ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ / ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΣ / ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΜΟΥ / ΕΥΡΩΠΗ-ΠΑΓΙΔΑ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Κυριακή 17 Μαρτίου 2013, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Χελένα Τρεστίκοβα (Ιδιωτικό σύμπαν), Εμάνιουελ Βον-Λι (Στοιχειώδες), Χουάν Ιγνάσιο Φερνάντες Χόπε (Τα λουλούδια της οικογένειάς μου) και Άννα Τζιράλτ-Γκρις (Ευρώπη –Παγίδα).
Η Χελένα Τρεστίκοβα άρχισε να κινηματογραφεί την ταινία Ιδιωτικό σύμπαν πριν 37 χρόνια. Τότε, στο πλαίσιο μιας εργασίας για τη σχολή της, έκανε την πρώτη της ταινία μικρού μήκους με θέμα το πως μεταμορφώνει μια γυναίκα η μητρότητα. «Διάλεξα τη φίλη μου Γιάννα. Όταν ο γιος ήταν δύο χρονών αποφάσισα να παρακολουθήσω το παιδάκι που γεννήθηκε μπροστά στο φακό μου και την οικογένειά του. Με ένα 2χρονο αγοράκι δεν μπορείς να φανταστείς πως θα εξελιχθεί η ταινία, αλλά εγώ παραδέχομαι την κινηματογραφική αβεβαιότητα και λεω ότι το σενάριο το γράφει η ζωή», εξήγησε η κ. Τρεστίκοβα. Έτσι βρέθηκε να παρακολουθεί τη ζωή της οικογένειας από το 1976 μέχρι σήμερα, καταγράφοντας παράλληλα την εποχή του σοσιαλισμού στην Τσεχοσλοβακία και το πώς μεταμορφώθηκε η τσεχική κοινωνία τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. «Παρατηρώ τους πρωταγωνιστές όλων των ταινιών μου. Εργάζομαι παράλληλα σε περισσότερες από μια ταινίες και αυτή τη στιγμή παρακολουθώ 20 προσωπικότητες», είπε η σκηνοθέτις και πρόσθεσε: «Το Ιδιωτικό σύμπαν είναι η πιο δύσκολη ταινία της ζωής μου. Υπήρχαν δύο αφηγήσεις. Η μια αφορά τον Χόνζα και την οικογένειά του και η άλλη προέρχεται από τα τηλεοπτικά επίκαιρα και αφορά τη ζωή της κοινωνίας».
Στο ντοκιμαντέρ Τα λουλούδια της οικογένειάς μου ο Χουάν Ιγνάσιο Φερνάντες Χόπε καταγράφει την ίδια του την οικογένεια. «Δανείστηκα μια ογκώδη κάμερα και φορώντας τις πιτζάμες μου άρχισα να κινηματογραφώ τη σκιά μου στον τοίχο, το σκύλο μου, το μπαλκόνι. Τότε η γιαγιά μου, μου είπε 'τα λουλούδια να τραβήξεις'. Τη ρώτησα ΄'τι θες εσύ εδώ;' και μου απάντησε 'δε θυμάμαι, μάλλον ήρθα να απλώσω τα ρούχα'. Στα ισπανικά χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη για το απλώνω ρούχα και απλώνω μια γέφυρα. Έτσι το είδα, κι εγώ, σαν μια γέφυρα, σαν να μου έλεγε τράβα τη ζωή μας». Ωστόσο, δεν ήταν εύκολο για τον Χουάν Ιγνάσιο Φερνάντες Χόπε να διατηρήσει συναισθηματική ουδετερότητα απέναντι στους χαρακτήρες του. «Έπρεπε να κρατήσω απόσταση, και σωματικά, να τους αφήνω χώρο για να συμπεριφέρονται φυσιολογικά, χωρίς να εμπλέκομαι εγώ στην κατάσταση. Δεν παύω όμως να είμαι δικός τους άνθρωπος, οπότε ήταν δύσκολο να είμαι απλός παρατηρητής. Και οι τρεις κάναμε την ταινία. Εγώ ως γιος και εγγονός τις βοηθούσα στη ζωή τους και αυτές στο γύρισμα της ταινίας», τόνισε.
Στο Στοιχειώδες των Εμάνιουελ Βον-Λι και Γκάιατρι Ροσάν ο φακός εστιάζει σε τρία άτομα που έρχονται κοντά χάρη στη βαθιά τους σύνδεση με τη φύση και αποκτούν κίνητρο για να αντιμετωπίσουν μερικά από τα πιο πιεστικά οικολογικά ζητήματα του καιρού μας. «Η σχέση που διατηρούν αυτοί οι άνθρωποι με τη φύση καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή τους», σημείωσε ο Εμάνιουελ Βον-Λι και συνέχισε: «Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό κίνητρο, η μεγάλη τους επιθυμία να πετύχουν το σκοπό τους. Η αφοσίωσή τους είναι μέρος της ταυτότητάς τους». Ο σκηνοθέτης γνωρίζει καλά πώς είναι να τα παρατάς όλα και να αφιερώνεσαι σε έναν σκοπό, αφού στα 14 του χρόνια παράτησε το σχολείο και άρχισε να παίζει μουσική τζαζ 15 ώρες την ημέρα. «Για αυτό και καταλαβαίνω ότι όταν έχεις μια εμμονή εξαφανίζονται όλα τα άλλα», εξήγησε. Οι σκηνοθέτες ακολούθησαν τους ήρωές τους σε δύσκολες συνθήκες. «Έπρεπε να προσαρμοστούμε στις καταστάσεις, χρειάστηκε να συμμετέχουμε και εμείς στο σκοπό των χαρακτήρων μας, κάποια μέλη του συνεργείου αρρώστησαν. Δεν ήταν εύκολο», είπε ο δημιουργός. «Το θέμα μας ήταν η αλλαγή της σχέσης μας με τη φύση, η ανάγκη να αναθεωρήσουμε το τι θεωρούμε θεμελιώδες στη ζωή μας», σημείωσε ο Εμάνιουελ Βον-Λι.
Η ηρωίδα της Άννα Τζιράλτ Γκρις στην ταινία Ευρώπη-Παγίδα δίνει τον δικό της αγώνα. Η Ζάκερε είναι μια νέα μητέρα, χήρα και πρόσφυγας από το Αφγανιστάν. Μαζί με τον ανήλικο γιο της Ομίντ, προσπαθεί να περάσει στη Δύση. Ωστόσο, μητέρα και γιος αποχωρίζονται στο αεροδρόμιο της Αθήνας. Η Ζάκερε φτάνει στην Ισπανία, αφήνοντας τον Ομίντ, πίσω στην Ελλάδα. Μιλώντας για το μεταναστευτικό ζήτημα, η δημιουργός είπε μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα δέχεται μεγάλο αριθμό μεταναστών, αποτελεί χώρα εισόδου, όπως ήταν παλαιότερα η Ισπανία. Δυστυχώς και στις δύο χώρες δεν υπάρχουν λη δεν εφαρμόζονται νόμοι σχετικοί με τα δικαιώματα των μεταναστών. Το να αντιμετωπίζεις το πρόβλημα χτίζοντας έναν φράχτη είναι λάθος. Χρειάζονται νόμοι, αλλά και πολιτική βούληση. Αλλά και οι πολίτες από την πλευρά τους μπορούν να βοηθήσουν, κατανοώντας τις αιτίες που οδηγούν τους ανθρώπους να γίνουν μετανάστες και πρόσφυγες».
Οι ταινίες εντάσσονται σε ενότητες που χρηματοδοτούνται, μεταξύ άλλων δράσεων του 15ου ΦΝΘ, από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
