Η ελληνική κρίση και οι προσπάθειες για την υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων τέθηκαν στο επίκεντρο της ημερίδας με τίτλο «Εδώ Έξω» που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2015, στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα. Στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχαν οι: Σπύρος Πέγκας (Αντιδήμαρχος Τουρισμού και Διεθνών Σχέσεων ως εκπρόσωπος του δήμου Θεσσαλονίκης, μέλος του ΔΣ του ΦΚΘ), Ελίζαμπετ Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ και Μάρτα Νταουλιούτε (σκηνοθέτιδες του ντοκιμαντέρ Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης, που πραγματοποιεί διεθνή πρεμιέρα στο 17ο ΦΝΘ), Θέκλα Μαλάμου (εκπρόσωπος της δράσης «Caravan Project») και Άννα Μαρία Κοσμόγλου (εκπρόσωπος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος).
Η εκδήλωση άνοιξε με την προβολή του ομώνυμου ντοκιμαντέρ του Θωμά Κιάου, το οποίο δημιουργήθηκε με αφορμή την ολοκλήρωση του προγράμματος «Πρωτοβουλία ενάντια στην Κρίση» του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Πρόκειται για ένα έκτακτο πρόγραμμα δωρεών προς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στην Ελλάδα, ύψους €100 εκατομμυρίων ευρώ, που υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Νιάρχος την τελευταία τριετία. Μέσα από τα προγράμματα που υποστηρίχθηκαν, η πρωτοβουλία επιδίωξε να παράσχει άμεση ανακούφιση σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και να συμβάλει στη δημιουργία των αναγκαίων προϋποθέσεων για ένα καλύτερο μέλλον. Μέσα σε δύο χρόνια, εγκρίθηκαν πάνω από 220 δωρεές, εκ των οποίων οι 180 περίπου ήταν στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας και της Υγείας και οι 38 στον τομέα της Παιδείας, της Τέχνης και του Πολιτισμού.
Στο ξεκίνημα της εκδήλωσης, ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ιδρυτής-διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Δημήτρης Εϊπίδης, καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους. «Το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ οδεύει προς την πλήρωσή του. Ήταν μία πολύ καλή χρονιά, με αυξημένο κοινό και με πολύ καλές ταινίες», τόνισε ο κ. Εϊπίδης και πρόσθεσε: «Η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος είναι πολύ σημαντική και προσφέρει ελπίδα στην κοινωνία μας. Το ντοκιμαντέρ Εδώ Έξω περιγράφει την πρωτοβουλία αυτή ενάντια στην κρίση. Πρόκειται για ένα ζήτημα που μαστίζει όχι μόνο τη δική μας κοινωνία, αλλά έχει λάβει δραματικές διαστάσεις σε όλο τον κόσμο. Αυτό το διαπιστώνουμε κι από τα ντοκιμαντέρ που προβάλλονται στο δικό μας πρόγραμμα».
Αμέσως μετά, ακολούθησε η προβολή του ντοκιμαντέρ Εδώ Έξω του Θωμά Κιάου, το οποίο παρουσιάζει παραδείγματα 13 οργανισμών που υποστηρίχθηκαν στο πλαίσιο του έκτακτου αυτού προγράμματος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Σε συνεργασία με τους δωρεοδόχους οργανισμούς, χρηματοδοτήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα προγράμματα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, για την υποστήριξη των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και την παροχή σίτισης σε ευπαθείς ομάδες. Παράλληλα, υλοποιήθηκαν δράσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω υπηρεσιών απασχόλησης, για την παροχή προσωρινών καταλυμάτων και διασφάλισης στέγασης, για παροχή ολοκληρωμένων και δωρεάν υπηρεσιών υγείας, καθώς και για την προώθηση της υγιεινής διατροφής.
Μετά την προβολή της ταινίας, πραγματοποιήθηκε συζήτηση, την οποία συντόνισε η δημοσιογράφος και δημιουργός ντοκιμαντέρ Μάγια Τσόκλη. Όπως είπε η κ. Τσόκλη, «από τους πρώτους χώρους που συζητήθηκε η ελληνική κρίση στο ξεκίνημά της ακόμη, ήταν το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Σήμερα θα μιλήσουμε με ανθρώπους που έχουν κάνει προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης».
Έπειτα, το λόγο πήραν οι Ελίζαμπετ Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ και Μάρτα Νταουλιούτε, σκηνοθέτιδες του ντοκιμαντέρ Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης, που προβάλλεται στο 17ο ΦΝΘ. Απαντώντας στην ερώτηση γιατί ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τη συνεργάτιδά της, προκειμένου να κάνουν ντοκιμαντέρ για την κρίση, η κ. Μαριάνοβιτς Κρόνβαλ επεσήμανε: «Μας ενδιέφερε να καταλάβουμε τι είναι η ελληνική κρίση. Δεν ήταν αποτέλεσμα μίας φυσικής καταστροφής, αλλά είχε οικονομικά αίτια. Την αφορμή μας έδωσε μία Σουηδή δημοσιογράφος που ζούσε ήδη στην Ελλάδα και με την οποία συνεργαστήκαμε στην ταινία. Επίσης, έναυσμα μάς έδωσε η εικόνα της Ελλάδας όπως παρουσιαζόταν στα σουηδικά ΜΜΕ, με αρνητικό τρόπο κυρίως, ότι δηλαδή οι Σουηδοί φορολογούμενοι πληρώνουν για τις συντάξεις στην Ελλάδα». Με τη σειρά της, η κ. Νταουλιούτε πρόσθεσε: «Τελικά, στην ταινία είδαμε τους παραλληλισμούς ανάμεσα στη Σουηδία και την Ελλάδα. Εντοπίσαμε φαινόμενα που παρουσιάζονται και στις δύο χώρες -αν και σε διαφορετική κλίμακα-, όπως για παράδειγμα η ανεργία. Κυρίως δεν θέλαμε να παρουσιάσουμε μία ‘’εξωτική’’ εικόνα της Ελλάδας, αλλά την πραγματικότητα».
Στη συνέχεια, ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού και Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης Σπύρος Πέγκας, αναφέρθηκε στις δράσεις του Δήμου στο πλαίσιο της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κρίσης. Μεταξύ άλλων, ο κ. Πέγκας σημείωσε: «Κι εμείς, η διοίκηση Μπουτάρη, ήμασταν ουσιαστικά προϊόν της κρίσης. Αλλιώς, αν δεν υπήρχε η κρίση, δεν πιστεύω ότι θα άλλαζε η διοίκηση του Δήμου. Από την αρχή, λοιπόν και μέχρι σήμερα, αυτό που κάνουμε είναι μια διαχείριση κρίσης. Προτεραιότητά μας ήταν να συμμαζέψουμε την κατάσταση των οικονομικών, να σταματήσουν να ξοδεύονται αλόγιστα ποσά σε αχρείαστες πολυτέλειες. Κυρίως κινηθήκαμε σε συμπράξεις και συνεργασίες, όπως αυτή από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος». Ο κ. Πέγκας συμπλήρωσε: «Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι μία σημαντική παράμετρος του έργου του Δήμου. Προσπαθήσαμε να στήσουμε νέες κοινωνικές δομές, μόνιμες, όπως το υπνωτήριο αστέγων, τα συσσίτια που γίνονται και με τη βοήθεια της Εκκλησίας. Επόμενος στόχος είναι να μη μείνουμε μόνο στην καταπολέμηση κρίσης, αλλά να δημιουργήσουμε προοπτικές. Το εισόδημα που μπαίνει από τον τουρισμό να το διανείμουμε σε όσο γίνεται μεγαλύτερο πληθυσμό. Ενδεικτικό της κρίσης είναι ότι σήμερα προσφέρονται καθημερινά 7.500 συσσίτια στη Μητρόπολη Νεαπόλεως, ενώ το 2010 ήταν 1.300. Γι’ αυτά συνεργάζονται πάνω από 1.000 εθελοντές. Είναι εμφανές πάντως ότι για όλο αυτό το έργο δεν επαρκούν οι δομές των κρατικών φορέων και του δήμου».
Με τη σειρά της, η Θέκλα Μαλάμου, εκπρόσωπος της δράσης «Caravan Project», που υποστηρίχτηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αναφέρθηκε σε αυτή την πρωτοβουλία. Στο πλαίσιο του «Caravan Project», μία ομάδα από καλλιτέχνες ταξίδεψε σε επτά ελληνικές πόλεις, με δύο κυκλικές μογγολικές σκηνές (yurt) και ένα αυτοκινούμενο τροχόσπιτο, καλώντας τον κόσμο από τις ντόπιες κοινωνίες να συμμετάσχει ενεργά σε μία σειρά από πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις. Η κ. Μαλάμου εξήγησε σχετικά: «Ξεκινήσαμε πριν από τέσσερα χρόνια με στόχο να φέρουμε στο φως ανείπωτες ανθρώπινες ιστορίες. Συγκροτήσαμε μία ομάδα δημιουργών που με όχημα το ντοκιμαντέρ, τη φωτογραφία και την αφήγηση, ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα από τα Πομακοχώρια ως την Κρήτη και τη Μάνη ως το Άγιο Όρος. Ουσιαστικά φτιάξαμε μία κιβωτό ανθρώπινων ιστοριών. Όταν ξεκινήσαμε, κίνητρό μας ήταν η ανάγκη μας ως δημιουργών να αντισταθούμε στο ζοφερό σκηνικό της κρίσης φέρνοντας στο προσκήνιο ιστορίες ανθρώπων των οποίων οι ζωές δεν ορίζονται από την κρίση. Θελήσαμε να συμβάλουμε σε έναν επαναπροσδιορισμό του αξιακού συστήματος των ανθρώπων. Πρόκειται για απλούς και καθημερινούς ανθρώπους που ξεχωρίζουν, επειδή έχουν χαράξει ένα δικό τους μονοπάτι πάνω στο οποίο προχωρούν με αξιοπρέπεια».
Τη συζήτηση ολοκλήρωσε η Άννα Μαρία Κοσμόγλου, εκπρόσωπος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η οποία επισήμανε: «Στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσπαθήσαμε να βρούμε δράσεις που να παρέχουν άμεση ανακούφιση ή κοινωνικό όφελος στην ελληνική κοινωνία. Επιπλέον, μας απασχόλησε πώς όλο αυτό μπορεί να πάει ένα βήμα παραπέρα, να κινητοποιήσει και να εμπνεύσει τον κόσμο, έτσι ώστε οι δράσεις αυτές να βρουν υποστήριξη και μετά το πέρας της δωρεάς μας. Πρόκειται για μία γόνιμη φιλανθρωπία: πώς δηλαδή φυτεύεις έναν σπόρο στην κοινωνία για να αναπτυχθεί. Από τις δράσεις αυτές προκύπτουν πολλαπλασιαστικά οφέλη, πράγμα που φάνηκε στην καταγραφή την οποία έκανε μετά το πέρασμα των τριών χρόνων μία συμβουλευτική εταιρία που εξέτασε τα αποτελέσματα. Η δράση δεν σταματάει. Τώρα, κοιτώντας προς το μέλλον, προσπαθούμε να διαπιστώσουμε πώς μπορούμε με κάποιες ενέργειες να δούμε αποτέλεσμα με μεγαλύτερο όφελος. Ουσιαστικά, μέσα από την κρίση προκύπτει και το θετικό, δηλαδή όλες αυτές οι προσπάθειες ανθρώπων να βοηθήσουν».
Να σημειωθεί ότι οι κυριότερες κατηγορίες των τελικών επωφελούμενων της «Πρωτοβουλίας Ενάντια στην Κρίση» αφορούν παιδιά και νέους (περίπου 190.000), ενήλικες (περίπου 170.000) και οικογένειες (περίπου 23.000), ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες περιλαμβάνουν άτομα τρίτης ηλικίας, πρόσφυγες-αλλοδαπούς, άτομα με αναπηρία, ανίατες ασθένειες ή εθισμό. Οι 13 οργανισμοί που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ Εδώ Έξω είναι οι (με σειρά εμφάνισης): Ινστιτούτο Prolepsis, Μπορούμε, Praksis, Σχεδία, ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις, Οργάνωση Γη, Κινητές Ιατρικές Μονάδες, Παιδιά της Άνοιξης, Περπατώ, Μουσείο Μπενάκη, Κέντρο για Χαρισματικά-Ταλαντούχα Παιδιά, (Κολλέγιο Ανατόλια), Orange Grove και Impact Hub Athens.
