Δημοσιογράφοι

Ο γιος της Σοφίας της Ελίνας Ψύκου

«Κάποτε ήσουν κι εσύ παιδί που δεν ήθελε να μεγαλώσει και είχες φόβους και προσδοκίες, ένιωθες απογοητεύσεις και ματαιώσεις, ζήλευες, έλεγες ψέματα, μικρά και αθώα ψέματα».

Αγκάθι του Γαβριήλ Τζάφκα

«Σκοπός μου στην ταινία είναι να δώσω έμφαση στις μικρές στιγμές μέσα από μια μινιμαλιστική αισθητική, λίγες λήψεις και φυσικό φως. Γι’ αυτό και διαλέξαμε το δάσος ως βασικό χώρο της ιστορίας».

Ρόζμαρι του Άδωνι Φλωρίδη

«Η ταινία είναι ένα κωμικοτραγικό πορτρέτο ενός ανθρώπου που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην τέχνη και την πραγματικότητα. Ο άλλος κόσμος της ταινίας, υπάρχει μέσα σε αυτόν που ζούμε».

Arabia του Joao Dumans

«Δεν νομίζω ότι το σινεμά μπορεί να κάνει πολλά από πρακτική άποψη, όμως μπορούμε τουλάχιστον να αποκαλύψουμε τα ψέματα και να καταγράψουμε την ιστορία με διαφορετικό τρόπο».

Zer του Καζίμ Οζ

«Το σινεμά έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στους ανθρώπους που είναι μεγαλύτερο από τις αλήθειες που πραγματεύεται».

Ούτε όνομα, ούτε υπογραφή του Vahid Jalilvand

«Πόσες και πόσες φορές η ανικανότητα και ο φόβος μας να εκφράσουμε ένα απλό γεγονός έχει οδηγήσει στο να καταστρέψουμε τις ζωές άλλων ανθρώπων...».

Ένας χρηστικός οδηγός για παραγωγούς και σκηνοθέτεςρακτικές συμβουλές και οδηγίες μοιράστηκαν με νέους παραγωγούς και σκηνοθέτες καταξιωμένοι επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου, στο Training Day της Αγοράς, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το CED Media Greece, την Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2017, στην Αποθήκη Γ΄, στο πλαίσιο του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Πώς πρέπει να παρουσιάσω το πρότζεκτ μου στους επαγγελματίες της διεθνούς κινηματογραφικής αγοράς; Πώς διαμορφώνεται το τοπίο όσον αφορά τα ποσοστά των γυναικών που απασχολούνται επαγγελματικά στην κινηματογραφική βιομηχανία; Τι ισχύει με τις πλατφόρμες της online διανομής ταινιών; Αξίζει τον κόπο να προσεγγίσει ένας σκηνοθέτης τα τμήματα των co-production markets στα διεθνή φεστιβάλ; Αυτά και άλλα πολλά ενδιαφέροντα ερωτήματα απαντήθηκαν διεξοδικά στη διάρκεια του Training Day του 58ου ΦΚΘ.

Στο πρώτο μέρος της δράσης με θέμα «πώς να παρουσιάσετε τον εαυτό σας και το πρότζεκτ σας», την εμπειρία τους κατέθεσαν η Βίκυ Μίχα της Heretic Asterisk Film and Media Consulting και η Satu Elo, programme manager του δικτύου EAVE (European Audiovisual Entrepreneurs).

Γιατί είναι σημαντικό να έρθω σε επαφή με τον κόσμο των χρηματοδοτήσεων και των τμημάτων market/αγοράς των φεστιβάλ;
- Επειδή η διαδικασία του networking και της εύρεσης χρηματοδότησης αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας στη ζωή ενός παραγωγού. Τη στιγμή που δουλεύετε για μια συγκεκριμένη ταινία, ήδη προετοιμάζετε το έδαφος και για την επόμενη.

Τι εικόνα πρέπει να μεταδώσω;
- Eπιδείξετε επαγγελματική συμπεριφορά, αποφύγετε τις περιττές επαναλήψεις και προσπαθήστε να αναδείξετε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του πρότζεκτ σας.
- Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να χειρίζεστε γραπτώς και προφορικώς την αγγλική γλώσσα στο βέλτιστο δυνατό επίπεδο.
- Εφαρμόστε τη μέθοδο ανάλυσης SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) ως εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού, προκειμένου να εντοπίσετε τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της προσέγγισής σας. Όσον αφορά τα τελευταία, μην διστάσετε να τα αναφέρετε ρητά.

Ποια είναι τα τυπικά στοιχεία που πρέπει να έχω υπόψη μου;
- Τηρείτε ευλαβικά τις προβλεπόμενες προθεσμίες, περιλαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία.
- Στείλτε μία πρόσφατη φωτογραφία και φροντίστε το φορμάτ της παρουσίασης/αίτησής σας, π.χ. μέσα από την προσθήκη εικόνων και φωτογραφιών. Παράλληλα, θα ήταν χρήσιμο να έχετε εξασφαλίσει τον σχεδιασμό κάποιου logo.

Ως προς το σκέλος της επικοινωνίας, τι πρέπει να προσέξω;
- Κανονίστε όσο το δυνατόν περισσότερες κατ’ ιδίαν συναντήσεις στα τμήματα Market των φεστιβάλ και φροντίστε να παρευρίσκεστε σε όλα τα σχετικά σεμινάρια/workshops επί του θέματος. Όταν επιθυμείτε να συναντήσετε κάποιον, να έχετε κάνει μία εκ των προτέρων επαφή.
- Ξεκαθαρίστε σε ποιο ακριβώς πρόσωπο απευθύνεστε και, μετά την αρχική επικοινωνία, να είστε πάντα σε εγρήγορση προκειμένου να απαντάτε άμεσα στα όποια follow-up e-mails προκύψουν.

Πώς πρέπει να διαμορφώσω το βιογραφικό (CV) και τη συνοδευτική επιστολή (motivation letter) που θα αποστείλω;
- Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους θεωρείτε πως πρέπει να επιλεγεί το δικό σας πρότζεκτ, καθώς και με ποιο τρόπο αυτό είναι συμβατό με την φιλοσοφία και πρακτική του φορέα όπου απευθύνεστε.
- Αποσαφηνίστε το γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη αγορά προκειμένου να προωθήσετε το πρότζεκτ σας. Αποφύγετε να μεταδώσετε την αίσθηση πως προσπαθείτε εκβιαστικά να το ταιριάξετε με το επιδιωκόμενο πρόγραμμα.
- Μην εκλάβετε την προοπτική μίας απόρριψης ως προσωπική ήττα ή προσβολή. Δεν πρέπει ποτέ να γκρεμίζετε τις γέφυρες που έχετε χτίσει.
- Ενημερώστε το CV σας - φρόνιμο θα ήταν να μην περιλαμβάνει τίποτα το οποίο δεν ισχύει και το οποίο μπορεί να επαληθευτεί με μία απλή εξακρίβωση. Αν υπάρχουν μεγάλα διαστήματα αδράνειας στην επαγγελματική σας ζωή, μπείτε στον κόπο να τα αιτιολογήσετε.
- Περιγράψτε τη θέση που κατέχετε, ενώ μην παραλείψετε να κάνετε μνεία σε οποιαδήποτε άλλη πηγή εμπειρίας, είτε αυτή σχετίζεται με θητεία σε παρεμφερείς θεσμούς είτε αφορά συγγενείς κλάδους όπως πχ την τηλεοπτική διαφήμιση.

Τι μορφή θα πρέπει να έχουν η σύνοψη και το treatment του σεναρίου;
- Να θυμάστε ότι η σύνοψη δεν είναι μία συντομευμένη εκδοχή της πλοκής. Να έχετε κατά νου ότι ο σκηνοθέτης/σεναριογράφος/σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας δεν είναι απαραίτητα ο κατάλληλος άνθρωπος για να επιμεληθεί τη σύνοψη της ταινίας, δεδομένης της προσωπικής του εμπλοκής στο πρότζεκτ.

Στην παρουσίαση του πρότζεκτ πώς μπορώ να προξενήσω μία θετική εντύπωση;
- Αποφύγετε τις ασάφειες και τις αοριστίες π.χ. με φράσεις του τύπου «συμμετείχε σε πολλά φεστιβάλ». Αν αναφερθείτε σε παλαιότερες ταινίες του ίδιου σκηνοθέτη που δεν έχουν λάβει διανομή στο εξωτερικό, να τις παρουσιάσετε με ένα δόκιμο αγγλικό τίτλο. Τέλος, αν κάποια προσωπικότητα κύρους έχει συμμετάσχει στο πρότζεκτ που παρουσιάζετε, φροντίστε να την αναφέρετε.

Πώς καταρτίζω τα συνοδευτικά σημειώματα για σκηνοθέτες και σεναριογράφους;
- Δεν υπάρχει μία και αμετάβλητη εκδοχή αυτών των σημειωμάτων, καθότι τα προγράμματα στα οποία απευθύνεστε έχουν διαφορές μεταξύ τους. Σε περίπτωση που πρόκειται για την πρώτη δουλειά του σκηνοθέτη, προσπαθήστε να αποτυπώσετε κατά προσέγγιση το πώς θα δείχνει η ταινία του στην οθόνη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει πρότερο δείγμα γραφής. Ενδεχομένως, προσθέστε στην παρουσίασή σας μία συνέντευξη του σκηνοθέτη, ενώ αν δεν πρόκειται για το ντεμπούτο του, προσπαθήστε να εξηγήσετε το πώς συνδέονται η προηγούμενη με την τωρινή του δημιουργία.
- Φτιάξτε ένα ευχάριστο mood board, με πόστερ της ταινίας και πολλές εικόνες.

Πώς προσεγγίζω τα ζητήματα του προϋπολογισμού και της χρηματοδότησης της ταινίας;
- Καταρτίστε ένα ρεαλιστικό πλάνο προϋπολογισμού και καθορίστε με ακρίβεια όλα τα ποσά και τα ποσοστά αμοιβών που τυχόν περιλαμβάνονται / προβλέπονται.
- Αναζητήστε πληροφορίες για τα προηγούμενα πρότζεκτ που έχουν λάβει χρηματοδότηση από το συγκεκριμένο πρόγραμμα (πχ αν έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί πρόσφατα άλλα πρότζεκτ από την Ελλάδα, οι πιθανότητες αυτόματα μειώνονται).

Στο δεύτερο μέρος του Training Day, με θέμα «γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στην ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία», η Alessia Sonaglioni, διευθύντρια του European Women’s Audiovisual Network European, παρέθεσε στατιστικά στοιχεία για τις ανισότητες που επικρατούν μεταξύ των δύο φύλων στην ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία.

Στοιχεία της μελέτης του European Women’s Audiovisual Network European
Το δίκτυο EWA πραγματοποίησε διετή μελέτη σε 7 ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Κροατία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Σουηδία). Στον τομέα της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, παρατηρούνται τα πιο ενθαρρυντικά αποτελέσματα, ενώ στην επαγγελματική απασχόληση των γυναικών στον κινηματογραφικό κλάδο και στο ποσοστό των χρηματοδοτήσεων που λαμβάνουν οι γυναίκες σκηνοθέτες και παραγωγοί, τα ποσοστά είναι μάλλον απογοητευτικά.

Δράσεις και πρωτοβουλίες του δικτύου EWA

Το δίκτυο EWA έχει προβεί σε μία σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες, με σκοπό να καταστήσει το πρόβλημα σαφές και γνωστό σε όλους τους εμπλεκόμενους στην κινηματογραφική βιομηχανία, ανεξαρτήτως φύλου:
- Η δημιουργία μίας «Εστίας για σεναριογράφους» (Scriptwriter Residency), όπου γυναίκες σεναριογράφοι λαμβάνουν καθοδήγηση σε θέματα σεναρίου.
- Το «Πρόγραμμα καθοδήγησης για ανερχόμενες γυναίκες παραγωγούς», το οποίο προσφέρει μία οne-on-one 12μηνη στενή συνεργασία και επικοινωνία.
- Μια σειρά από βραβεία που απονέμονται σε γυναίκες δημιουργούς (Mentoring Emerging Women Producers), για πρότζεκτ που βρίσκονται υπό διαμόρφωση, στο πλαίσιο διάφορων ευρωπαϊκών φεστιβάλ όπως το φεστιβάλ ντοκιμαντέρ της Λειψίας (Dok Leipzig), το φεστιβάλ κινηματογράφου της Τεργέστης (WEMW Trieste), το τμήμα Fest Forward του Φεστιβάλ του Βελιγραδίου.

Στο τρίτο μέρος του Training Day, με θέμα «online διανομή, το Netflix κι άλλες περιπτώσεις», τη σκυτάλη πήραν ο Guillaume de Seille και η Weerada Suchariktul, εκπροσωπώντας την εταιρία παραγωγής Arizona Films και την video on demand πλατφόρμα Filmdoo, αντίστοιχα.

Τι πρέπει να γνωρίζω για τη διανομή στην εποχή μας;
- Στην παρούσα φάση, είναι εξαιρετικά δύσκολο για μία μη αγγλόφωνη ταινία να βρει διανομή εκτός της χώρας της. Ο υποψήφιος αγοραστής της ταινίας θα πρέπει να ξοδέψει ένα παχυλό ποσό, ενώ δεν πρόκειται να αποσβέσει τα χρήματα που ξόδεψε ακόμη κι αν η ταινία κόψει 10.000 ή 20.000 εισιτήρια. Οι αγοραστές των ταινιών ποντάρουν πλέον στα δικαιώματα τηλεοπτικής εκμετάλλευσης της ταινίας ή στα δικαιώματα που σχετίζονται με την κυκλοφορία του dvd της ταινίας. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, όμως, τα νούμερα ακολουθούν καθοδική πορεία, ιδίως στην περίπτωση του dvd. Η νέα τάση της εποχής μας είναι οι πλατφόρμες video on demand, όπου είτε πληρώνει κανείς αντίτιμο για κάθε ταινία που επιλέγει να δει είτε καταβάλει μία (μηνιαία) συνδρομή λαμβάνοντας πλήρη πρόσβαση στον κατάλογο των ταινιών της πλατφόρμας.

Ποια είναι τα μοντέλα που συναντάμε στον κλάδο του video on demand;
- Αρχικά συναντούμε το advertising video on demand (avod), όπου οι θεατές μπορούν να παρακολουθήσουν το περιεχόμενο χωρίς οικονομική επιβάρυνση, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν τις διαφημίσεις που εμφανίζονται σε διάφορα σημεία της ταινίας. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι ένα κομμάτι των διαφημιστικών εσόδων καταλήγει στους δημιουργούς των ταινιών.
- Μία δεύτερη μορφή vod πλατφόρμας είναι το transactional video on demand (tvod), όπου ο πελάτης καταβάλλει αντίτιμο για το δικαίωμα θέασης μίας συγκεκριμένης ταινίας.
- Επόμενο μοντέλο vod πλατφόρμας είναι το subscription video on demand (svod), όπου ο πελάτης καταβάλλει (συνήθως μηνιαία) συνδρομή και αποκτά πλήρη πρόσβαση σε ολόκληρο το υλικό της πλατφόρμας.
- Τον τελευταίο καιρό, παρατηρείται, επίσης, η ύπαρξη μεικτών μοντέλων, τα οποία προσφέρουν ένα συνδυασμό avod και svod. Από εκεί και έπειτα, υπάρχουν φυσικά και οι πλατφόρμες που προσφέρουν στους κινηματογραφιστές τη δυνατότητα να προβούν οι ίδιοι σε διανομή του έργου τους, δίχως καμία μεσολάβηση (YouTube, Vimeo, VHX, Quiver).
- Τέλος, πρέπει να γίνει αναφορά στο φαινόμενο του Day and Date Release, κατά το οποίο η έξοδος της ταινίας στις κινηματογραφικές αίθουσες συμπίπτει με την κυκλοφορία του dvd και την τοποθέτηση της ταινίας σε vod πλατφόρμα.

Τι πρέπει να προσέξω όταν κληθώ να πάρω μία απόφαση για τη διανομή της ταινίας μου;
- Όσα περισσότερα στάδια παρεμβάλλονται ανάμεσα στη δημιουργία της ταινίας και τη διάθεσή της στο κοινό, τόσο μεγαλύτερη και η κατάτμηση εσόδων από την εκμετάλλευσή της. Επίσης, πρέπει πάντα να έχετε πλήρη αντίληψη και γνώση όλων των χρονικών και νομικών περιορισμών που επιβάλλει η εκάστοτε χώρα στον ορίζοντα διανομής της ταινίας.
- Δώστε προσοχή σε ζητήματα όπως την επιμέλεια και την εξειδικευμένη προσοχή που θα αποδώσει η εκάστοτε πλατφόρμα στην ταινία σας. Αυτή η προσοχή ξεκινά από ύπαρξη ποιοτικού συνοδευτικού υλικού (πχ editorials, συνεντεύξεις, υπότιτλοι επιπέδου) και φτάνει μέχρι τη χάραξη μιας σφαιρικής στρατηγικής marketing.
- Προσδιορίστε με ακρίβεια το κοινό σας και προσπαθήστε να διατηρήσετε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
- Φροντίστε να έχετε ισχυρή παρουσία στο διεθνές φεστιβαλικό κύκλωμα και να έχετε πάντα υπόψη πως οι υψηλότερες προσφορές κατατίθενται στη διάρκεια των εξής τεσσάρων φεστιβάλ: των Καννών, του Βερολίνου, του Σάντανς και του Τορόντο.

Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος του Training Day παρουσιάστηκε το case study της ρουμάνικης ταινίας Τσάρλεστον του Αντρέι Κρετσουλέσκου, η οποία είχε βραβευθεί στο τμήμα Works in Progress της Αγοράς του περσινού 57ου ΦΚΘ και φέτος προβάλλεται στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια».

Αρχικά, ο Αντρέι Κρετσουλέσκου δήλωσε πως το βραβείο στο τμήμα Works in Progress ήταν μία μεγάλη ώθηση για τη συνέχεια. Έπειτα, η παραγωγός της ταινίας Κοντρούτα Κρετσουλέσκου διευκρίνισε πως δεν ήταν όλα ρόδινα στην όλη διαδικασία, αφού υπήρξαν στη διαδρομή μπόλικες απογοητεύσεις και απορρίψεις. Αμέσως μετά, ο σκηνοθέτης και η παραγωγός από τη Ρουμανία έθιξαν τα παρακάτω θέματα:

Το networking και ένα βραβείο σε ένα μεγάλο φεστιβάλ μπορούν να βοηθήσουν τη χρηματοδότηση ενός πρότζεκτ;
- Σαφέστατα, αλλά και πάλι είναι δύσκολη διαδικασία. Όταν υποβάλαμε την ταινία στις Κάννες, δεν είχαμε την παραμικρή διασύνδεση ή γνωριμία. Μία τέτοια βράβευση σου δίνει την ευχέρεια να διαπραγματευτείς στη συνέχεια με καλύτερους όρους. Μια μικρή εταιρία από το Παρίσι μας πρόσεξε και επικοινώνησε μαζί μας. Κάπως έτσι, βρεθήκαμε στο τώρα και το σήμερα.

Ποια εμπόδια προκύπτουν και ποια εμπόδια ξεπερνιούνται χάρη σε μία συμπαραγωγή;
- Σε γενικές γραμμές, η συμπαραγωγή λύνει τα χέρια. Ένα από τα πράγματα που αποφασίστηκαν από κοινού ήταν η πρόσληψη ενός sales agent προκειμένου να προωθήσει την ταινία. Αν, πάντως, δεν βρεθεί συμπαραγωγός για πάνω από δύο χρόνια, ίσως είναι πιο φρόνιμο να απομακρυνθεί κάποιος από αυτή την ιδέα, διότι θα έχει πλέον αποστασιοποιηθεί από το όλο πρότζεκτ σε μεγάλο βαθμό. Αυτό, όμως, που σίγουρα αντιληφθήκαμε είναι ότι οι συναντήσεις με εκπροσώπους εταιριών, η συμμετοχή στα τμήματα market των φεστιβάλ, η παρακολούθηση workshops, σεμιναρίων κτλ δεν είναι ποτέ μία κακή ιδέα. Ακόμη κι αν δεν προκύψει κάτι απτό, οι σκέψεις και οι ιδέες που ακούει κανείς μπορεί να βοηθήσουν κάποια στιγμή. Φυσικά, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν θα δεχόμασταν ποτέ κάτι ακόμη πιο μεγάλο και συμμετοχικό από μία τριπλή συμπαραγωγή. Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση είναι πάντα να διασφαλιστεί πως ο σκηνοθέτης θα διατηρεί το final cut της ταινίας.

Την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον σουηδό σκηνοθέτη Ρούμπεν Έστλουντ είχαν την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017, νέοι επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου που συμμετέχουν στη δράση Thessaloniki Locarno Industry Academy International της Αγοράς του 58^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο σκηνοθέτης, ο οποίος βραβεύτηκε με το Χρυσό Φοίνικα στο φετινό Φεστιβάλ Καννών για την νέα του ταινία Το τετράγωνο, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη με αφορμή τη ρετροσπεκτίβα που φιλοξενεί η φετινή διοργάνωση στο έργο του.   

Μετά την περσινή επιτυχημένη πρεμιέρα του, το Thessaloniki Locarno Industry Academy International στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο -μια συνεργασία του ΦΚΘ με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο- επιστρέφει στην Αγορά του 58^ου ΦΚΘ (6-11 Νοεμβρίου 2017). Το Thessaloniki Locarno Industry Academy International είναι μια εκπαιδευτική πλατφόρμα που έχει ως στόχο να βοηθήσει τους νέους επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου να επεκτείνουν τις επαγγελματικές εμπειρίες και διασυνδέσεις τους στους τομείς των διεθνών πωλήσεων, του μάρκετινγκ, της διανομής, της παρουσίασης και του προγραμματισμού. Στο παρελθόν, το Locarno Industry Academy International έχει ήδη πραγματοποιηθεί με επιτυχία στο Μεξικό, στη Βραζιλία και στη Νέα Υόρκη.

Στην κουβέντα, την οποία συντόνισε η Vanja Kaludjercic, Regional Project Manager του Locarno Industry Academy International, ο Ρούμπεν Έστλουντ επεσήμανε πολλές φορές ότι είναι πολύ σημαντικό για έναν δημιουργό να λαμβάνει feedback και να αφουγκράζεται τις γενικότερες αντιδράσεις πάνω στην ιδέα ή την κινηματογραφική του σύλληψη. «Όμως στο τέλος, κάποιος πρέπει να πάρει την ευθύνη του πρότζεκτ. Κάποιος πρέπει να αποφασίσει ποιες ιδέες θα μπούνε τελικά στην ταινία και ποιες όχι», τόνισε χαρακτηριστικά. 

Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της συζήτησης ήταν αυτό των συμβιβασμών, σκηνοθετικών και μη, κατά τη διάρκεια της δημιουργίας μιας κινηματογραφικής ταινίας. «Δεν νομίζω ότι συμβιβάστηκα ποτέ μου, ούτε δέχτηκα ποτέ πίεση από κάποια εταιρία διανομής» σημείωσε ο Ρούμπεν Έστλουντ, υπογραμμίζοντας ότι κάθε κρίκος της μεγάλης αλυσίδας της κινηματογραφικής βιομηχανίας έχει το δικό του σημαντικό ρόλο. Στάθηκε επίσης στη μεγάλη διαφορά μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, όσον αφορά στην παραγωγική αλλά και μετα-παραγωγική διαδικασία ενός φιλμ. Μιλώντας για ζητήματα κρατικών επιχορηγήσεων παρατήρησε ότι στην Ευρώπη κανένας δεν σου ζητά να φτιάξεις μια ταινία, να έχεις μια πρωτόλεια ιδέα. Πρέπει ο σκηνοθέτης να βρει έναν τρόπο να πλησιάσει τις εταιρίες ή να αποσπάσει κρατικά χρήματα για το θέμα που θέλει να κινηματογραφήσει.

Αναφερόμενος σε μια από τις παλιότερες ταινίες του, το Play (2011) και το χαρακτηρισμένο ως αμφιλεγόμενο θέμα του, ο Έστλουντ υποστήριξε ότι η πραγματική ιστορία στην οποία βασίστηκε η ταινία (και αφορά συμμορίες ανηλίκων στο Γκέτεμποργκ οι οποίες ληστεύουν κυρίως άλλους ανήλικους σε εμπορικά κέντρα της πόλης) εγείρει αντιπαράθεση από μόνη της, χωρίς ιδιαίτερη σκηνοθετική συμβολή. «Πάντως, μόλις αποκτήσεις μια γενική ιδέα για μια ταινία, το πρώτο πράγμα που έχεις να κάνεις είναι να πείσεις αμέσως κάποιον άλλο γιατί αυτή η ιδέα είναι τελικά ενδιαφέρουσα. Αυτός είναι ο βασικός κανόνας. Και αυτό ίσως να είναι ένα μεγάλο πρόβλημα με τη βιομηχανία του σινεμά στην Ευρώπη. Εδώ, οι περισσότεροι κάνουν αιτήσεις για χρήματα, αντί να προσπαθήσουν να προωθήσουν τις ιδέες τους για τις ταινίες που θέλουν να γυρίσουν. Στην Αμερική, πάλι, είναι όλα θέμα επιβίωσης. Είσαι εκεί έξω, στο δρόμο. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η σύγκριση των δύο συστημάτων, τα οποία έχουν πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα», επισήμανε ο σκηνοθέτης. Πάνω σε αυτό, ο ίδιος εστίασε στη διαφορετική καλλιτεχνική προσέγγιση των ταινιών στις δύο ηπείρους, χαρακτηρίζοντας την Αμερική πιο συμβατική και παραδοσιακή τόσο στη φόρμα, όσο και στο περιεχόμενο των φιλμ, ενώ στη Ευρώπη, όπως είπε, ακόμη και οι εταιρίες παραγωγής λειτουργούν διαφορετικά. «Οι διανομείς στην Ευρώπη είναι γενικά ασφαλείς. Έχουν ήδη λάβει κρατικά χρήματα για τη διανομή μιας ταινίας και δεν μοιάζουν να ενδιαφέρονται όσο στην Αμερική. Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει παντού και πάντοτε», εξήγησε.  

Μιλώντας για ζητήματα διαφήμισης και προώθησης των ταινιών του, ο σκηνοθέτης επισήμανε ότι αυτό που κάνει ο ίδιος είναι να ταξιδεύει πολύ και να δίνει πολλές συνεντεύξεις. «Αυτή είναι μια πολύ παραδοσιακή εικόνα ενός κινηματογραφιστή που πρέπει να αγωνίζεται για το έργο του. Δεν είναι κακό αυτό, απλά πάρα πολύ χρονοβόρο» σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον τρόπο με τον οποίο συνεχώς προσπαθεί να «ξεγελάσει» τα μέσα ενημέρωσης, κάνοντας λόγο για το βίντεο που ο ίδιος γύρισε και δημοσίευσε πριν κάποια χρόνια, το οποίο τον έδειχνε να γίνεται έξαλλος ακούγοντας ότι η ταινία του Ανωτέρα βία δεν κατάφερε να είναι μέσα στη λίστα με τις υποψηφιότητες για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2014. «Πρέπει να μπορείς να παίζεις με τις συμβάσεις του συστήματος, να γίνεσαι ευρηματικός για να μπορείς να εκμεταλλευτείς το σύστημα προς όφελός σου», υπογράμμισε σχετικά.

Σχετικά με την αναγνώριση του έργου του σκηνοθέτη, ο παραγωγός και σταθερός συνεργάτης του, Erik Hemmendorff, που έδωσε επίσης το παρών στην συζήτηση, σημείωσε ότι αντιθέτως με τη γενική πεποίθηση, οι ταινίες του Ρούμπεν Έστλουντ έτυχαν θερμής υποδοχής στη χώρα του. Ωστόσο, ο κίνδυνος της αποτυχίας είναι πάντα υπαρκτός. «Έχουμε τη δική μας εταιρία παραγωγής και βάζουμε εμείς τα χρήματα. Άρα παίρνουμε διαρκώς και το μεγαλύτερο ρίσκο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από κάποιον άλλο να δράσει για εμάς. Πρέπει να εφευρίσκουμε συνεχώς λύσεις στα προβλήματά μας» τόνισε ο παραγωγός. 

Από την πλευρά του, ο Ρούμπεν Έστλουντ επέμεινε πολύ στην ανάγκη οι κινηματογραφιστές να μπορούν να διαμορφώνουν ένα ευρύ δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ τους αλλά και με άλλους επαγγελματίες της κινηματογραφικής βιομηχανίας, έτσι ώστε όχι μόνο να εμπνέονται από νέες ιδέες, αλλά και να έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν και οι ίδιοι τις προτάσεις και τις γνώμες τους. «Είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να διατηρείς καλές σχέσεις» επισήμανε. «Βγαίνοντας από τη σχολή κινηματογράφου νομίζεις ότι το παν είναι ένα καλό σενάριο. Ένα στιβαρό σενάριο θα μπορέσει να γίνει σίγουρα ταινία. Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι. Η ποιότητα ενός κινηματογραφικού προϊόντος βασίζεται προφανώς στην ενέργεια που βάζεις σε αυτό. Το οικονομικό κομμάτι όμως στηρίζεται κυρίως σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που δεν μπορείς να αποφύγεις», πρόσθεσε ο ίδιος.

Για τη σχέση του με το κοινό, ο σουηδός σκηνοθέτης υποστήριξε ότι σε γενικές γραμμές οι αντιδράσεις των θεατών στις ταινίες του είναι περίπου οι ίδιες παντού, εξαιρουμένων κάποιων μικρών πολιτισμικών διαφορών. «Δεν καταφέρνουν να με εκπλήξουν εύκολα οι θεατές» πρόσθεσε, αφήνοντας ως εξαίρεση την Πολωνία, στην οποία οι ταινίες του πήγαν ανέλπιστα καλά εμπορικά και χωρίς ιδιαίτερη διαφήμιση. Ο ίδιος μίλησε επίσης και για άλλα ενδιαφέροντα θέματα που αφορούν στη ζωή του, τον τρόπο με τον οποίο εμπνεύστηκε την τελευταία του ταινία Το τετράγωνο, αλλά και τα μελλοντικά του κινηματογραφικά σχέδια, θεματικές που ανέπτυξε και στην ιδιαίτερα  ενδιαφέρουσα συζήτηση που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2017 στο πλαίσιο του φετινού φεστιβάλ.

Να σημειωθεί ότι οι νέοι και ανερχόμενοι εκπρόσωποι πωλήσεων, διανομείς και ειδικοί των νέων μέσων που συμμετέχουν στο φετινό Thessaloniki Locarno Industry Academy International είναι οι Maximilien Dejoie (Just a Moment, Λιθουανία), Anjali Mandalia (Thunderbird Releasing, Ηνωμένο Βασίλειο), Ivan Mihalic (Everything Works, Κροατία), István Mráz (Mozinet, Ουγγαρία), Joanna De Sousa (Outsider Films, Πορτογαλία), Isabella Weber (Europa Distribution, Ιταλία) και Χριστίνα Λιάπη (Heretic Outreach, Ελλάδα).

Χορηγός του Thessaloniki Locarno Industry Academy International είναι η εταιρεία παραγωγής Faliro House.

Με αφορμή την προβολή των τριών ταινιών που διαγωνίζονται φέτος για το Βραβείο LUX, που απονέμει κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017, στην Αποθήκη Γ΄, στο πλαίσιο του 58^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Οι τρεις υποψήφιες ταινίες για το βραβείο LUX που παρουσιάζονται στη φετινή διοργάνωση είναι οι εξής: 120 χτύποι το λεπτό του Ρομπέν Καμπιγιό (Γαλλία), που κυκλοφόρησε ήδη στις ελληνικές αίθουσες, Το αίμα των Σάμι της Αμάντα Κερνέλ (Σουηδία-Δανία-Νορβηγία), το οποίο τιμήθηκε στο περσινό 57^ο ΦΚΘ με το βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων, και Γουέστερν της Βαλέσκα Γκρίζενμπαχ (Γερμανία-Βουλγαρία-Ηνωμένο Βασίλειο) που προβάλλεται σε πρεμιέρα στο φετινό φεστιβάλ. Η απονομή του βραβείου LUX θα γίνει την προσεχή Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017, στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο.

Τον συντονισμό της εκδήλωσης ανέλαβε ο Γιώργος Κρασσακόπουλος, υπεύθυνος προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και μέλος της επιτροπής επιλογής των υποψήφιων ταινιών για το βραβείο LUX, ο οποίος καλωσόρισε στο πάνελ της συνέντευξης Τύπου τον Λεωνίδα Αντωνακόπουλο, επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Ο Γιώργος Κρασσακόπουλος υπογράμμισε αρχικά πως είναι η έκτη χρονιά που το Φεστιβάλ φιλοξενεί τις τρεις φιναλίστ ταινίες του βραβείου LUX, ενός θεσμού που κλείνει 11 χρόνια ζωής. Στη συνέχεια, ο κ. Αντωνακόπουλος, αναφέρθηκε στη συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτή την προσπάθεια διάδοσης και μεταλαμπάδευσης του ποιοτικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Ο ίδιος προσέθεσε πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επωμίζεται το κόστος του υποτιτλισμού των τριών φιναλίστ ταινιών και στις 24 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσφέροντας τη δυνατότητα στους κατοίκους της κάθε χώρας της ΕΕ να παρακολουθήσουν τις συγκεκριμένες ταινίες στη γλώσσα τους. «Ο θεσμός αυτός ξεπερνά τα στενά καλλιτεχνικά όρια και καθρεφτίζει την πολυπολιτισμικότητα, που αποτελεί το αληθινό υπόστρωμα της Ευρώπης και της ΕΕ. Όλες οι ταινίες που διαγωνίζονται, και όχι μόνο αυτές που εισέρχονται στην τελική τριάδα, αντικατοπτρίζουν τις ευρωπαϊκές αξίες, όπως αυτές αποτυπώνονται στις έννοιες της αλληλεγγύης, της ανεκτικότητας, της ελευθερίας της έκφρασης και της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως θεματοφύλακας αυτών των αξιών», συμπλήρωσε ο κ. Αντωνακόπουλος.

Αμέσως μετά, ο κ. Κρασσακόπουλος εξήγησε τη διαδικασία επιλογής των φιναλίστ ταινιών, κατά την οποία μία επιτροπή 21 ατόμων από διάφορους τομείς του κινηματογράφου -παραγωγοί, προγραμματιστές, κριτικοί, σκηνοθέτες- επιλέγουν από μια μεγάλη λίστα τις ταινίες, καταλήγουν αρχικά σε δέκα εξ αυτών, και έπειτα σε τρεις, οι οποίες διεκδικούν και το Βραβείο LUX. Η τελική επιλογή, πάντως, δεν προκύπτει από την αρχική επιτροπή, αλλά από την ψήφο των Ευρωβουλευτών, οι οποίοι παρακολουθούν τις τρεις αυτές ταινίες και λειτουργούν ως οι τελικοί κριτές. «Προσπαθούμε να βρούμε μία χρυσή τομή ανάμεσα στο περιεχόμενο και στην καλλιτεχνική αξία, ούτως ώστε κάθε ταινία που επιλέγεται αφενός να καταπιάνεται με ένα θέμα που απασχολεί την Ευρώπη του σήμερα, αφετέρου να ανταποκρίνεται σε υψηλά καλλιτεχνικά στάνταρ», προσέθεσε σχετικά.

Με τη σειρά του, στη συνέχεια ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος επισήμανε: «Η σχέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τον κινηματογράφο αποτελεί πλέον μία διαδικασία πλήρως ενσωματωμένη στο οργανωτικό ημερολόγιο της ΕΕ. Η απήχηση του θεσμού των βραβείων LUX εντός του Κοινοβουλίου είναι, χρόνο με τον χρόνο, όλο και πιο θερμή, και η συμμετοχή των Ευρωβουλευτών είναι ολοένα πιο αθρόα. Οφείλω, επίσης, να πω ότι το έργο που παράγει η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως άλλωστε και το πρόγραμμα Creative Europe, το οποίο εκπονεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στα άμεσα πλάνα μας είναι η ανάπτυξη συνεργασιών με ακόμη περισσότερους φορείς, ώστε να υπάρξουν περισσότερες πλατφόρμες διάδρασης και διασποράς του ποιοτικού κινηματογράφου και στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ», κατέληξε σχετικά.

Η αυλαία του 13^ου Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads, το οποίο εντάσσεται στην Αγορά του ΦΚΘ, άνοιξε την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017 στην Αποθήκη Γ’, στο πλαίσιο του 58^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες λέγοντας: «Σας ευχόμαστε να χαρείτε την διοργάνωση. Η ομάδα της Αγοράς έκανε εκπληκτική δουλειά και θα την εκτιμήσετε. Θα χαρούμε να σας δούμε και την επόμενες μέρες στους χώρους του Φεστιβάλ». 

Αμέσως μετά, το λόγο πήρε η υπεύθυνη της Αγοράς, Γιάννα Σαρρή, που ευχαρίστησε τους χορηγούς και τους συνεργάτες του τμήματος, υπογραμμίζοντας: «Η Αγορά μεγαλώνει και εξελίσσεται, παραμένοντας σημαντικό δημιουργικό κομμάτι του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης».

Στις προηγούμενες εκδόσεις του, το Crossroads συμπεριέλαβε κινηματογραφικά σχέδια από σκηνοθέτες όπως οι Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Κωνσταντίνος Γιάνναρης, Αλέξης Αλεξίου, Άγγελος Φραντζής, Μιχάλης Κωνσταντάτος, Deniz Gamze Erguven, Annemarie Jacir, Radu Jude, Zeki Demirkubuz, Amos Gitai και Florin Serban, μεταξύ άλλων.

Φέτος, η κριτική επιτροπή του Crossroads αποτελείται από τους: Dominique Welinski (παραγωγός, – DW, Γαλλία), Teresa Hoefert De Turegano, (Funding Advisor - Medienboard Berlin-Brandenburg, Γερμανία) και Κωνσταντίνος Κοντοβράκης (παραγωγός - Heretic, Ελλάδα).

Το τμήμα Crossroads της Αγοράς, με επικεφαλής την Marie-Pierre Macia, επιλέγει κινηματογραφικά σχέδια με βάση την ποιότητα του σεναρίου, τη δημιουργική ομάδα και την πιθανότητα παραγωγής τους. Στόχος του, να υποστηρίξει παραγωγούς ταινιών μεγάλου μήκους που σχετίζονται με την Κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο.

Φέτος, στο Crossroads συμμετέχουν τα ακόλουθα projects:

1. 200 Meters, Σκηνοθεσία: Ameen Nayfeh, Παραγωγή: May Odeh – Odeh Films, Παλαιστίνη
2. Avanos, Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Χαραμής, Παραγωγή: Κώστας Μπαλιώτης – 2D2R, Ελλάδα
3. Fishers of Men, Σκηνοθεσία: Alex Camilleri, Παραγωγή: Oliver Mallia – Pellikola, Μάλτα
4. Fronteira, Σκηνοθεσία: Nuno Baltazar, Παραγωγή: Leonel Vieira - Stopline Films, Πορτογαλία - σε συνεργασία με το CINEMED
5. Girl without Clothes (Κορίτσι χωρίς ρούχα), Σκηνοθεσία: Γιάννης Κορρές, Παραγωγή: Αλέξης Πηλός - Zero-Zero Productions, Ελλάδα
6. Margherita, Σκηνοθεσία: Valentina Carnelutti, Παραγωγή: Marco Alessi - Dugong Films & Valentina Carnelutti - Fiore Leone Produzioni, Ιταλία
7. Other People, Σκηνοθεσία: Meedo Taha, Παραγωγή: Wesam Nassar – ESHMAWI, Meedo Taha – drawFILM, Λίβανος
8. Protected Species, Σκηνοθεσία: Hristo Simeonov, Παραγωγή: Katya Trichkova - Contrast Films, Βουλγαρία - σε συνεργασία με το Sofia Meetings
9. Rainbows Don’t Last Long, Σκηνοθεσία: Mayye Zayed, Παραγωγή: Halina Dyrschka – Ambrosia Film, Mayye Zayed – Rufy’s Films, Γερμανία–Αίγυπτος
10. The Rooftops of Fez, Σκηνοθεσία: Abdelhai Laraki, Παραγωγή: Caroline Locardi - A2L Production, Μαρόκο
11. Un Peu De Chaos Inexplicable (Ένα μικρό ανεξήγητο χάος): Σκηνοθεσία-Παραγωγή: Γιώργος Γκικαπέππας – Film Society, Ελλάδα
12. We Kiss in Dark Nightclubs and I Explain (Φιλιόμαστε σε σκοτεινές δισκοθήκες και σου εξηγώ), Σκηνοθεσία: Δάφνη Χαιρετάκη, Παραγωγή: Jasmina Sijercic - Bocalupo Films, Συμπαραγωγή: Γιώργος Τσούργιαννης – Horsefly Production, Γαλλία-Ελλάδα
13. Zuhal, Σκηνοθεσία: Nazlı Elif Durlu, Παραγωγή: Anna Maria Aslanoğlu - istos film, Τουρκία - σε συνεργασία με το MFI Script 2 Film Workshop

Στο πλαίσιο της Αγοράς, οι παραγωγοί αυτών των κινηματογραφικών σχεδίων θα έχουν την δυνατότητα να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τα σχέδιά τους με συμπαραγωγούς, διανομείς, εκπροσώπους εταιριών πωλήσεων (sales agents) και ειδικούς κορυφαίων τομέων παραγωγής.

Το Crossroads συνεργάζεται με:

• Την ελληνική εταιρίαpost-production 2|35 Inc, η οποία προσφέρει το βραβείο συμπαραγωγής (εικόνα και ήχο) στο βραβευμένο κινηματογραφικό σχέδιο.
• ΤοCNC (Centre National du Cinema et de l’ image animee), το οποίο προσφέρει 000 ευρώ για την ανάπτυξη του σεναρίου σε ένα κινηματογραφικό σχέδιο.
• Την ελληνική εταιρείαMuSou, που προσφέρει στη βραβευμένη ταινία τη δυνατότητα σύνθεσης και παραγωγής πρωτότυπης μουσικής, ανεύρεση και διασφάλιση πνευματικών και δισκογραφικών δικαιωμάτων εμπορικής μουσικής, καθώς και υπηρεσίες δημιουργίας και επεξεργασίας ήχου.
• ΤοProducer’s Network του Φεστιβάλ των Καννών, το οποίο χορηγεί διαπίστευση στον βραβευμένο παραγωγό, προκειμένου να συμμετάσχει στο προσεχές Producer’s Network 
• ΤοSofia Meetings του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σόφιας, το οποίο επιλέγει ένα κινηματογραφικό σχέδιο που θα παρουσιαστεί στην προσεχή διοργάνωση, τον Μάρτιο του 2018.
• ΤοMediterranean Film Institute Script 2 Film Workshops, που χορηγεί μια υποτροφία σε ένα κινηματογραφικό σχέδιο.
• Τηγαλλική συμβουλευτική εταιρία Initiative Film, η οποία προσφέρει τις υπηρεσίες της σε ένα κινηματογραφικό σχέδιο.
• ToCinemed, το οποίο θα επιλέξει τουλάχιστον ένα ελληνικό κινηματογραφικό σχέδιο για το Development Grant που διοργανώνει ετησίως.
• Στην 58^η διοργάνωση θα απονεμηθεί και το νέο βραβείο Heretic Asterisk* το οποίο θα προσφέρει υπηρεσίες Packaging, Development Strategy, International Financing Strategy, Project Marketing Strategy και Distribution Strategy.

Η Αγορά, στην οποία εντάσσεται το Crossroads, αποτελεί το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ, το οποίο συγκεντρώνει ένα διεθνές δίκτυο επαγγελματιών και προσφέρει το χώρο, αλλά και τις συνθήκες για συναντήσεις, συζητήσεις και επαγγελματικές συμφωνίες σε μια ανεπίσημη, φιλόξενη και επαγγελματική ατμόσφαιρα. Η Αγορά του ΦΚΘ υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Creative Europe του MEDIA.

Να σημειωθεί ότι τα βραβεία της Αγοράς του ΦΚΘ θα απονεμηθούν την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2017, στις 22:00 στην Αποθήκη Γ’.

Μια απολαυστική και διαφωτιστική συζήτηση με τον σουηδό σκηνοθέτη Ρούμπεν Έστλουντ, επίτιμο καλεσμένο του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει το κοινό του φεστιβάλ, την Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2017, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας. Η φετινή διοργάνωση φιλοξενεί ρετροσπεκτίβα στο έργο του δημιουργού, ο οποίος βραβεύτηκε με το Χρυσό Φοίνικα στο φετινό Φεστιβάλ Καννών για την νέα του ταινία Το τετράγωνο.