την αργοπορημένη άφιξη του παντελώς απροετοίμαστου Μάρλον Μπράντο και τον νευρικό κλονισμό και την παραλίγο μοιραία καρδιακή προσβολή που υπέστη ο Μάρτιν Σιν, το Αποκάλυψη τώρα έμοιαζε καταδικασμένο να μείνει ανολοκλήρωτο, ιδίως αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός πως ο Κόπολα ξόδεψε περισσότερο από έναν χρόνο μοντάροντας το αρχικό υλικό των 300.000 μέτρων φιλμ. Όλα τα παραπάνω και πολλά περισσότερα αποτυπώθηκαν στο συναρπαστικό ντοκιμαντέρ Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse (1991) της Έλινορ Κόπολα, συζύγου του Φράνσις, η οποία έφυγε από τη ζωή πριν λίγες ημέρες, σε ηλικία 87 ετών.
Το Αποκάλυψη τώρα, που είχε ήδη αποκτήσει χροιά θρύλου πριν την κυκλοφορία του, πραγματοποίησε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών του 1979, κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα (εξ ημισείας με To ταμπούρλο του Φόλκερ Σλέντορφ), ενώ λίγο αργότερα βρέθηκε υποψήφιο για οκτώ Όσκαρ, αποσπώντας τα Βραβεία Καλύτερης Φωτογραφίας και Καλύτερου Ήχου. Το 2001, ο Κόπολα ένωσε δυνάμεις με τον μοντέρ της ταινίας και σταθερό του συνεργάτη, Γουόλτερ Μερτς, εμπλουτίζοντας το αριστούργημά του: δύο μεγάλες σεκάνς που είχαν κοπεί από την αρχική εκδοχή προστέθηκαν στο νέο cut (μεταξύ των οποίων και η αλησμόνητη επίσκεψη του πληρώματος στη φάρμα των γάλλων αποίκων), η διάρκεια αυξήθηκε κατά 49 λεπτά, δύο νέα μουσικά κομμάτια γράφτηκαν αποκλειστικά για το Redux, o διευθυντής φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο αναδιαμόρφωσε τη χρωματική παλέτα της ταινίας θυσιάζοντας τα αρνητικά της αρχικής κόπιας, ενώ έξι από τους πρωταγωνιστές της ταινίας μπήκαν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν τις ατάκες από τις επιπλέον σκηνές.
Υπερβαίνοντας κατά πολύ τον άτυπο τίτλο της πιο συγκλονιστικής ταινίας που γυρίστηκε ποτέ για το Βιετνάμ, το Αποκάλυψη τώρα περιπλανιέται στο δειλινό του πολιτισμού, σε μια no man’s or god’s land, όπου η ηθική, η λογική και το έλεος έχουν οριστικά εκλείψει. Περιδιαβαίνοντας έναν κόσμο φαντασμάτων και αντικατοπτρισμών, οι ζωντανοί-νεκροί στρατιώτες του πληρώματος διολισθαίνουν σταδιακά στην παράνοια, αγγίζοντας τις πιο σκοτεινές πτυχές όχι μόνο του ανεπούλωτου αμερικανικού τραύματος αλλά και ενός κόσμου που παλεύει να αυτοκαταστραφεί, έχοντας παραδοθεί ολοκληρωτικά στον τρόμο.
Μέσα από σκηνές ανθολογίας, όπως η περίφημη επιδρομή των ελικοπτέρων υπό τις διαταγές ενός θεοπάλαβου σέρφερ-συνταγματάρχη (Ρόμπερτ Ντιβάλ) και με ανατριχιαστική συνοδεία τη μουσική του Βάγκνερ, η ταινία ισορροπεί ανάμεσα στην ανείπωτη τραγωδία και την εκθαμβωτική ομορφιά. Και βρίσκει τον τρόπο να φτάσει μέχρι το τέλος του δρόμου κι ακόμη παραπέρα, στο σημείο μηδέν, που επισφραγίζεται από την απαγγελία του ποιήματος Οι κούφιοι άνθρωποι (The Hollow Men) του Τ.Σ. Έλιοτ από τον Μάρλον Μπράντο. Εκεί όπου ο άνθρωπος συναντά το κτήνος μέσα του και αντικρίζει την απόλυτη φρίκη.
Αποκάλυψη τώρα: Redux / Apocalypse Now Redux
(ΗΠΑ, 1979/2001)
Σκηνοθεσία: Φράνσις Φορντ Κόπολα / Francis Ford Coppola. Σενάριο: John Milius, Francis Ford Coppola. Παίζουν: Martin Sheen, Marlon Brando, Robert Duvall, Frederick Forrest, Sam Bottoms, Lawrence Fishburne, Albert Hall, Dennis Hopper. Γλώσσα: Αγγλικά. Έγχρωμη, 202΄.
«Η ταινία μου δεν είναι μια ακόμη ταινία για το Βιετνάμ. Είναι το Βιετνάμ». Τάδε έφη Φράνσις Φορντ Κόπολα στη συνέντευξη τύπου στις Κάννες, το 1979, όταν η ταινία του βρήκε επιτέλους τον δρόμο για τη σκοτεινή αίθουσα έπειτα από ατελείωτες περιπέτειες και αναποδιές που ξεπερνούν και την πιο άγρια σεναριακή φαντασία. Βασισμένο στο μυθιστόρημα Η Καρδιά του σκότους του Τζόζεφ Κόνραντ και μεταφέροντας τη δράση από το Κονγκό του 19ου αιώνα στον πόλεμο του Βιετνάμ, το διαμάντι του Κόπολα μάς μεταφέρει στην καρδιά της κόλασης του Βιετνάμ και του αμερικανικού συλλογικού τραύματος. Οδηγός μας σε αυτό το μυσταγωγικό και τελετουργικό ταξίδι είναι ο λοχαγός Γουίλαρντ, ο οποίος καλείται να διασχίσει τα βάθη της ζούγκλας με τελικό προορισμό την απόλυτη φρίκη και την ήττα του ανθρώπινου πολιτισμού, όπως αποκρυσταλλώνονται στον θρυλικό μονόλογο του Μάρλον Μπράντο. Είκοσι δύο χρόνια μετά την έξοδό της στις αίθουσες, ο Κόπολα μόνταρε την ταινία από την αρχή, δημιουργώντας την επική redux εκδοχή της.
Δείτε το τρέιλερ: https://www.youtube.com/watch?v=5qvFuZMmsGM
Με την υποστήριξη:
