Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από την Πέμπτη 6 έως την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και online. Στο 27ο ΦΝΘ θα προβληθούν 261 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, ανάμεσα στα οποία και 72 παγκόσμιες, 40 διεθνείς και 11 ευρωπαϊκές πρεμιέρες. Το Φεστιβάλ θα διεξαχθεί στην ιστορική έδρα του, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές καθώς και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Παράλληλα, παρακολουθούμε ταινίες και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr.
Στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου, η ομάδα του Φεστιβάλ, που αποτελείτο από τους Ελίζ Ζαλαντό, γενική διευθύντρια, Ορέστη Ανδρεαδάκη, καλλιτεχνικό διευθυντή, Γιώργο Κρασσακόπουλο, επικεφαλής προγράμματος, Αγγελική Βέργου, επικεφαλής της Αγοράς και Ελένη Ανδρουτσοπούλου, επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος, ανέφερε μεταξύ άλλων, πριν την παρουσίαση του προγράμματος:
«Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται φέτος σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρύτερη γειτονιά μας, την Ευρώπη, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού μας –η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανεκτικότητα– έχουν αρχίσει δυστυχώς να αμφισβητούνται, ενώ οι κραυγές του μίσους πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα. Τα 261 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους που θα παρουσιάσουμε αποτυπώνουν όλα όσα ζούμε σήμερα, καλώντας μας να δούμε την πραγματικότητα όπως είναι, να θυμηθούμε ότι η αλήθεια δεν μπορεί να είναι σχετική και να εκτιμήσουμε εκ νέου την αξία της τέχνης του κινηματογράφου. Έχουν περάσει τέσσερις μήνες από την προηγούμενη συνέντευξη Τύπου του Φεστιβάλ μας, κι όμως έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε ήδη σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο. Και δυστυχώς, όχι καλύτερο. Ορισμένοι είπαν ότι ζούμε μέσα σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, όμως εμείς στο Φεστιβάλ διαφωνούμε. Δεν είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας, είναι ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη δεκαετία του 1930, το οποίο προβάλλεται ανάποδα, και αυτή τη φορά είμαστε εμείς οι πρωταγωνιστές ή μάλλον τα θύματα. Είναι ένα εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ που δεν μας δίδαξε τίποτα. Είναι μια σπαρακτική μαρτυρία για τη φρίκη του φασισμού και του ολοκληρωτισμού, που την ξεχάσαμε. Είναι η κινηματογραφική καταγραφή μιας τρομακτικής ιστορικής πραγματικότητας που κάποιοι προσπαθούν να επαναλάβουν με τον χειρότερο τρόπο. Μπροστά σε αυτή τη νέα τρομακτική πραγματικότητα, ο πολιτισμός δεν μπορεί να σταθεί αμέτοχος. Δεν μπορεί να σιωπήσει όταν ο αυταρχισμός κερδίζει έδαφος, όταν ο δημόσιος λόγος δηλητηριάζεται από τη μισαλλοδοξία, όταν το παρελθόν αναθεωρείται επικίνδυνα. Σε μια πόλη που κουβαλάει μνήμη και Ιστορία, σε μια περιοχή που γνωρίζει από γεωπολιτικές εντάσεις, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης υπήρξε πάντα ένας χώρος διαλόγου, ελευθερίας και πολιτισμού. Την ώρα λοιπόν που η παραπληροφόρηση και η διαστρέβλωση των γεγονότων γίνονται εργαλεία χειραγώγησης, το ντοκιμαντέρ υπενθυμίζει τη δύναμη της αλήθειας. Και σε περιόδους κρίσης, ένας τέτοιος χώρος, όπου λάμπει η δύναμη της αλήθειας, είναι πιο απαραίτητος από ποτέ. Όλα αυτά δεν ήρθαν ξαφνικά, αλλά προετοιμάζονται εδώ και καιρό. Από δημαγωγούς που κήρυξαν το μίσος, από λαϊκιστές που καλλιέργησαν την εχθροπάθεια, από επιστήμονες των θεωριών συνωμοσίας που χλεύασαν την αληθινή επιστήμη, από κατασκευαστές ψεμάτων και εύκολων λύσεων που στοχοποίησαν την τέχνη και προσπάθησαν να μας πείσουν ότι είναι άχρηστη. Όμως η τέχνη αυτή τη στιγμή είναι ένα από τα πιο ισχυρά όπλα της Δημοκρατίας. Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, ούτε ουδέτερη ζώνη. Έχει ευθύνη, έχει λόγο, έχει στάση. Αυτό θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με ταινίες που καταγράφουν αληθινές ιστορίες. Καθώς η αξία της αλήθειας κινδυνεύει να γίνει σχετική και οι αλγόριθμοι δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να αποδεικνύουν ότι αυτά που λένε είναι αλήθεια, οι αληθινές ιστορίες που μάθαμε και γνωρίζουμε καλά, οι αληθινές ιστορίες που βλέπουμε στα ντοκιμαντέρ μας, οι αληθινές ιστορίες που υπηρετεί ο ευρωπαϊκός πολιτισμός εδώ και πολλές δεκαετίες, είναι το δικό μας ανάχωμα».
Στη συνέχεια παρουσιάστηκε το πρόγραμμα, οι αναπτυξιακές δράσεις και οι εκδηλώσεις του 27ου ΦΝΘ.
ΑΦΙΣΑ ΚΑΙ TRAILER
ΤΑΙΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ - ΤΑΙΝΙΑ ΛΗΞΗΣ
Η έναρξη του 27ου ΦNΘ θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025, με την ταινία Σχετικά μ’ έναν ήρωα του Πιοτρ Βίνιεβιτς, μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία εκπαιδεύτηκε και μελέτησε το έργο του διάσημου σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτσογκ. Η αυλαία της διοργάνωσης θα πέσει την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025, με την προβολή της ταινίας Μάρλι Μάτλιν: Όχι πια μόνη της Σοσάνα Στερν για την ηθοποιό Μάρλι Μάτλιν που ήταν η πρώτη κωφή ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ ερμηνείας στην ιστορία του θεσμού.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΑΙ, ΜΙΑ ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
Το 27ο ΦΝΘ διοργανώνει μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη / ΑΙ, an Inevitable Intelligence. Το αφιέρωμα προσκαλεί το κοινό σε ένα συναρπαστικό ταξίδι που περιλαμβάνει μια επιλογή αποκαλυπτικών ντοκιμαντέρ, την εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση LAUREN: Anyone Home? της καλλιτέχνιδος και καθηγήτριας στο UCLA Λόρεν Λι ΜακΚάρθι, το masterclass AI and ART EXPERIENCE powered by TELEKOM σε συνεργασία με την COSMOTE TV, μια δίγλωσση ειδική έκδοση και το περιοδικό Πρώτο Πλάνο, που φέτος θα αποτελέσει ένα πείραμα συνδημιουργίας με το ΑΙ. Μια κινηματογραφική εξερεύνηση της νέας πραγματικότητας, στα όρια του ανθρώπινου και του ψηφιακού.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΒΛΕΜΜΑΤΟΣ: Η ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑ (1950-2000)
Συνολικά 19 ντοκιμαντέρ που συνθέτουν ένα πολυεπίπεδο και διαφωτιστικό πορτρέτο της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωής της χώρας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα πρωταγωνιστούν στο μεγάλο αφιέρωμα του 27ου ΦΝΘ με τίτλο Γεωγραφία του βλέμματος: Η εκτός σχεδίου Ελλάδα (1950-2000). Με αφορμή την πρόσφατη ανακάλυψη του ντοκιμαντέρ Καστοριά (1969) του Τάκη Κανελλόπουλου το Φεστιβάλ διοργανώνει ένα μοναδικό κινηματογραφικό ταξίδι στην ελληνική ύπαιθρο μέσα από ντοκιμαντέρ σπουδαίων δημιουργών, ως επί το πλείστον σπάνια και λιγότερο προβεβλημένα. Οι ταινίες Γάζωρος Σερρών (1974) και Πρέσπες (1966) του Τάκη Χατζόπουλου θα προβληθούν σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, με χορηγό προσβασιμότητας την Alpha Bank.
SPOTLIGHT ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑ ΦΙΛΙΜΠΕΡ
Το 27ο ΦΝΘ θα απονείμει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο στον κορυφαίο δημιουργό του ντοκιμαντέρ Νικολά Φιλιμπέρ, ο οποίος θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να παραδώσει masterclass. Στο Φεστιβάλ θα προβληθούν τέσσερις ταινίες του γάλλου δημιουργού, ο οποίος έχει βραβευτεί με Χρυσή Άρκτο, Σεζάρ και βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΛΟΡΕΝ ΓΚΡΙΝΦΙΛΝΤ
Το Φεστιβάλ πραγματοποιεί αφιέρωμα στη σπουδαία σκηνοθέτιδα και φωτογράφο Λόρεν Γκρίνφιλντ, της οποίας το έργο ασκεί κριτική στην τοξική πλευρά του υπερκαταναλωτισμού και σχολιάζει την παρακμή μιας νεόπλουτης τάξης που ξοδεύεται σε εφήμερες απολαύσεις. Η αμερικανίδα δημιουργός θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη ως μέλος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος, καθώς και για να παρουσιάσει τις ταινίες της, ενώ παράλληλα θα παραδώσει masterclass στο κοινό.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Υποδεχόμαστε στο 27ο ΦΝΘ 71 μεγάλου και μικρού μήκους ελληνικές ταινίες
- 42 ταινίες συμμετέχουν στο διεθνές πρόγραμμα (Διεθνές Διαγωνιστικό, Διαγωνιστικό Newcomers, Διαγωνιστικό >>Film Forward, Ανοιχτοί Ορίζοντες).
- To τμήμα Πλατφόρμα+, περιλαμβάνει 25 ελληνικές ταινίες, οι οποίες θα προβληθούν στην ψηφιακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ από τις 7 έως τις 21 Μαρτίου.
- Την ειδική προβολή της COSMOTE TV του ντοκιμαντέρ Σκοτεινοί θάνατοι στην αρχαιότητα - Ολυμπιάδα: Δίψα για εξουσία της Καλλιόπης Λεγάκη που διερευνά τον θάνατο της Ολυμπιάδας, αποκαλύπτοντας πλευρές που κανένας δεν είχε φανταστεί.
- Την ειδική προβολή της ΔΕΗ, L'éclairage revient / Κύματα φωτός των Παντελή και Μιχάλη Καλογεράκη και Παναγιώτη Ανδριανού που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Κύματα φωτός», το οποίο πραγματοποιείται από την Εθνική Λυρική Σκηνή σε συνεργασία με τη ΔΕΗ, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Γ. Κουμεντάκη. Θα ακολουθήσει live από τους Μιχάλη και Παντελή Καλογεράκη.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης φιλοξενεί 4 διεθνή διαγωνιστικά τμήματα:
*Συνολικά 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα, διεκδικώντας τον Χρυσό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 12.000 ευρώ, καθώς και τον Αργυρό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 5.000 ευρώ.
*Στο διαγωνιστικό τμήμα Newcomers, με πρώτες και δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών, συναντούμε 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, που διαγωνίζονται για τον «Χρυσό Αλέξανδρο – Δημήτρης Εϊπίδης» που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 10.000 ευρώ και τον Αργυρό Αλέξανδρο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 4.000 ευρώ.
*Το διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward, που αμφισβητεί τις κινηματογραφικές συμβάσεις και προτείνει ριζοσπαστικές ταινίες, φιλοξενεί 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές. Τα βραβεία που απονέμονται στο πλαίσιο του τμήματος είναι ο Χρυσός Αλέξανδρος >>Film Forward που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ και ο Αργυρός Αλέξανδρος που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ.
*Στο διαγωνιστικό τμήμα Immersive: All around cinema, 8 πρωτοποριακές δημιουργίες διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο Immersive, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ. Επίσης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει εκτός συναγωνισμού την πολυδιάστατη εικαστική εγκατάσταση Το ΑΙ & Εγώ του καλλιτεχνικού διδύμου mots από τη Ρουμανία, που διερευνά τη δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπων.
*Ανακαλύπτουμε δυναμικά και ευρηματικά ντοκιμαντέρ στους Ανοιχτούς Ορίζοντες.
*Παρουσιάζουμε τα κορυφαία ντοκιμαντέρ στο τμήμα Top Docs.
*Προσφέρουμε συναρπαστικές στιγμές στις νεαρότερες ηλικίες μέσα από το τμήμα NextGen.
ΑΓΟΡΑ
Δυναμικές δράσεις, νέες πρωτοβουλίες και συνεργασίες παρουσιάζονται στην Αγορά, το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ, που θα πραγματοποιηθεί σε φυσικούς χώρους, αλλά και online. Η Αγορά του ΦΝΘ παρουσιάζει και στηρίζει τις ταινίες και τους δημιουργούς του αύριο μέσα από τις δράσεις Thessaloniki Pitching Forum, Docs in Progress, Agora XR Lab, Agora Boost, Agora Talks, Talking Heads κ.ά.
ΤΜΗΜΑ PODCAST
Συνολικά 10 πόντκαστ συμμετέχουν στο Διαγωνιστικό Τμήμα Podcast του Φεστιβάλ, διεκδικώντας το Βραβείο του Καλύτερου Podcast, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ, ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει και 12 πόντκαστ στην Ενότητα Nexus. Σε ανοιχτή ακρόαση θα παρουσιαστεί το πόντκαστ BiPolar Opposites της Βάλιας Δημητρακοπούλου, το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του open call που απηύθυναν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ο μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός iMEdD.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
* H ειδική δίγλωσση έκδοση του Φεστιβάλ για το ΑΙ περιλαμβάνει κείμενα από ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους και ειδικούς της τεχνολογίας, αναλύοντας μια σειρά ζητημάτων που έχουν προκύψει από την εξέλιξη και εκτεταμένη χρήση του ΑΙ τα τελευταία χρόνια.
*Ο αγαπημένος ΑΚατάλογος του Φεστιβάλ έχει τίτλο BLUEPRINTS: καταγραφές της φυσικής και της ανθρώπινης γεωγραφίας. Οριζόντιες τομές σε ένα τοπίο «εκτός σχεδίου», ιχνογραφίες τελετουργιών του παρελθόντος, προσχέδια για χώρες «σε ανάπτυξη», αντίγραφα –σαν από καρμπόν– όψεων της μαζικής κουλτούρας, σημειώσεις στο περιθώριο, σκαριφήματα του μέλλοντος και προσωπογραφίες ανθρώπων που μένουν εκτός κάδρου. Ο ΑΚατάλογος αποτυπώνει σε πρωσικό μπλε (τη χρωστική με τη μεγαλύτερη ευαισθησία στο φως) τα αντίγραφα ενός κόσμου που αλλάζει.
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων, του Υπουργείου Πολιτισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας, του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», του προγράμματος MEDIA, του Υπουργείου Τουρισμού και της ΕΡΤ. Η COSMOTE TV, o Μεγάλος Χορηγός του Φεστιβάλ φέτος για όγδοη συνεχή χρονιά, δείχνει τη στήριξή της στο ποιοτικό σινεμά. Η ΔΕΗ, Στρατηγικός Συνεργάτης του Φεστιβάλ μοιράζεται το όραμα και το έργο μας. Πολύτιμη είναι η στήριξη της Alpha Bank, χορηγού προσβασιμότητας, της Aegean, επίσημου αερομεταφορέα, της Fischer, χορηγού των Βραβείων Κοινού, και της Jameson. Στο τέλος της διοργάνωσης θα απονεμηθούν τα βραβεία του 27ου ΦΝΘ. Καλές προβολές!
Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, καθώς και περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες, είναι διαθέσιμα στο www.filmfestival.gr. Η προπώληση των εισιτηρίων θα ξεκινήσει την Τρίτη 4 Μαρτίου.
Μετά την παρουσίαση του προγράμματος, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ορέστης Ανδρεαδάκης απήγγειλε το καθιερωμένο ποίημα, έναν ύμνο στην αγάπη, ένα απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου:
«Όποι’ αγαπούσιν καρδιακά, παρηγοριά μεγάλη
παίρνου’ να βλέπουν είς του αλλού των ομματιών τα κάλλη.
Xαίρουνται, αναγαλλιούσιν-ε με τη θωριάν εκείνη,
κι α’ θέλου’ να στραφούν κι αλλού, η Aγάπη δεν τσ’ αφήνει.
Έτσ’ ήτο στον Pωτόκριτον, έτσι στην Aρετούσαν·
με τη θωριάν εθρέφουνταν, μαστορικά επερνούσαν,
δασκαλικά επορεύουνταν, μ’ όλον οπού’το η πρώτη
που εμπήκε σ’ έτοια βάσανα η άπραγή τως νιότη.
Mην το κρατείτε ο-για πολύ, μην το θαυμάζε[σ]τ’ όλοι·
τούτες οι τέχνες βρίσκουνται σ’ τση Φύσης το περβόλι.
K’ εις πράματα πολλώ’ λογιών, που άν[θρωπ]ος δεν κατέχει,
κι ουδ’ ήπραξε, μηδ’ είδεν τα, μάθηση η Φύσις έχει».
