Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε η σκηνοθέτιδα, σεναριογράφος και παραγωγός Σάρα Ντράιβερ, την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου στην Αποθήκη Γ, στο πλαίσιο του 52ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο της δημιουργού, μιας από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά, επί ετών συνεργάτιδας και συντρόφου του Τζιμ Τζάρμους.
«Η σημερινή παρουσία της Σάρα Ντράιβερ στο 52ο ΦΚΘ είναι ένα συναισθηματικά φορτισμένο γεγονός για μένα. Είχα την ευτυχία να δείξω την πρώιμη δουλειά της στο φεστιβάλ του Μόντρεαλ και είμαστε φίλοι εδώ και πολλά χρόνια και με την ίδια και με τον Τζιμ Τζάρμους. Είναι μια φιλία που δεν πρέπει να τελειώσει ποτέ. Φέτος παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το σύνολο του έργου της. Περιμένω με μεγάλη προσδοκία να δω και την επόμενη και τη μεθεπόμενη ταινία της», τόνισε κατά την έναρξη της συνέντευξης Τύπου ο κ. Εϊπίδης.
Παίρνοντας το λόγο, η Σάρα Ντράιβερ ανέφερε ότι στα μέσα της δεκαετίας του '70 βρέθηκε στην Ελλάδα για σπουδές κλασσικής φιλολογίας. «Το 1974-1975 είχα την πρόθεση να ασχοληθώ με την αρχαιολογία. Παράλληλα με τις σπουδές, εντάχθηκα σε μια πειραματική θεατρική ομάδα και τελικά το θέατρο επικράτησε της αρχαιολογίας. Με επηρέασε πολύ η ταινία του Τζον Κασσαβέτη A Woman Under the Influence. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, αποφάσισα να σπουδάσω κινηματογράφο», αφηγήθηκε η σκηνοθέτιδα. Και πρόσθεσε: «Εκείνη την εποχή, στην Νέα Υόρκη γίνονταν έντονες ζυμώσεις, ήμασταν σε επαφή με την κοινότητα των μουσικών, των ζωγράφων, γενικά των καλλιτεχνών. Επικρατούσε ένα είδος αναρχίας, δεν χρειαζόσουν άδεια, μπορούσες να πάρεις μια κάμερα και να κάνεις γυρίσματα στο δρόμο».
Το 1981, σε ηλικία 24 ετών, η Σάρα Ντράιβερ γύρισε την πρώτη της ταινία με τίτλο Εσύ δεν είσαι εγώ, βασισμένη στο διήγημα You Are Not I του Πολ Μπόουλς, σε σενάριο που συνυπέγραψε η ίδια με τον Τζιμ Τζάρμους, με πρωταγωνίστρια τη Σούζαν Φλέτσερ. Η δημιουργός παρατήρησε σχετικά: «Τότε είχαμε μια ιδέα και αποφασίσαμε να την κάνουμε πράξη. Στα γυρίσματα της ταινίας μας βοηθούσαν φίλοι. Δεν είχαμε καν εξασφαλίσει τα δικαιώματα. Ζούσαμε όμως σε μια εποχή με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Προσωπικότητες όπως ο Πολ Μπόουλς και ο Άλεν Γκίνσμπεργκ συνεργάζονταν με νέους ανθρώπους». Ανατρέχοντας πίσω στο χρόνο, η Σάρα Ντράιβερ υπογράμμισε: «Η Νέα Υόρκη ήταν τότε ένας περίεργος τόπος, σχεδόν κατατρυχόταν από φαντάσματα. Όταν στις 4 το πρωί έπαιρνα το ασανσέρ, φοβόμουν. Όλες αυτές οι εμπειρίες, τα βιώματα και οι ιδέες κινητοποιούσαν τη φαντασία μου και τις ενσωμάτωνα στην ταινία». Η ταινία Εσύ δεν είσαι εγώ είχε μια περιπετειώδη πορεία. Κάποτε η αποθήκη όπου βρίσκονταν όλες οι κόπιες του φιλμ πλημμύρισε και τα αντίγραφα καταστράφηκαν. «Είχα μια κόπια η οποία είχε προβληθεί σε κάποιο φεστιβάλ τόσες φορές, που η ποιότητά της ήταν πολύ κακή, με αποτέλεσμα όταν πριν από τρία χρόνια προσπάθησα να την ξαναδώ, ήταν αδύνατο. Το Μάιο του 2010 έλαβα ένα τηλεφώνημα από έναν αρχειοθέτη του έργου του Πολ Μπόουλς, ο οποίος μου είπε ότι εντόπισε μια κόπια ανάμεσα στα πράγματα του Μπόουλς, στο σπίτι του στην Ταγγέρη. Του την είχα στείλει εγώ το 1982, για να τον ευχαριστήσω και φανταζόμουν ότι μετά από τόσα χρόνια θα ήταν σε κακή κατάσταση. Τελικά η ποιότητα ήταν πολύ καλή! Έκανα τις απαραίτητες τεχνικές επεξεργασίες και το αντίγραφο που προβάλλεται στο 52ο Φεστιβάλ είναι υψηλής ευκρίνειας», ανέφερε η δημιουργός.
Πέντε χρόνια μετά, η Σάρα Ντράιβερ γύρισε την ταινία Υπνοβασία (1986), και πάλι με πρωταγωνίστρια τη Σούζαν Φλέτσερ. «Μετά το φιλμ Εσύ δεν είσαι εγώ έτυχε να βρεθώ σε διάφορα φεστιβάλ στην Ευρώπη και να ‘’εκτεθώ’’ σε διαφορετικές κινηματογραφικές προσεγγίσεις. Όταν ξεκινούσα τα γυρίσματα της ταινίας Υπνοβασία έβλεπα πολύ Ταρκόφσκι, διάβαζα παραμύθια, μου συνέβαιναν διάφορα περίεργα... Όλα αυτά με επηρέασαν πολύ», εξήγησε η σκηνοθέτιδα. Η ταινία Υπνοβασία είναι ένα παραμύθι με ανοιχτό τέλος, που εκτυλίσσεται με φόντο μια «μαγική» Νέα Υόρκη.
Το υπερβατικό στοιχείο κυριαρχεί και στην ταινία Όταν πετάξουν τα γουρούνια, με κεντρικούς ήρωες δυο φαντάσματα (Μαριάν Φέιθφουλ, Ρέιτσελ Μπέλα) και έναν μονόχνωτο μουσικό της τζαζ (Άλφρεντ Μολίνα). Πρόκειται για ένα ονειρικό, εκκεντρικό, και κάποιες στιγμές σκοτεινό παραμύθι, για το πώς η τραγωδία του θανάτου μπορεί να μας κάνει να εκτιμήσουμε ακόμη και τις πιο ασήμαντες λεπτομέρειες της ζωής. Όπως ανέφερε η κ. Ντράιβερ, ανέκαθεν της άρεσαν οι παλιές χολιγουντιανές ταινίες και έτρεφε μια ιδιαίτερη αγάπη για την ταινία Topper με τον Κάρι Γκράντ. Η ταινία αναφέρεται σε έναν άντρα και μια γυναίκα που ανακαλύπτουν ότι πέθαναν, ότι είναι πια φαντάσματα, και αποφασίζουν να ταρακουνήσουν τη ζωή των φίλων τους. «Στα τέλη της δεκαετίας του '70 και τις αρχές του '80 το East Village είχε κατακλυστεί από ναρκωτικά. Μέσα σε δυο χρόνια χάσαμε επτά στενούς φίλους μας από τα ναρκωτικά και το AIDS. Τότε έλεγα στον εαυτό μου ότι δεν τους έχασα, ότι παραμένουν στη ζωή μου και κινούνται γύρω μου. Πιστεύω πως όταν πεθαίνει κάποιος αφήνει ένα είδος ηλεκτρικής ενέργειας πίσω του, το οποίο βρίσκεται γύρω μας, ακόμη και αν διαχέεται. Όταν λοιπόν γνώρισα την Μαριάν Φέιθφουλ, είπα ‘’δεν είναι δυνατόν, πρέπει να είναι φάντασμα. Θα την βάλω στην ταινία’’», αφηγήθηκε η Σάρα Ντράιβερ αναφορικά με τις συνθήκες δημιουργίας της ταινίας.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον πολυχρησιμοποιημένο όρο «ανεξάρτητος κινηματογράφος», η κ. Ντράιβερ δήλωσε: «Υπάρχουν πολλοί ενδιαφέροντες νέοι σκηνοθέτες, οι οποίοι δουλεύουν πολύ σκληρά και δεν έχουν χάσει τη γνησιότητά τους, όπως π.χ. οι Σον Ντέρκιν (Μάρθα Μάρσι Μέι Μαρλίν), Τζόσουα Σάφντι (Pleasure of being robbed) και Λένα Ντάναμ (Tiny Furniture). Τότε με τον Σταν Μπράκατζ προσπαθούσαμε, όχι συνειδητά, να είμαστε ποιητές, προσπαθούσαμε να κάνουμε ποιητικό σινεμά. Τώρα μπορεί ο Χάρβεϊ Γουάινσταϊν να λέει ότι είναι ανεξάρτητος παραγωγός, αλλά πλέον δεν συμφωνώ. Όταν ισχυρίζεται ότι για να κάνει μια ταινία 1 εκατ. δολαρίων θέλει ένα όνομα ‘’πρώτης γραμμής’’ προκειμένου να είναι επιτυχία, δεν είναι σωστό. Σημασία έχει η ταινία, όχι ποιος θα παίξει σε αυτήν. Είναι σαν να προσαρμόζεις τον ηθοποιό στα ρούχα και όχι τα ρούχα στον ηθοποιό».
Απαντώντας στο δίλημμα «φιλμ ή ψηφιακή τεχνολογία» και στο εάν τα σημερινά εκφραστικά και καλλιτεχνικά μέσα τής παρέχουν τις δυνατότητες να κάνει το σινεμά που επιθυμεί, η κ. Ντράιβερ απάντησε ότι προτιμά το φιλμ. «Μου αρέσει η μαγεία του φιλμ, η αποτύπωση του φωτός, της σκιάς, του βάθους πεδίου. Στην ψηφιακή τεχνολογία κάνεις πολλά γυρίσματα εύκολα, αλλά η μεταπαραγωγή είναι πολύ δαπανηρή, γιατί όταν έχεις τόσο πολύ υλικό η διαδικασία του μοντάζ είναι μακρόχρονη και αποπροσανατολιστική. Δεδομένου ότι το φιλμ είναι πιο ακριβό, πρέπει να είσαι πολύ συγκεντρωμένος και προσεκτικός», επεσήμανε η δημιουργός.
Μιλώντας για το πώς είναι η εμπειρία του να ζεις και την ίδια στιγμή να συνεργάζεσαι με έναν άλλο σκηνοθέτη, η Σάρα Ντράιβερ εξήγησε: «Όταν γνώρισα τον Τζιμ Τζάρμους, ήμασταν και οι δυο εραστές της φαντασίας. Μας άρεσε να ανταλλάσσουμε ιδέες και από ανάγκη μάθαμε εξ αρχής να κάνουμε μαζί ταινίες. Μετά το φιλμ Πέρα από τον παράδεισο, διδαχθήκαμε πολλά και για το οικονομικό μέρος της παραγωγής ταινιών και αρχίσαμε να χάνουμε τη ‘’ροή’’ φαντασίας ανάμεσά μας. Αποφασίσαμε να μη συνεχίσουμε τις παραγωγές, αλλά να παρατηρεί ο ένας τον άλλον. Βέβαια κάποιες φορές υπάρχουν προβλήματα, γιατί και οι δυο είμαστε αρκετά αυταρχικοί, αλλά τα ξεπερνάμε».
Η Σάρα Ντράιβερ επεσήμανε ότι η νέα της παραγωγή θα είναι μια σπονδυλωτή ταινία, στην οποία, θα συνεισφέρουν στη σκηνοθεσία, μεταξύ άλλων, οι Μαρζάν Σατραπί, Μισέλ Γκοντρί και Εμίρ Κοστουρίτσα. Η δημιουργός αποκάλυψε ότι αφετηρία έμπνευσης για το συγκεκριμένο πρότζεκτ αποτέλεσαν μύθοι και λαϊκά παραμύθια, τα οποία η ίδια συνηθίζει να διαβάζει όταν ταξιδεύει. «Θεωρώ ότι εάν κατανοήσουμε την παράδοση κάθε λαού, μέσα από τη μυθολογία του, είμαστε σε θέση και να κατανοήσουμε τον ίδιο το λαό», κατέληξε η δημιουργός.
