21ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ [1-10/3/2019]
Προβολή ντοκιμαντέρ Ανησυχία από το αφιέρωμα «Σε μια κόλλα χαρτί»
Οι θεατές του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια ιδιαίτερα συγκινητική προβολή του ντοκιμαντέρ Ανησυχία του Μπερνάρ Ατάλ την Παρασκευή 8 Μαρτίου 2019 στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη. Η ταινία, η οποία έκανε διεθνή πρεμιέρα στη διοργάνωση, αποτελεί μέρος του αφιερώματος «Σε μια κόλλα χαρτί» που πραγματοποιεί φέτος το Φεστιβάλ, το οποίο παρουσιάζει με ελεύθερη είσοδο πέντε ταινίες με θέμα διάφορες όψεις και προεκτάσεις του παγκοσμίου φαινομένου της γραφειοκρατίας.
Το ντοκιμαντέρ Ανησυχία αφηγείται την ιστορία ενός πατέρα που αναζητά επίμονα τα ίχνη του γιου του, ο οποίος μετά τη σύλληψή του από τη στρατιωτική αστυνομία στις φαβέλες της Βραζιλίας, δεν έχει ξαναδώσει σημεία ζωής. Η έρευνά του πρέπει να περάσει από χίλια κύματα και να αντιμετωπίσει ένα αδιάφορο και περίπλοκο σύστημα διαποτισμένο από διαφθορά, το οποίο ανέχεται την αστυνομική βία. Ο πατέρας ακόμη και σήμερα περιμένει δικαίωση και την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων.
Στην προβολή έδωσε το «παρών» ο σκηνοθέτης του φιλμ Μπερνάρ Ατάλ, ο οποίος μετά το τέλος της ταινίας κάλεσε στη σκηνή τον Ζουραντί, πατέρα του αδικοχαμένου νεαρού Ζιοβάνι και πρωταγωνιστή του ντοκιμαντέρ. Σε μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή, το κοινό ξέσπασε σε χειροκροτήματα και κάποιοι θεατές έσπευσαν να αγκαλιάσουν τον πατέρα, ο οποίος μην αντέχοντας τη συγκίνηση ξέσπασε και αυτός σε κλάματα. Ο Μπερνάρ Ατάλ σημείωσε ότι η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη και σήμερα, αφού αποφασίστηκε να κριθεί στα πολιτικά δικαστήρια. Ωστόσο, με την εκλογή του νέου βραζιλιάνου προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου, η υπόθεση θα παραπεμφθεί σε στρατιωτικό δικαστήριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
«Το φιλμ έχει ξεκινήσει την πορεία του στο φεστιβαλικό κύκλωμα και προσπαθούμε να πάρει διανομή στη Βραζιλία και να προβληθεί στις αίθουσες μέσα στη χρονιά. Επίσης, έχουμε κάνει και κάποιες προσπάθειες να παρουσιάσουμε την ταινία και σε αστυνομικά τμήματα, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία», εξήγησε ο σκηνοθέτης.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετική με την αντίδραση των καταπιεσμένων κοινοτήτων απέναντι σε φαινόμενα αστυνομικής βίας, ο κ. Ατάλ υποστήριξε ότι η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε αυτές τις κοινότητες και την αστυνομία μοιάζει εντελώς χαμένη υπόθεση. Ο κόσμος δεν νιώθει καθόλου προστατευμένος, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου η αστυνομία προσπαθεί να επιβάλει σωστά το νόμο, όπως π.χ. σε ληστείες εμπορίου ναρκωτικών. Ο ίδιος επιβεβαίωσε ότι υπάρχουν πράγματι οργανώσεις ή μικρές ομάδες πολιτών που ασχολούνται με τέτοια περιστατικά – μάλιστα αναφέρθηκε συγκεκριμένα στον δικηγορικό σύλλογο της πολιτείας της Μπαΐα, όπου και ζει- και πρόσθεσε ότι, δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας δεν αντιδρά καθόλου. «Ήθελα να εντάξω στο φιλμ μου ένα αντίστοιχο περιστατικό που συνέβη στις ΗΠΑ, ακριβώς για να καταδείξω τη διαφορά στις αντιδράσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Στην κηδεία του νεαρού Ζιοβάνι δεν εμφανίστηκε κανένας καλλιτέχνης, κανένας πολιτικός, μόνο λίγοι συγγενείς. Δεν υπήρξε κανένα μαζικό κίνημα. Η έρευνα πήρε τέτοιες διαστάσεις εξ αιτίας της επιμονής του Ζουραντί και μίας τοπικής εφημερίδας. Οι συντάκτες της, βεβαίως, δέχτηκαν πολλές απειλές, σε σημείο που φοβούνταν να κυκλοφορήσουν τα βράδια. Καμιά άλλη τοπική εφημερίδα δεν ασχολήθηκε με το θέμα. Δυστυχώς, αυτό ισχύει στη Βραζιλία», επισήμανε ο δημιουργός.
Σε ερώτηση που αφορούσε στην αντίδραση της κοινωνίας συνολικά απέναντι στο συμβάν, ο Μπερνάρ Ατάλ σημείωσε ότι οι βραζιλιάνοι πολίτες είναι διχασμένοι. Υπάρχουν πολλοί που, λόγω της υψηλής εγκληματικότητας στη χώρα, θεωρούν ότι η αστυνομική βία είναι απαραίτητη, παρότι τα στατιστικά δείχνουν ότι τελικά δεν επιλύει τίποτα. Ο ίδιος, όπως και η προαναφερθείσα εφημερίδα, δέχτηκαν πολλά emails από πολίτες που υποστηρίζουν τη χρήση βίας -ακόμη και τέτοιας βαρβαρότητας όπως απεικονίστηκε στο ντοκιμαντέρ- και έγραψαν ότι καλά έκανε η αστυνομία και ότι ο νεαρός τελικά άξιζε να πεθάνει. «Για να καταλάβετε, το γράφημα που εντάσσουμε στο φιλμ, το οποίο αποδεικνύει ότι πάνω από 4.000 άνθρωποι στη Βραζιλία σκοτώνονται κάθε χρόνο από χρήση βίας από την αστυνομία, είναι ετεροχρονισμένο. Ήδη φέτος μπορούμε να μιλάμε για 5.000-6.000 δολοφονίες, αφού οι νέοι νόμοι του προέδρου Μπολσονάρου επιτρέπουν ακόμη περισσότερο την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το κακό επίσης είναι ότι οι ίδιοι οι αστυνομικοί, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μαύροι, δεν νοιάζονται γι’ αυτό. Δεν καταλαβαίνουν ότι αποτελούν κομμάτι ενός συστήματος που εξυπηρετεί κυρίως τη λευκή ελίτ της Βραζιλίας. Δεν έχουν καμιά συνείδηση όσον αφορά την ταυτότητά τους», συμπλήρωσε ο κ. Ατάλ.
Κλείνοντας τη συναισθηματικά φορτισμένη κουβέντα, ο σκηνοθέτης επισήμανε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να αντιδρούμε απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα. Να ορθώνουμε το ανάστημά μας, ζητώντας επιτακτικά το σεβασμό απέναντι σε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. «Ίσως να πρέπει να προχωρήσουμε και σε οικονομικά μποϊκοτάζ. Οφείλουμε πάντως να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να εναντιωθούμε μπροστά σε φαινόμενα βίας, ρατσισμού ή διακρίσεων», κατέληξε ο Μπερνάρ Ατάλ, ανάμεσα σε χειροκροτήματα.
Το αφιέρωμα «Σε μια κόλλα χαρτί» υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Όλοι οι χώροι προβολής του αφιερώματος «Σε μια κόλλα χαρτί» είναι προσβάσιμοι σε άτομα με αναπηρία. Είσοδος Ελεύθερη - Για την είσοδο στις προβολές είναι απαραίτητη η έκδοση μηδενικού εισιτηρίου.
