Γιορτάζοντας φέτος τα είκοσι χρόνια του, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κοιτά πίσω στην πρώτη διοργάνωσή του το 1999, αναζητώντας τους δημιουργούς και τους ήρωες δύο ταινιών που προβλήθηκαν τότε, στο 1ο ΦΝΘ, για να ανακαλύψει την πορεία τους μέσα στις δύο δεκαετίες που πέρασαν. Στο πλαίσιο αυτής της επετειακής δράσης, προβλήθηκε την Παρασκευή 9 Μαρτίου 2018, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, το ντοκιμαντέρ Νυχτολούλουδα του Νίκου Γραμματικού, στο πλαίσιο του 20ού Φεστιβάλ, παρουσία του σκηνοθέτη και του πρωταγωνιστή, Μανώλη Διαμαντίδη.
Πριν από την έναρξη της προβολής ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης καλωσόρισε θερμά τους δυο προσκεκλημένους της βραδιάς, λέγοντας: «Πριν από 20 χρόνια, όταν ξεκινούσε το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, είχε προβληθεί μια πολύ γλυκιά ταινία του Νίκου Γραμματικού, τα Νυχτολούλουδα, στην οποία πρωταγωνιστούσε ένα 12χρονο αγόρι, ο Μανώλης Διαμαντίδης. Είναι μεγάλη μας χαρά να τους υποδεχόμαστε και τους δύο σήμερα, μετά από τόσο καιρό».
Αμέσως μετά, τη σκυτάλη πήρε ο Νίκος Γραμματικός, ο οποίος δήλωσε συγκινημένος από την ευκαιρία που του δόθηκε να συναντήσει διάφορους αγαπημένους φίλους, κάνοντας ειδική μνεία στον εκπαιδευτή κινητικότητας και τωρινό διοικητή του Κέντρου Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ) κ. Μενέλαο Τσαούση, χωρίς τη βοήθεια του οποίου δεν θα μπορούσε να είχε γυριστεί το ντοκιμαντέρ. Ακολούθως, ο πρωταγωνιστής Μανώλης Διαμαντίδης ευχαρίστησε το κοινό για την παρουσία του και ευχήθηκε σε όλους μια καλή προβολή.
Μετά την προβολή της ταινίας, ακολούθησε συζήτηση με το κοινό. Ο Νίκος Γραμματικός αρχικά πραγματοποίησε μια αναδρομή στο πώς προέκυψε και γεννήθηκε η αρχική ιδέα για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ. «Πρέπει να ταξιδέψουμε αρκετά πίσω, στον Νοέμβρη του 1996, όταν είχα φύγει από τη Θεσσαλονίκη χαρούμενος και ικανοποιημένος, καθώς η ταινία μου Απόντες είχε κερδίσει πολλά βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου εκείνης της χρονιάς. Λίγες μέρες μετά, είδα ένα ρεπορτάζ στον τηλεοπτικό σταθμό Seven-X, που δεν εκπέμπει πια, με θέμα την εκπαίδευση των εκ γενετής τυφλών παιδιών. Με άγγιξε βαθιά το όλο θέμα, ανατρίχιασα στην κυριολεξία, πρέπει να σας πω ότι τρέμω το σκοτάδι, είναι μάλλον ο φόβος του τυφλού σκηνοθέτη όπως σε εκείνη την ταινία του Γούντι Άλεν, αν την έχετε δει (σημ: Hollywood Ending, 2002)», ανέφερε αρχικά ο κ. Γραμματικός.
Στη συνέχεια, ο ίδιος προσέθεσε πως ήρθε σε επαφή με τον κ. Μενέλαο Τσαούση και ξεκίνησε να κινηματογραφεί την καθημερινότητα των παιδιών στο ΚΕΑΤ, με αποτέλεσμα να συγκεντρώσει 70 ώρες υλικού. «Μίλησα τότε με τον ηθοποιό Βαγγέλη Μουρίκη, με τον οποίο συνεργαζόμαστε συχνά, και αποφασίσαμε να μετατρέψουμε αυτό το υλικό σε ταινία. Ειλικρινά, δεν ξέρω αν κρατήσαμε τελικά τις καλύτερες στιγμές, αυτό που είχαμε πάντως αποφασίσει εξαρχής ήταν να επικεντρωθούμε σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, κι αυτό ήταν ο Μανώλης Διαμαντίδης. Δεν νομίζω πως τα Νυχτολούλουδα είναι μια ταινία για τα τυφλά παιδιά, αλλά μια ταινία για το πώς υπερπηδούμε τις δυσκολίες και τα εμπόδια στη ζωή, αντλώντας δύναμη τόσο από τα εσωτερικά μας αποθέματα όσο και από τη βοήθεια που εισπράττουμε από τον περίγυρο. Αυτό είναι και το νόημα της τελευταίας σκηνής, στην οποία ο Μανώλης σκαρφαλώνει στα κάγκελα της πόρτας του ΚΕΑΤ», κατέληξε σχετικά ο σκηνοθέτης.
Αμέσως μετά, ο πρωταγωνιστής Μανώλης Διαμαντίδης, αφότου δήλωσε πως τα γυρίσματα αποτέλεσαν μια πανέμορφη εμπειρία, παρά το ότι τον ταλαιπώρησαν αρκετά, απάντησε στο κατά πόσο είναι προτιμότερο για ένα τυφλό παιδί να ενταχθεί σε ένα σχολικό περιβάλλον με παιδιά που βλέπουν κανονικά ή να προτιμήσει ένα εξειδικευμένο σχολείο για παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης. «Νομίζω ότι όταν βρίσκεσαι σε ένα περιβάλλον με ανθρώπους που βλέπουν κανονικά, είσαι υποχρεωμένος να γνωρίσεις νέα άτομα, να αντιμετωπίσεις νέες καταστάσεις, να βρεις τρόπους να επιλύσεις ορισμένα νέα προβλήματα, γεγονός που θα σου φανεί χρήσιμο στο μέλλον. Από την άλλη, είναι μια πολύ επίπονη διαδικασία, οπότε εξαρτάται και από το πώς χειρίζεται ο καθένας τα εμπόδια και τις δυσκολίες που συναντά», εξήγησε.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε εκ νέου ο Νίκος Γραμματικός, δηλώνοντας πως αρνείται να αντιμετωπίσει τα εκ γενετής τυφλά παιδιά ως ανάπηρους. «Ειλικρινά, θεωρώ πως δεν υπάρχει τίποτα στο οποίο να μην μπορεί να αντεπεξέλθει ένα εκ γενετής τυφλό παιδί, μπορεί να γίνει ακόμη και Πρωθυπουργός της χώρας. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά προκύπτουν σε τεράστιο βαθμό από τα εμπόδια που τους θέτει μια κοινωνία που έχει φτιαχτεί από ανθρώπους που βλέπουν για ανθρώπους που βλέπουν. Όπως προείπα εξάλλου, αυτό είναι επί της ουσίας το αντικείμενο της ταινίας, η υπερπήδηση δυσκολιών και εμποδίων στη διαδρομή της ζωής», ανέφερε ο σκηνοθέτης.
Στο φινάλε της συζήτησης, το λόγο πήρε ο Μενέλαος Τσαούσης, ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τον Νίκο Γραμματικό όχι μόνο για το ντοκιμαντέρ, αλλά και για όλη την επίπονη προεργασία και τον κόπο που είχε καταβάλλει, πριν από την ολοκλήρωση της ταινίας. «Πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος ότι ο Νίκος Γραμματικός φρόντισε πρώτα να περάσει περίπου 2 ολόκληρα χρόνια με τα παιδιά του ΚΕΑΤ, για να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να γνωρίσει σε βάθος τον κόσμο τους. Το ντοκιμαντέρ αυτό ταξίδεψε σε πάρα πολλά διεθνή φεστιβάλ, προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση και έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς ανθρώπους, ιδίως σε παιδιά που δεν έχουν προβλήματα όρασης, να εξοικειωθούν με τον κόσμο των τυφλών παιδιών, να γνωρίσουν καλύτερα τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους. Αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να κάνουμε ένα ευρύτερο άνοιγμα στην κοινωνία, διότι πιστεύω πως πρέπει να περάσουμε από το στάδιο της ευαισθητοποίησης σε αυτό της ενεργοποίησης. Ο μεγάλος μας στόχος, αυτή την περίοδο, είναι να αυξηθεί ο αριθμός των σκύλων – οδηγών κι ευελπιστώ ότι πολύ σύντομα θα βλέπετε πολλά τέτοια σκυλιά και στους δρόμους της Θεσσαλονίκης», κατέληξε σχετικά.
