Γοητευμένοι από την αμεσότητα, την εκφραστικότητα, τη ζωντάνια και το χιούμορ του Chris Doyle, έφυγαν από την αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στο Λιμάνι, οι φίλοι της τέχνης του διάσημου διευθυντή φωτογραφίας, που βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, προσκεκλημένος του 44ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Για μιάμιση ώρα, ο Chris Doyle μίλησε για την τεχνική του, για τη δική του θεώρηση των κινηματογραφικών πραγμάτων, τη φιλία του με τον Wong Kar Wai, τις εμπειρίες του από τις ταινίες που γύρισε, ενώ απάντησε και σε ερωτήσεις μόνο… γυναικών!
«Η μαμά μου λέει ότι πρέπει να γίνω ο ιεραπόστολος του κινηματογράφου, γιατί είμαι καθολικός, αλλά συνέρχομαι σιγά - σιγά. Εγώ θέλω να γίνω ο Μικ Τζάγκερ του κινηματογράφου. Το πρόβλημα είναι ότι ζω σαν τον Κιθ Ρίτσαρντς», είπε ο Chris Doyle, χαριτολογώντας και δημιουργώντας ένα κλίμα ευφορίας στην κατάμεστη αίθουσα. Αναφερόμενος στον κινηματογράφο, ο διευθυντής φωτογραφίας που διαμένει μόνιμα στο Χονγκ Κονγκ και είναι ένας από τους πιο «πιστούς» συνεργάτες του Wong Kar Wai, είπε:
«Πιστεύω ότι η τέχνη εμπνέεται κυρίως από τη μουσική. Ξεκινούν όλοι οι συντελεστές μαζί, τελειώνουν μαζί, αλλά το ενδιάμεσο κομμάτι το βρίσκουν στην πορεία, όπως ακριβώς και στη jazz. Τα όσα λέω ισχύουν κυρίως για τις ταινίες του Wong Kar Wai. Οι περισσότεροι ξέρετε ότι ξεκινάμε να δουλεύουμε χωρίς σενάριο, τα γυρίσματα διαρκούν πολύ και κάπου σε όλη αυτή τη διαδικασία βρίσκουμε την ταινία ή η ταινία βρίσκει εμάς. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να δημιουργείς το κατάλληλο περιβάλλον εργασίας, από το οποίο να πηγάζει ενέργεια και ελευθερία για να αναπτυχθούν σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων που δουλεύουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν να δημιουργούν τέτοιο κλίμα στο κρεβάτι, σπάνια όμως αυτό διαρκεί. Ο Wong Kar Wai είναι μια από τις μοναδικές περιπτώσεις που κατάφερε να κρατήσει ένα τέτοιο περιβάλλον εργασίας για 20 χρόνια. Σας διαβεβαιώνω ότι είναι φρικτό. Είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθείς, αλλά είναι πραγματικά συναρπαστικό. Έχω συνεργαστεί με διάφορους σκηνοθέτες, αλλά πιστεύω ότι ο Kar Wai είναι ο καλύτερος. Ο πιο δύσκολος, ο πιο στριφνός, αλλά είναι ο έρωτας της ζωής μου».
Ο διάσημος διευθυντής φωτογραφίας πρόβαλε κομμάτια από την ταινία «Ευτυχισμένοι μαζί», σε μια από τις οποίες παρουσιαζόταν μια λάμπα: «Η λάμπα αυτή είναι από ένα παζάρι παλιατζίδικων στο Μπουένος ¶ιρες. Καταλήξαμε στην ταινία, όταν βρήκαμε τη λάμπα», είπε αστειευόμενος. «Το σύνολο του κινηματογραφικού έργου μπορεί να διακριθεί σε δύο κατηγορίες. Ο κινηματογράφος αφορά το οικείο και το ονειρικό. Αν δεν ξέρεις κάτι πολύ καλά, δεν μπορείς να μιλήσεις γι’ αυτό. Δεν μπορείς να μιλήσεις για κάτι που δεν το ξέρεις. Το 50% των ταινιών που γυρίσαμε με τον Kar Wai γυρίστηκαν σε χώρους που βρίσκονται σε απόσταση ενός λεπτού από το σπίτι μου. Μάλιστα, μια από αυτές γυρίστηκε στο δωμάτιό μου».
Δείχνοντας σκηνές από την ταινία «Οι άγριές μας μέρες», ο κ. Doyle δεν δίστασε να αναπαραστήσει τον εαυτό του την ώρα που γυρνούσε τις συγκεκριμένες σκηνές: «Η στενή προσωπική εμπλοκή, η οικειότητα του χώρου είναι πολύ σημαντική, η σχεδόν σωματική σχέση. Όλα αυτά οδηγούν στο ονειρικό τμήμα των ταινιών. Στην ουσία αυτό που κάνουμε είναι αντίστοιχο με αυτό που κάνει η λογοτεχνία. Εμείς βέβαια χρησιμοποιούμε και πρόσωπα».
Αναφερόμενος στη δουλειά του, είπε: «Η δουλειά μου σαν διευθυντής φωτογραφίας, σαν κινηματογραφιστής, είναι να πάρω μια ιδέα και να τη μετουσιώσω σε εικόνα. Να βρω ποια είναι αυτή η ιδέα και να τη μεταφράσω με την εικόνα. Αν σε κάθε μια ταινία υπάρχει σκηνή που μεταφέρει την ιδέα, τότε για μένα η ταινία είναι επιτυχημένη. Το θέμα είναι: πώς μπορείς να δείξεις έναν καταρράκτη, με μια εικόνα που δεν την έχει δει κανείς; Το σημαντικό για μένα είναι να δημιουργήσω μια τέτοια εικόνα. Η μουσική ή ένα τραγούδι δεν είναι ανάγκη να εξηγηθούν. Γγιατί λοιπόν μια εικόνα να μας εξηγήσει γιατί είναι έτσι όπως είναι; Αυτή είναι η πρόκληση. Είμαι περήφανος και θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι διανύουμε μια περίοδο ιστορίας του κινηματογράφου, όπου το κοινό γνωρίζει πολύ περισσότερα από τους κριτικούς κινηματογράφου. Το κοινό σήμερα είναι πιο σοφιστικέ».
Για τον ίδιο, ο χώρος διαποτίζει μια ταινία, τη διαπερνά: «Η πορεία που ακολουθούμε είναι αντίθετη από τη συνηθισμένη. Δεν βρίσκουμε πρώτα τον χώρο. Αυτή είναι η ελευθερία του να συνεργάζεσαι με καλλιτέχνες. Πολλές από τις ταινίες δημιουργούνται από το λάθος από το απροσδόκητο. Για παράδειγμα, στη σκηνή με τους καταρράκτες, ένας Χολιγουντιανός σκηνοθέτης θα έλεγε όχι στις σταγόνες του νερού στην κάμερα. Εμείς όμως είπαμε ότι είναι πολύ ωραίες. Αυτή είναι η ουσία της δικής μας κινηματογραφικής σχολής. Τα λάθη και το απροσδόκητο».
Οι προσωπικές του «σημειώσεις»
Εκτός από σκηνές από ταινίες που έχει γυρίσει, ο Chris Doyle έδειξε στο κοινό και διάφορα snap shots, τις προσωπικές του, όπως είπε, σημειώσεις: «Κουβαλώ πάντα μια κάμερα μαζί μου και τραβώ τέτοιου είδους στιγμιότυπα. Δεν πρόκειται για κάποιου είδους αρχείο, αλλά για τις προσωπικές μου σημειώσεις. Τα περισσότερα από αυτά είναι κινηματογραφικά στιγμιότυπα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μου το περνώ με ανθρώπους του κινηματογράφου. Μέσα στην καθημερινότητά μου, λοιπόν, επιζητώ στιγμές που μπορώ να είμαι μόνος. Μπορεί να βρίσκομαι ανάμεσα σε χίλια άτομα. Όντας σε έναν τέτοιο χώρο, θα πρέπει να βρεις τρόπο να δημιουργήσεις τον δικό σου, προκειμένου να πάρεις πίσω κάποια πράγματα από αυτά τα οποία δίνεις στους άλλους. Εγώ αυτό το πετυχαίνω σε στιγμές σαν και αυτές, που τραβώ στιγμιότυπα».
Στο τέλος του master class, ο κ. Doyle είπε: «Αισθάνομαι ένας από σας. Δεν θεωρώ ότι κάνω κάτι το οποίο ξεχωρίζει. Δεν είμαι από αυτούς που θεωρούν ότι η δουλειά που κάνω αξίζει του θαυμασμού όλων. Ακολούθησα μια αντίστοιχη διαδρομή, με αυτή που έχετε ακολουθήσει εσείς. Πρώτη φορά στα 30 μου έπιασα μια κάμερα των 8 χιλιοστών. Αυτό συνέβη τυχαία. Ήταν τόσο απλό και τόσο δύσκολο. Στην πορεία κατάφερα να φτάσω εδώ που βρίσκομαι. Κάνω ταινίες ακριβώς γιατί επιθυμώ την επαφή με τους άλλους. Αυτό που θα σας έλεγα είναι να προσπαθήσετε να βρείτε τη δική σας φωνή. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Όπως λέει ένα τραγούδι ‘’ο έρωτας δεν κρατά για πάντα. Μπορούμε να τον χτίσουμε μέρα με τη μέρα’’.»
