3o Evia Film Project: Τα highlights της δεύτερης ημέρας
Πάμπλο Σότο Γκονζάλες, βιώσιμη κινηματογράφηση, προβολή Winona
Ας πάρουμε μια γεύση από όλες τις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 3 Ιουλίου, δεύτερη ημέρα του 3ου Evia Film Project:
Workshop με τον Πάμπλο Σότο Γκονζάλες
O 17χρονος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός, μουσικός, χορογράφος και μαθητής Λυκείου Πάμπλο Σότο Γκονζάλες και ο Μανώλης Μελισσουργός, καλλιτεχνικός διευθυντής της Κάμερα Ζιζάνιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, μίλησαν σε μαθητές για το πώς μπορείς να γράψεις, να σκηνοθετήσεις και να προωθήσεις μια ταινία.
Καλωσορίζοντάς τους ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, είπε πως ο Γκονζάλες είναι ένας «πολύ δημιουργικός νεαρός, που έμαθε να φτιάχνει ταινίες μόνος του» και συμπλήρωσε πως μαζί με τον Μανώλη Μελισσουργό «θα σας εξηγήσουν πώς μπορείς να κάνεις μια ταινία μόνος σου και πώς να την προωθήσεις στο κοινό και, γιατί όχι, στα μεγάλα Φεστιβάλ».
Η πρώτη συμβουλή του Πάμπλο Σότο Γκονζάλες προς παιδιά και νέους ήταν η κομβική έννοια της ιδέας και της έμπνευσης και πώς όλα τα πρακτικά και τεχνικά ζητήματα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα: «Πρέπει να βρούμε τον δικό μας τρόπο αφήγησης, να έχουμε ανοιχτά μάτια και αυτιά, να ακούμε μουσική και να βλέπουμε ταινίες. Ψάχνοντας, βλέποντας και ακούγοντας, σιγά σιγά δημιουργείται αυτό που ονομάζουμε έμπνευση». Τόνισε πως ο ίδιος παίρνει ιδέες από άλλες ταινίες και υπογράμμισε τη σημασία του πειραματισμού στον κινηματογράφο διότι μόνο με αυτόν βρίσκουμε τι θέλουμε να πούμε. Συμβούλεψε, επίσης, τους νέους δημιουργούς να πειραματίζονται πρωτίστως με τις μικρές αφηγήσεις πριν περάσουν στις μεγαλύτερες.
Αμέσως μετά, τον λόγο πήρε ο κ. Μελισσουργός, αναφέροντας πως το Κάμερα Ζιζάνιο απευθύνεται σε παιδιά και νέους 4-20 ετών, έχοντας δημιουργήσει έναν πολύ καλό χώρο δικτύωσης, βασισμένο στην παιδαγωγική του Φρενέ, η οποία αντιμετωπίζει το παιδί ως έναν αυτόνομο δρώντα οργανισμό. «Δουλειά μας είναι να ενδυναμώσουμε το παιδί για να πει αυτό που θέλει. Το σινεμά είναι ένα παράθυρο στον κόσμο ούτως ή άλλως. Αυτό που προσπαθούμε εμείς είναι να ανοίγουμε αυτό το παράθυρο και προς τα μέσα, στην Ελλάδα και στο δικό μας κοινό, αλλά και προς τα έξω, με προβολές ταινιών και το πολυεθνικό εργαστήρι “mythos project”, μια πολύ έντονη και όμορφη εμπειρία», συμπλήρωσε σχετικά.
Σε ερώτηση του Μανώλη Μελισσουργού σχετικά με τη σημασία του εξοπλισμού, ανέφερε πως είναι «το τελευταίο πράγμα που τον αφορά». Σημαντική γι’ αυτόν είναι η αφήγηση που θα καταφέρει κάποιος να χτίσει με τα μέσα που διαθέτει. Τα πρώτα του βίντεο τα γύρισε με ένα παλιό λάπτοπ της μητέρας του. «Πλέον, είμαστε η γενιά που έχει ένα κινητό στο χέρι. Με ένα κινητό μπορείς να γυρίσεις και να μοντάρεις κανονικά», συμπλήρωσε σχετικά.
Στη συνέχεια, ανέφερε πως ο ίδιος χρησιμοποιεί storyboard, ένα εργαλείο που τον διευκολύνει πολύ στη διαδικασία της προετοιμασίας του γυρίσματος. Ενθάρρυνε, επίσης, τους νέους ανθρώπους να ζητούν βοήθεια από τους κοντινούς τους ανθρώπους, γιατί «αυτή είναι η μαγεία του κινηματογράφου, όταν όλοι μαζί δουλεύουμε για ένα αποτέλεσμα» και υπογράμμισε τη σημασία της εύρυθμης συνεργασίας με όλη τη δημιουργική ομάδα.
Στο θέμα του ύφους ενός δημιουργού, αναφέρθηκε στη σημασία των χρωμάτων και ιδιαίτερα της μουσικής, λέγοντας ότι αυτό είναι ένα από τα αγαπημένα του κομμάτια μιας ταινίας: «Ένας σκηνοθέτης έλεγε πως η διαφορά μεταξύ μιας ταινίας τρόμου και μιας κωμωδίας είναι η μουσική. Είναι μέρος της αφήγησης και, πολλές φορές, λειτουργεί ως αφήγηση από μόνη της». Ο ίδιος, λόγω του πατέρα του που είναι μουσικός, άκουγε συνέχεια μουσική μέσα στο σπίτι. Είπε ότι όραμά του είναι να κάνει ταινίες που να ανήκουν σε ένα είδος «ήσυχου σινεμά», στο οποίο δεν θα υπάρχουν καθόλου διάλογοι και η αφήγηση θα γίνεται μόνο μέσω της μουσικής, των βλεμμάτων και της δράσης. Ο Πάμπλο Σότο Γκονζάλες αναφέρθηκε αμέσως μετά στη μεγάλη αγάπη που τρέφει για την τέχνη του χορού και στην επιθυμία του να είναι κομμάτι των έργων του, εξηγώντας πως «για μένα, ως δημιουργό, είναι σημαντικό να έχουμε γνώσεις και πέρα από αυτό που θέλουμε να κάνουμε».
Μαζί με τον Μανώλη Μελισσουργό τόνισαν τη σημασία των Φεστιβάλ στη διαδικασία προώθησης μιας ταινίας αλλά και το πόσο πολύτιμη είναι η επαφή με άλλους ανθρώπους του χώρου: «Είναι ωραίο να ταξιδεύεις με την ταινία σου και να γνωρίζεις παιδιά από άλλες κουλτούρες», δήλωσε σχετικά. Ο κύριος Μελισσουργός αναφέρθηκε σε όλες τις δράσεις της Κάμερα Ζιζάνιο και απηύθυνε πρόσκληση προς όλους τους εκκολαπτόμενους νέους δημιουργούς να επικοινωνήσουν με τα Φεστιβάλ που ανοίγουν ένα παράθυρο στον κόσμο.
Ο Πάμπλο αναφέρθηκε, επίσης, στο πόσο υποστηρικτικοί ήταν οι γονείς του στην απόφασή του να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, λέγοντας πως ήταν οι πρώτοι του θεατές, οι πρώτοι άνθρωποι που τον έκαναν να πιστέψει στον εαυτό του. Στη συνέχεια, σε σχέση με τις προσωπικές του ανασφάλειες, ανέφερε πως παλαιότερα είχε στο μυαλό του την αναγνώριση, αλλά αυτή είναι μια λανθασμένη σκέψη: «Πλέον, προσπαθώ να ευχαριστιέμαι εγώ με το αποτέλεσμα και κάπως να παρασέρνω τους θεατές με τον ενθουσιασμό που δημιουργώ».
Σε ερώτηση του ηθοποιού Φάνη Μουρατίδη σχετικά με την πηγή της έμπνευσής του, ανέφερε πως προέρχεται από φωτογραφίες, αστείες ταμπέλες στο δρόμο, αλλά κυρίως από τις βόλτες στο μπαλκόνι του, οι οποίες γεννάνε φοβερούς συνειρμούς στη σκέψη του. Στον πυρήνα της προσωπικής του εμπειρίας βρίσκεται το όραμά του για το «ήσυχο σινεμά» και τη δημιουργία μιας αφήγησης διαφορετικής, όπου θα πρωταγωνιστεί η μουσική.
Δράση ενημέρωσης για μια περιβαλλοντικά βιώσιμη κινηματογράφηση
Στην Αίθουσα Πολιτισμού «Μελίνα Μερκούρη», στα Λουτρά Αιδηψού, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου διοργάνωσε μια δράση ενημέρωσης για μια περιβαλλοντικά βιώσιμη κινηματογράφηση. Ομιλήτριες της εκδήλωσης ήταν η Σταυρούλα Γερωνυμάκη (ΕΚΚ, Hellenic Film Commission), η Λινέα Μερζαγκόρα (Green Film) και η Δήμητρα Τέντα (Sustainability Coordinator). Τις ομιλήτριες παρουσίασε η επικεφαλής της Αγοράς, Αγγελική Βέργου.
Αρχικά πήρε τον λόγο η Σταυρούλα Γερωνυμάκη, η οποία αφού ευχαρίστησε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την πρόσκληση και την ομαλή συνεργασία, παρουσίασε τις δράσεις του Hellenic Film Commission, λέγοντας ότι τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε να δραστηριοποιείται προς μία περιβαλλοντικά βιώσιμη κινηματογράφηση, με δράσεις στην Berlinale και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 2023.
Στη συνέχεια, τη σκυτάλη πήρε η Λινέα Μερζαγκόρα από το Green Film, αναφερόμενη στον τρόπο με τον οποίο μπορεί κάποιος να υπολογίσει και να λάβει πιστοποίηση για περιβαλλοντικά βιώσιμες παραγωγές. Μίλησε, επίσης, για τις καταστροφικές επιπτώσεις της μεγάλης πυρκαγιάς στην Εύβοια το 2021 και για την τεράστια σημασία που έχει η προσπάθεια που γίνεται να περιοριστούν τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης. Πρόσθεσε ότι με το Green Film γίνεται προσπάθεια μετάδοσης της γνώσης σχετικά με τις βιώσιμες πρακτικές στην κινηματογραφική βιομηχανία και σημείωσε ότι πρόκειται για ένα εργαλείο που πιστοποιεί και τελικά συνδράμει στη δικτύωση συνεργατών γύρω από τις βιώσιμες πρακτικές. Ανέλυσε τους τρόπους με τους οποίους πραγματοποιούνται οι εν λόγω πιστοποιήσεις και κατέληξε λέγοντας πως οι βιώσιμες πρακτικές έχουν πρακτικά οφέλη, τόσο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όσο και στα οικονομικά έξοδα των παραγωγών.
Στο σημείο αυτό, το βήμα δόθηκε στη Δήμητρα Τέντα, Συντονίστρια Βιωσιμότητας. Αρχικά, ανέφερε πως στην Ελλάδα δεν έχει καταστεί ακόμη υποχρεωτικό να συμμορφωθούν οι παραγωγές με πράσινες πρακτικές, ενώ το σημαντικότερο είναι να πιστέψουν οι ίδιοι οι παραγωγοί στα οφέλη της βιώσιμης κινηματογράφησης. Στην παρουσίασή της, αναφέρθηκε στους τρόπους που μπορεί να γίνει μια κινηματογραφική παραγωγή πιο βιώσιμη (διαχείριση απορριμμάτων, μείωση της χαρτικής ύλης, ανακύκλωση, απομάκρυνση πλαστικών συσκευασιών από τον χώρο εργασίας, μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος κλπ).
Τέλος, η Σταυρούλα Γερωνυμάκη απηύθυνε ερώτημα προς την Αγγελική Βέργου και τη Γενική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, για τη μεγαλύτερη πρόσκληση στην απόφαση του Φεστιβάλ να ακολουθήσει πιο «πράσινες» πρακτικές. Η Αγγελική Βέργου απάντησε πως οι μεγαλύτερες δυσκολίες είχαν σχέση με τη γνώση και την εκπαίδευση στις βιώσιμες πρακτικές: «Δημιουργήσαμε μια πράσινη ομάδα με σύμβουλο βιωσιμότητας, ενημερωθήκαμε σχετικά με ζητήματα βιωσιμότητας και κατανοήσαμε πως είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και βήματα». Η Ελίζ Ζαλαντό τόνισε πως τα δύο μεγαλύτερα εμπόδια ήταν η συλλογή δεδομένων και η χάραξη πορείας και στόχων.
Προβολή Winona και Q&A
Το βράδυ της Τετάρτης πραγματοποιήθηκε η προβολή της ταινίας Winona του Αλέξανδρου Βούλγαρη στο Σινέ Απόλλων, στην Αιδηψό, παρουσία του σκηνοθέτη και της ηθοποιού Σοφίας Κόκκαλη. Ακριβώς πιο πριν, είχε προηγηθεί η προβολή της μικρού μήκους ταινίας Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου.
Τον Αλέξανδρο Βούλγαρη και τη Σοφία Κόκκαλη παρουσίασε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος καλωσόρισε το κοινό στην προβολή: «Και οι δύο αυτές ταινίες διαδραματίζονται σε μία παραλία, γιατί το φετινό θέμα του φεστιβάλ είναι το νερό: οι θάλασσες, οι λίμνες, τα ποτάμια, η βροχή», είπε. Αναφέρθηκε, μάλιστα, στη συνεργασία που είχαν στο παρελθόν ο Αλέξανδρος Βούλγαρης με τον Κωνσταντίνο Αντωνόπουλο.
«Τον Κωνσταντίνο τον γνώρισα πριν 20 χρόνια» είπε ο Αλέξανδρος Βούλγαρης, προλογίζοντας την ταινία Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου. «Έχει ενδιαφέρον γιατί μέσα στα χρόνια ο Κωνσταντίνος έψαχνε να βρει κάτι πολύ δικό του, και ταυτόχρονα κάτι που να μιλάει για την εποχή μας, να δημιουργήσει κάτι ουσιαστικά μοντέρνο. Αυτή η ταινία, μια πάρα πολύ καλή ταινία να προσθέσω, πέτυχε με τον τρόπο της αυτό που έψαχνε ο Κωνσταντίνος: είναι συγχρόνως προσωπική και παραμένει κοντά στην εποχή που ζούμε. Είναι μια ταινία πολύ απολαυστική και πολύ ιδιαίτερη στον τρόπο που χρησιμοποιεί τα μέσα της».
Για τη δική του ταινία, Winona, ανέφερε σχετικά: «Γυρίσαμε την ταινία τον Μάιο του 2018, σε μια παραλία στην Άνδρο. Ήταν μια ταινία πολύ σημαντική για διάφορους λόγους, για όλους εμάς που την κάναμε. Μια ταινία που έπρεπε να γυρίσουμε. Γιατί όλες τις ταινίες θέλουμε να τις υλοποιήσουμε, αλλά κάποιες θα μπορούσαμε και να μην τις κάνουμε».
Μετά την προβολή των δύο ταινιών ακολούθησε Q&A με τους συντελεστές της Winona.
Σε ερώτηση σχετική με το πώς συγκεντρώθηκαν τα δημιουργικά κομμάτια της Winona, o Αλέξανδρος Βούλγαρης απάντησε: «Υπάρχουν σκηνοθέτες που προτιμούν σε κάθε ταινία να αλλάζουν συνεργάτες για να ανανεώνονται, και υπάρχουν αυτοί που προσπαθούν να δημιουργήσουν πιο ισχυρούς δεσμούς. Εγώ ανήκω στη δεύτερη κατηγορία. Από την ταινία που προηγήθηκε της Winona, το Νήμα, εντάχθηκαν αρκετά άτομα σε αυτή την ομάδα. Οι βασικοί συνεργάτες δουλεύουμε δέκα χρόνια μαζί».
Σχετικά με το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, σημείωσε πως «η ταινία γράφτηκε εξ ολοκλήρου πάνω στα κορίτσια και δουλεύτηκε πολύ λίγο σε πρόβες». Στο σημείο αυτό, τον λόγο πήρε η Σοφία Κόκκαλη: «Ο Αλέξανδρος συνηθίζει να τα γράφει όλα. Ό,τι βλέπουμε στην ταινία είναι γραμμένο κατά λέξη. Υπήρχε, όμως, και ένας δημιουργικός χώρος και αυτοσχεδιασμός, περισσότερο στο κομμάτι της κίνησης. Κατά βάση, τα πάντα ήταν γραμμένα». Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης συμπλήρωσε: «Μπορεί να έχεις γράψει κάτι, αλλά το πώς θα το μεταφέρει ο άλλος είναι αυτό που κάνει την ταινία. Όλος ο τόνος της ταινίας έχει προκύψει από το πώς τα κορίτσια αντιλήφθηκαν το σενάριο και τις μεταξύ τους σχέσεις. Είναι, επίσης, μια ταινία που γυρίστηκε με φιλμ, μέσα σε μόλις επτά ημέρες, ενώ η μέση ταινία μεγάλου μήκους χρειάζεται 25-30 ημέρες. Η συμβολή των κοριτσιών ήταν πολύ σημαντική. Ήταν σημαντικό να έχω τέσσερις ηθοποιούς όχι μόνο ταλαντούχες, αλλά και με αυτοπεποίθηση».
Στη συνέχεια, ο σκηνοθέτης απάντησε για το πώς καταφέρνει να μιλήσει στη γυναικεία ψυχή, γράφοντας το σενάριο μέσα από τη ματιά των γυναικών: «Δεν είμαι σίγουρος αν το καταφέρνω. Δεν προσπαθώ για κάτι τέτοιο. Δεν σκέφτομαι αν μια γυναίκα ή ένας άντρας θα έκανε στα αλήθεια αυτό που σκέφτομαι. Γράφω πράγματα που θέλω να δω και θέλω να ειπωθούν. Το ότι αρκετοί από τους χαρακτήρες που γράφω είναι γυναίκες έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, προσωπικούς, και είναι κάτι που θα συζητούσα με τον ψυχαναλυτή μου αν είχα λεφτά να συνεχίσω τις συνεδρίες. Έχει σίγουρα να κάνει με τους ανθρώπους που θέλω να δουλεύω, όπως με τη Σοφία, γι’ αυτό χρειάζομαι γυναικείους χαρακτήρες. Είναι απλώς λόγια που πρέπει να ειπωθούν και τα λένε οι άνθρωποι που έχουν την προσωπικότητα και το γούστο για να βγαίνει σωστά», συμπλήρωσε.
Σχετικά με τους λόγους πίσω από την ταινία, σχολίασε: «Για κάποιον λόγο, σχεδόν όλοι όσοι κάναμε αυτήν την ταινία ήμασταν ακριβώς στην κατάσταση για κάτι τέτοιο εκείνη τη στιγμή. Οι ταινίες είναι ένα ακριβό σπορ και πολλές ταινίες είναι αποκλειστικά εμπόριο και διασκέδαση. Η συγκεκριμένη ταινία δεν είχε καμία τέτοια φιλοδοξία, έγινε για αυστηρά προσωπικούς λόγους. Έχει να κάνει με τη διαχείριση της απώλειας, με το ότι θα θέλαμε να αποχαιρετούμε κοντινούς μας ανθρώπους με έναν πιο προσωπικό τρόπο από τον επίσημο της κηδείας. Έτσι, φτιάχτηκε αυτή η άτυπη “κηδεία”. Για μένα, όλη η ταινία είναι μια κηδεία, ένας αποχαιρετισμός», επισήμανε χαρακτηριστικά.
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση για τον λόγο που η ταινία είναι γυρισμένη σε παραλία και όχι σε κάποιον άλλο χώρο, απάντησε: «Πάρα πολλές από τις επιλογές που κάνεις σε μια ταινία είναι αντίστοιχες με τις επιλογές που κάνεις στη ζωή σου. Aς πούμε, τι χρώμα θα βάψεις τον τοίχο του δωματίου σου ή ποιους ανθρώπους θα επιλέξεις να έχεις δίπλα σου, δεν είναι μια απόφαση που παίρνεις βάσει κάποιας λογικής - απλώς ταιριάζει. Με αυτόν τον τρόπο προέκυψε αυτό το σενάριο γιατί μου ταίριαζε. Από μικρός είχα απωθημένο να κάνω μια ταινία σε παραλία, από τότε που είδα τις ταινίες Μαχαίρι στο νερό και Η νύχτα των δολοφόνων του Ρομάν Πολάνσκι, ταινίες που είχαν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό με το νερό», ολοκλήρωσε σχετικά, κάνοντας συγχρόνως μνεία στο θέμα του φετινού Evia Film Project.
