Online 23o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Ανοιχτή συζήτηση για τα podcast
Με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 11 Μαρτίου, ανοιχτή συζήτηση με θέμα τα podcasts, στο πλαίσιο του online 23ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Για αυτή τη νέα μορφή ενημέρωσης, διασκέδασης, επιμόρφωσης, μοιράστηκαν τις σκέψεις τους ο παρουσιαστής, ηθοποιός και επιχειρηματίας Φώτης Σεργουλόπουλος (podcasts LIFO), ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος (pod.gr), και η δημοσιογράφος Δάφνη Καρνέζη (ιδρύτρια του The Greek Podcast Project), αποκαλύπτοντας μερικά από τα μυστικά που μετατρέπουν ένα podcast σε απόλυτη επιτυχία. Τη συζήτηση συντόνισε ο επικεφαλής προγράμματος του Φεστιβάλ, Γιώργος Κρασσακόπουλος, ενώ απηύθυνε έναν σύντομο χαιρετισμό ο διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στο νέο τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι αφιερωμένο στα podcast.
«To podcast ήταν ανέκαθεν μια μεγάλη συντροφιά για εμένα, ακόμη και όταν δεν ασχολούμουν επαγγελματικά με αυτό» είπε η Δάφνη Καρνέζη. «Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, μετά από 10 χρόνια στην Αγγλία, δεν ήξερα ακόμη ότι ήθελα ιδρύσω μια εταιρία σχετική με το αντικείμενο. Μέσα από αυτήν με προσέγγισαν τελικά οργανισμοί και εταιρίες για να επικοινωνήσουν με το κοινό τους. Έτσι ιδρύθηκε η εταιρία παραγωγής Τhe Greek Podcast Project, η οποία κάνει και δημιουργική επιμέλεια».
Ο Φώτης Σεργουλόπουλος σημείωσε: «Η αρχική μου επαφή με τα podcast ήταν όταν έβλεπα το όνομα του στα iTunes και δεν ήξερα τι ήταν. Η πανδημία και ο εγκλεισμός μου στο σπίτι με έκαναν να ασχοληθώ και με άλλα πράγματα πέραν της τηλεόρασης. Μετά από κάποιες ομιλίες σχετικά με θέματα που απασχολούν τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, έδωσα τα κείμενα αυτών των ομιλιών προς δημοσίευση στη LIFO και έλαβα στη συνέχεια μια πρόταση από την ίδια τη LIFO να κάνω μια σειρά από επεισόδια podcast. Έτσι ξεκίνησα, αλλά με διάθεση του ερασιτέχνη. Η θεματολογία αφορούσε ως επί το πλείστον τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, αλλά ήθελα να μιλούν οι ίδιοι για τα θέματα που τους απασχολούν και όχι άλλοι γι' αυτούς. Έτσι λοιπόν ξεκίνησα από τον Οκτώβρη και έχω φτάσει μέχρι εδώ». Κάπως έτσι προέκυψε το podcast «Τελικά καλά τα κατάφερες».
Μιλώντας για το πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή του με τα podcast, ο Λευτέρης Χαρίτος είπε: «Πριν από πολλά χρόνια, εντελώς κατά τύχη, βρέθηκα σε μια παρέα όπου ξεκίνησε μια κουβέντα για τα podcast, τα οποία ακούω εδώ και 5 χρόνια, κυρίως αμερικάνικα. Συναναστράφηκα λοιπόν με μια φίλη που είχε το ίδιο μικρόβιο όπως εγώ και έτσι ξεκινήσαμε, τελείως ερασιτεχνικά. Κάποια στιγμή ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε πιο επαγγελματικά και έτσι ιδρύσαμε την εταιρία pod.gr». Ένα από τα πρότζεκτ του κ. Χαρίτου ήταν το podcast «Καραντίνα», ενώ ο σκηνοθέτης της επιτυχημένης σειράς Άγριες Μέλισσες είπε ότι έχει ξεκινήσει και μια σειρά από podcast που αφορούν την τηλεοπτική σειρά.
Για τη σχέση του podcast με το ραδιόφωνο, ο κ. Σεργουλόπουλος είπε: «Για εμένα το podcast είναι μια εκπομπή, όχι ραδιοφωνική όμως. Το podcast μιλά απευθείας στον ίδιο τον άνθρωπο, ενώ το ραδιόφωνο είναι κάτι που ακούγεται στο υπόβαθρο. Το podcast με συνοδεύει, με διασκεδάζει, αλλά μπορώ να πάρω και μια πληροφορία από αυτό. Αν ήθελα να το συγκρίνω με τον γραπτό λόγο θα έλεγα ότι το podcast είναι ένα βιβλίο, ενώ το ραδιόφωνο είναι ένα περιοδικό».
«Το ραδιόφωνο είναι κάτι ζωντανό ενώ το podcast είναι κατ’ επιλογή. Μπορείς να το κατεβάσεις και να το ακούσεις όποτε το θελήσεις. Εγώ στο αυτοκίνητο, όταν βγαίνω βόλτα ή όταν περπατάω, έχω κατεβάσει podcast και τα ακούω. Επιπλέον, τα podcast είναι σχετικά άχρονα. Μπορείς αν θέλεις να ακούσεις και μη επίκαιρα θέματα» σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Χαρίτος.
«Τα podcast δεν είναι ραδιόφωνο on demand. Είναι ένα διαφορετικό μέσο με διαφορετικό σκοπό. Επίσης, δεν βγαίνει σε απευθείας μετάδοση» είπε η κ. Καρνέζη. «Όλο το υλικό που μαζεύεις μπορείς να το επεξεργαστείς, να του κάνεις μεγαλύτερη επιμέλεια. Σε αυτό το σημείο νομίζω ότι μοιάζει με τον κινηματογράφο. Τέλος, η αμεσότητά του είναι μεγαλύτερη σε σχέση με το ραδιόφωνο» συμπλήρωσε. Όσο για το εάν θα μπορούσε να γίνει μέρος μιας ραδιοφωνικής εκπομπής, η κ. Καρνέζη σημείωσε ότι ένα podcast θα μπορούσε να βρει τη θέση του στο ραδιόφωνο. «Το BBC το κάνει ήδη αυτό. Στην Ελλάδα δεν γνωρίζω ακόμη αν θα μπορούσε να γίνει κάτι αντίστοιχο».
Ο κ. Χαρίτος πρόσθεσε ότι «οι εκπομπές λόγου αυτή τη στιγμή στο ραδιόφωνο είναι ελάχιστες. Η ποιότητα κατά τη γνώμη μου έχει πέσει πολύ, εξαιτίας κυρίως των διαφημίσεων που υπάρχουν. Το podcast είναι επιλογή του χρήστη. Το ραδιόφωνο επιλέγει για εσένα την εκπομπή του, το podcast όχι. Υπό αυτή την έννοια το επίπεδο των podcast είναι υψηλό. Μπορεί να βάλει τον πήχη ψηλά».
«Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν μπορείς να ζήσεις μέσω podcast. Τα χρήματα που υπάρχουν είναι λίγα. Δεν μπορείς να βιοποριστείς εύκολα. Η τηλεόραση και το ραδιόφωνο πληρώνονται με το δευτερόλεπτο, τα podcast όχι. Αλλά από την άλλη, αυτό μπορεί να είναι και θετικό. Και σίγουρα η ζήτηση αρχίζει να γίνεται όλο και μεγαλύτερη» τόνισε ο κ. Χαρίτος.
Ο κ. Σεργουλόπουλος πρόσθεσε ότι «το podcast είναι ένα αναρχικό μέσο. Δεν διέπεται από κανόνες που διέπουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Υπάρχει ακόμη μια ελευθεριότητα, μοιάζει να μην υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες. Και κυρίως, δεν έχει σχόλια από κάτω. Δεν βλέπεις αν αρέσεις ή όχι, κάνεις αυτό που θέλεις.
Αυτό που θέλεις να πεις πρέπει να ξέρεις πώς θα το πεις για να μπορείς να επικοινωνήσεις με το κοινό σου».
Σε ερώτηση θεατή για το πώς θα μπορούσε κάποιος να μάθει περισσότερα για το πώς να κάνει podcast, ο κ. Χαρίτος είπε: «Δεν υπάρχει κάποιο πανεπιστήμιο για podcast. Μοιάζουν λιγάκι με τη σκηνοθεσία ή και το σκάκι. Φαίνονται εύκολα, αλλά δύσκολα γίνεσαι πολύ καλός σε αυτό. Οι γνώσεις έρχονται σιγά σιγά με την εμπειρία. Γνώση που γυρίζει γύρω από την αφήγηση, από τις τέχνες. Βλέποντας βέβαια τις διαφορές ανάμεσα στο πρώτο και το τελευταίο podcast που κάνεις, αυτές είναι τεράστιες. Προφανώς, υπάρχει πολύ υλικό στο διαδίκτυο σχετικά με τα podcast από το οποίο μπορείς να εμπνευστείς». Ο κ. Σεργουλόπουλος πρόσθεσε ότι «podcast μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε. Αλλά χρειάζεται να έχεις κάτι να πεις. Να έχεις μια ιστορία, ένα θέμα. Αν δεν έχεις, τότε πολύ γρήγορα θα τα παρατήσεις. Νομίζω ότι σε 2-3 χρόνια το podcast θα έχει μια κορύφωση και κάποια στιγμή θα υποχωρήσει και θα πάρει την πραγματική του μορφή». Από την πλευρά της, η Δάφνη Καρνέζη τόνισε: «Θεωρώ ότι οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει podcast αρκεί να έχει μια ιστορία να πει. Εξαρτάται βέβαια και από το είδος του podcast που θέλει να κάνει ή τη δουλειά που θέλει να ρίξει σε αυτό. Το σημαντικό είναι αφού σκεφτεί την ιστορία, να σκεφτεί παράλληλα και τη θεματολογία του και κυρίως να ακούει πολλά podcast και να ενημερώνεται μέσω newsletter για τεχνικά ζητήματα». Αναφερόμενη στο κοινό των podcast, είπε ότι με το που αποφασίσει κάποιος ποια και πόσο συγκεκριμένη θα είναι η θεματική του, τότε αποφασίζει και το κοινό στο οποίο θα απευθυνθεί. «Πολλές φορές υπάρχει και το λεγόμενο κοινό avatar. Π.χ. μια φοιτήτρια που ακούει podcast πίνοντας τον καφέ της. Είναι ένας ωραίος τρόπος για να φανταστεί κανείς το κοινό του» σημείωσε.
Μιλώντας για το τι χρειάζεται για να ξεκινήσει κάποιος να φτιάχνει podcast, ο Φώτης Σεργουλόπουλος είπε: «Το podcast δεν χρειάζεται πάντα να είναι τόσο τεχνικά άρτιο. Πολλές φορές η πληροφορία είναι αυτή που κεντρίζει το ενδιαφέρον. Φαίνεται ότι κάποια στιγμή θα υπάρχουν πολλά επίπεδα podcast. Όπως στο σινεμά, θα υπάρχουν podcast χαμηλού προϋπολογισμού και blockbusters». Από την πλευρά του, ο Λευτέρης Χαρίτος σημείωσε «ότι η τέχνη του podcast είναι συλλογική. Πίσω από την φωνή που ακούς κρύβονται συνήθως πολλά άτομα. Και αυτό συμβαίνει γιατί με τον ήχο μπορείς να δημιουργήσεις πολλά πράγματα, να διεγείρεις τον ακροατή. Η τέχνη της μυθοπλασίας στα podcast έχει απογειωθεί. Τα ηχητικά εφέ μπορούν να καταφέρουν να σε κάνουν να δεις κυριολεκτικά μια ταινία στα ακουστικά σου. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σειρές στην Αμερική που έχουν ξεκινήσει από συγγραφή σεναρίου για podcast και μετά περνούν στην τηλεόραση ή σε online πλατφόρμα».
Σε ερώτηση για τα πνευματικά δικαιώματα, ο κ. Σεργουλόπουλος είπε: «Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, όχι μόνο για τη μουσική που χρησιμοποιούμε, αλλά και των ανθρώπων με τους οποίους μιλάμε. Δεν ξέρω κατά πόσο είναι εφικτό στην Ελλάδα, αλλά χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί». Η Δάφνη Καρνέζη, αναφερόμενη στο ίδιο θέμα, είπε: «Η εταιρία μου χρησιμοποιεί κυρίως ήχους από μουσικές βιβλιοθήκες που υπάρχουν στο διαδίκτυο, τα δικαιώματα των οποίων αποκτάει μέσω συνδρομής».
Η ίδια αναφέρθηκε και σε μία άλλη λειτουργία των podcast. «Το podcast ίσως να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σώσει κομμάτια προφορικής παράδοσης. Αυτές οι ιστορίες μπορούν να καταγραφούν και να χρησιμοποιηθούν ως ηχητικό αρχείο για τη διάδοση αυτής της μορφής τέχνης».
Σε ερώτηση της Δάφνης Καρνέζη στον Φώτη Σεργουλόπουλο για το πώς προσεγγίζει τις συνεντεύξεις που παίρνει για το podcast του, εκείνος απάντησε: «Πιστεύω ότι στα podcast θα πρέπει να είναι ενημερωμένος αυτός που συνεντευξιάζεται. Πρέπει με λίγα λόγια να υπάρχει μια προ-συνέντευξη που μπορεί να του γεννήσει τα συναισθήματα τα οποία μετά θα αποτυπωθούν στο podcast. Έτσι δημιουργείς και μια σχέση εμπιστοσύνης με τον καλεσμένο σου. Πρέπει να καταλάβει ότι δεν θα τον παγιδεύσεις, δεν θα τον φέρεις σε δύσκολη θέση. Αν είναι να πάρεις μια ιστορία από τον άλλον πρέπει να του πατήσεις τα σωστά κουμπιά».
Οι τρεις συμμετέχοντες αναφέρθηκαν στα podcast που τους αρέσει να ακούνε, με την κ. Καρνέζη να σημειώνει: «Τα αγαπημένα μου podcast είναι αυτά με τα οποία δένομαι με τον παρουσιαστή, που τον νιώθω κοντά μου. Που με αγγίζει και με συγκινεί».
Υπενθυμίζουμε ότι σύντομα η συζήτηση θα είναι διαθέσιμη στο κανάλι του Φεστιβάλ στο YouΤube: youtube.com/filmfestivalgr
