ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ALLY DERKS
Τα Μυστικά της Αγοράς / Market Talks, μια καινοτομία της Αγοράς Ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, συνεχίστηκαν την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012, στην αίθουσα Excelsior του Electra Palace, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με κεντρική ομιλήτρια την Άλι Ντερκς / Ally Derks, διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ. Μετά την ομιλία, πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση προς τιμή της κ. Ντερκς, με απονομή τιμητικής πλακέτας για συνολική προσφορά της στο χώρο του ντοκιμαντέρ.
Στο πλαίσιο των Market Talks, η Άλι Ντερκς εστίασε στην προώθηση ταινιών στο δίκτυο των φεστιβάλ, ενώ επιπλέον αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη γέννηση και το ρόλο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ (IDFA), εξηγώντας συνοπτικά τις διάφορες πτυχές του. «Το IDFA θεωρείται το μεγαλύτερο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ στον κόσμο, ωστόσο δεν ήταν πάντα έτσι. Όταν ξεκινήσαμε, ήταν ένα πολύ μικρό φεστιβάλ, όπου πουλήθηκαν περίπου 2.000 εισιτήρια. Ήμασταν τρία κορίτσια που μοιραζόμασταν μία γραφομηχανή και ένα τηλέφωνο, δεν είχαμε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και νομίζω ούτε καν φαξ. Μετά από 25 χρόνια, τα πράγματα έχουν βέβαια αλλάξει. Την περασμένη χρονιά επισκέφτηκαν το φεστιβάλ πάνω από 3.000 διεθνείς καλεσμένοι, παραγωγοί και κυρίως σκηνοθέτες», σημείωσε χαρακτηριστικά η κ. Ντερκς. Σχετικά με την πρόσκληση των δημιουργών στο φεστιβάλ, η ίδια σημείωσε: «Αυτή είναι μία από τις επιτυχίες της διοργάνωσης. Από το ξεκίνημα, πάντα πιστεύαμε ότι εφόσον προβάλλουμε την ταινία, θέλουμε να προσπαθήσουμε να έρθει και ο σκηνοθέτης της, γιατί το ντοκιμαντέρ είναι φυσικά η ιστορία και η αφήγηση, όμως έχει να κάνει επίσης και με την ανταλλαγή απόψεων και την εποικοδομητική συζήτηση. Γι’ αυτό έρχονται οι σκηνοθέτες και δέχονται ερωτήσεις μετά το τέλος της προβολής, πράγμα πολύ σημαντικό για αυτούς, αφού θέλουν να δουν τις άμεσες αντιδράσεις του κοινού στην ταινία τους». Κάνοντας λόγο για τις πρώτες διοργανώσεις του IDFA, η κ. Ντερκς αναφέρθηκε στο 1988 και την εποχή της Περεστρόικα, μιλώντας για τη συμμετοχή ταινιών από τη Σοβιετική Ένωση: «Οι Ρώσοι σκηνοθέτες ήρθαν στο φεστιβάλ συνοδευόμενοι από τη KGB, φέρνοντας ταινίες που βρίσκονταν στο συρτάρι για χρόνια, καθώς δεν επιτρεπόταν να προβληθούν στη Σοβιετική Ένωση ή στο εξωτερικό, επομένως ήταν μια μοναδική ευκαιρία να τις δούμε για πρώτη φορά. Ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός και μας βοήθησε πολύ και ως θεσμό, αφού την επόμενη χρονιά το κοινό μας διπλασιάστηκε και οι καλεσμένοι μας αυξήθηκαν».
Η κ. Ντερκς εξήγησε πως το 1992, όταν το IDFA σε συνεργασία με το Forum - το νυν Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ, EDN - ξεκίνησαν το πρόγραμμα συγχρηματοδότησης ντοκιμαντέρ, ήταν δύσκολη εποχή γιατί το ντοκιμαντέρ ως είδος σχεδόν δεν υπήρχε. Η ίδια διευκρίνισε επίσης ότι πάντα το φεστιβάλ ενδιαφερόταν για το «δημιουργικό ντοκιμαντέρ, αυτό που διαθέτει δυνατή αφήγηση και μια προσωπική οπτική για την πραγματικότητα και όχι για ταινίες ουδέτερης προσέγγισης». Η διευθύντρια του IDFA αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο θεσμό των Pithing Sessions, ένα εκ των οποίων παρακολούθησε με ενδιαφέρον στο πλαίσιο του Docs in Thessaloniki / Pitching Forum 2012 του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τονίζοντας γενικότερα τη σημασία τους: «Όλοι νομίζουν ότι είναι εύκολο να μιλήσουν για τις ιστορίες των ταινιών τους, αλλά το να το κάνεις με το σωστό τρόπο χρειάζεται εκπαίδευση και αυτό διδάσκεται σε ένα Pitching».
Σχετικά με τις ταινίες που υποβάλλονται στο ΙDFA, η κ. Ντερκς υπογράμμισε ότι υπάρχουν δύο προθεσμίες υποβολής κάθε χρόνο – η 1η Απριλίου και η 1η Αυγούστου - και διαβεβαίωσε: «Αν στείλετε μία ταινία στο IDFA, θα την παρακολουθήσουν τουλάχιστον δύο άτομα και αν είναι καλή τουλάχιστον τρία». Επιπλέον τόνισε: «Παραμένουμε ενεργοί όλο το χρόνο, τόσο μέσα από την ιστοσελίδα μας, όπου οι δημιουργοί μπορούν να υποβάλλουν συμμετοχή για την ταινία τους διαδικτυακά, όσο και μέσα από το Docs for Sale, μια αγορά ντοκιμαντέρ διαθέσιμη τόσο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ όσο και έπειτα, διαδικτυακά, με τον ίδιο τρόπο». Η κ. Ντερκς αναφέρθηκε επίσης στα εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται όλο το χρόνο από το IDFA, δίνοντας ως παράδειγμα τη δράση που γίνεται σε σχολεία και περιλαμβάνει ντοκιμαντέρ φτιαγμένα από παιδιά για παιδιά, τα εργαστήρια ανάπτυξης της κριτικής ικανότητας των παιδιών απέναντι στα όσα παρακολουθούν, καθώς και την ύπαρξη της Ακαδημίας IDFA. Επιπλέον, ο θεσμός πραγματοποιεί σεμινάρια για Ολλανδούς σκηνοθέτες, οι οποίοι για μερικούς μήνες καθοδηγούνται στο να σχεδιάσουν ένα project και στο τέλος το καλύτερο προβάλλεται στην ολλανδική τηλεόραση. Η κ. Ντερκς έκανε λόγο και για το IDFA Fund, το οποίο υποστηρίζει τόσο κινηματογραφιστές από τις αναπτυσσόμενες χώρες όσο και σεμινάρια, όπως τα Pitching Sessions που γίνονται στο 14ο ΦΝΘ και σε διάφορα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ ανά τον κόσμο.
«Αυτό που επιδιώκουμε στο IDFA είναι να τιμήσουμε το είδος του ντοκιμαντέρ, να το κάνουμε τόσο σημαντικό και καλό όσο και οι ταινίες μυθοπλασίας. Θεωρώ ότι είναι ένα κοινό μας επίτευγμα το γεγονός ότι στα προγράμματα μεγάλων φεστιβάλ όπως του Βερολίνου, της Βενετίας, του Σάντανς, αλλά και της Τραϊμπέκα περιλαμβάνονται ντοκιμαντέρ», επεσήμανε η κ. Ντερκς. Επίσης, συμπλήρωσε ότι στην παρούσα οικονομική συγκυρία, οι αγοραστές αφενός ταξιδεύουν λιγότερο, επομένως μία αγορά σαν το Docs for Sale είναι χρήσιμη, ενώ αφετέρου ενδεχομένως προτιμούν αντί για μία ακριβή ταινία μυθοπλασίας, να αγοράσουν πολλά ντοκιμαντέρ. Αναφορικά με την ουσία του ντοκιμαντέρ, η κ. Ντερκς σχολίασε: «Για εμάς, το ντοκιμαντέρ είναι ένας τρόπος να συζητήσουμε για την πραγματικότητα, αλλά και να συζητήσουμε και μεταξύ μας, δηλαδή να ανοίξει ένας διάλογος μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών. Αυτό είναι το σπουδαίο όσον αφορά στα φεστιβάλ, το ότι εκκινούν συζητήσεις. Ακόμα και αν δεν υπάρχουν χρήματα θα κάνουμε ντοκιμαντέρ, γιατί οι σκηνοθέτες έχουν σπουδαίες ιστορίες να πουν».
Στο πλαίσιο των Market Talks, η κ. Ντερκς έδωσε στους παρευρισκόμενους ποικίλες πρακτικές συμβουλές. «Όταν υπάρχουν, για παράδειγμα, δύο εκδοχές της ίδιας ταινίας - η 90λεπτη και η 58λεπτη - εμείς στο ΙDFA αξιολογούμε μόνο τη μία. Επομένως, πριν στείλετε την ταινία σας, αναρωτηθείτε και επιλέξτε ανάμεσα στις δυο, αναρωτηθείτε εάν η ταινία σας μπορεί να «κρατήσει» το κοινό για μιάμιση ώρα ή αν ταιριάζει περισσότερο στην τηλεόραση, σε μια πιο σύντομη εκδοχή». Ως προς τη συμμετοχή ταινιών σε φεστιβάλ, η ίδια τόνισε: «Σκεφτείτε προσεκτικά πού θέλετε να στείλετε την ταινία σας, πού επιθυμείτε να την τοποθετήσετε στην αγορά. Εάν θεωρείτε ότι η ταινία σας αξίζει, θα απευθυνθείτε στα κορυφαία φεστιβάλ Σάντανς, Bερολίνου, Τορόντο και Άμστερνταμ. Μια πρεμιέρα σε τέτοια φεστιβάλ διασφαλίζει ότι θα δουν την ταινία αγοραστές και υπεύθυνοι προγράμματος φεστιβάλ από όλο τον κόσμο. Αν ωστόσο δεν καταφέρετε να συμμετάσχετε σε αυτά, δοκιμάστε όλα τα μικρότερα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ, όπως π.χ. το Sheffield, ακόμη και αν δεν λάβετε μέρος στο διαγωνιστικό τους τμήμα».
Έπειτα από την ολοκλήρωση της ομιλίας της Άλι Ντερκς στα Market Talks, το 14ο Φεστιβάλ Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τίμησε τη διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ σε ειδική εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Excelsior του Εlectra Palace.
Την εκδήλωση άνοιξε η προβολή ενός τετράλεπτου βίντεο, αφιερωμένο στο έργο της Άλι Ντερκς, φτιαγμένο με χιούμορ και αγάπη από το συνεργάτη της, τον καναδό παραγωγό και σκηνοθέτη Πίτερ Ουιντόνικ, ο οποίος δίνει επίσης το παρών στο 14ο ΦΝΘ. Στη συνέχεια, ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Εϊπίδης απένειμε τιμητική πλακέτα στην καλεσμένη της διοργάνωσης, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά: «Το μόνο που μπορώ να προσθέσω είναι η αγάπη και ο θαυμασμός μου για αυτή τη σπουδαία κυρία, η οποία έφερε το ντοκιμαντέρ στο διεθνές προσκήνιο, ενώ εδώ και 25 χρόνια με το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ ενέπνευσε τόσα άλλα Φεστιβάλ, συμπεριλαμβανομένου και του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Τρέφω βαθύ θαυμασμό για τα επιτεύγματα της, έχει κατορθώσει να προβάλει το ντοκιμαντέρ σε ευρεία κλίμακα, προσελκύοντας χιλιάδες θεατές και επαγγελματίες, ενώ επίσης έχει βοηθήσει τους κινηματογραφιστές να διαδώσουν το έργο τους σε όλο τον κόσμο. Θέλουμε να την ευχαριστήσουμε που βρίσκεται εδώ μαζί μας και να της απονείμουμε αυτή την τιμητική πλακέτα».
Η κ. Ντερκς, εμφανώς χαρούμενη, ευχαρίστησε τον κ. Εϊπίδη για την τιμή και τον κ. Ουιντόνικ για το βίντεο, σημειώνοντας: «Πρόκειται για μια ομαδική δουλειά, δεν είναι κάτι που κάνω μόνη μου. Μην ξεχνάτε ότι έχω 25 συνεργάτες στο γραφείο μου, οι οποίοι δουλεύουν πολύ σκληρά για να πραγματοποιηθεί το IDFA και το κάνουν με αγάπη και πάθος. Ιδιαίτερα ευχαριστώ εσένα Δημήτρη, γιατί με ενέπνευσες, ήδη πριν από πολλά χρόνια. Σας ευχαριστώ όλους».
