Agora Talks με τη σκηνοθέτη και παραγωγό Δήμητρα Κουζή
Κάθε χρόνο η Αγορά προσκαλεί ειδικούς να μοιραστούν πρακτικές συμβουλές και εμπειρίες με τους διαπιστευμένους του Φεστιβάλ. Την Τετάρτη 30 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε, στο πλαίσιο του Agora Talks, η ομιλία «The Audience as Inspiration» με τη σκηνοθέτη και παραγωγό Δήμητρα Κουζή.
«Καλώς ήρθατε. Είμαι πολύ χαρούμενη που θα δώσουμε στο κοινό τη θέση που του αξίζει σε ένα φεστιβάλ σαν κι αυτό. Είμαι δημιουργός ταινιών και παραγωγός. Η ταινία μου Καλημέρα κύριε Φώτη παρουσιάστηκε στο Docs In Progress το 2019. Η ταινία ολοκληρώθηκε το 2020 και θα έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο, αλλά όλοι ξέρουμε τι έγινε τότε. Το Φεστιβάλ μετατέθηκε για τον Μάιο και η πρεμιέρα έγινε online. Οπότε έζησα αυτή την κρύα και αγχωτική κατάσταση να παρουσιάζω το πρώτο μου φιλμ διαδικτυακά. Σκεφτόμουν συνεχώς αν υπάρχει κόσμος που παρακολουθεί την ταινία μου. Ποιος είναι εκεί έξω; Η ταινία πήγε τελικά καλά και πήρε το βραβείο Νεότητας», είπε η κ. Κουζή.
«Θα ήθελα να σας πω λίγα λόγια για τον πρωταγωνιστή μου, τον κύριο Φώτη» συνέχισε. «Ήταν στο πρώτο μου κοινό για ένα φεστιβάλ, το Kinderdocs, που διοργάνωσα στο Μουσείο Μπενάκη. Ήταν στο πρώτο γκρουπ ανθρώπων που είδαν το φιλμ. Όταν τον παρακολουθούσα με τα παιδιά του, είδα ότι είναι ένας πολύ ενδιαφέρων άνθρωπος. Έτσι, αποφάσισα να επισκεφθώ το σχολείο. Ξαφνικά, είχα ένα πρότζεκτ μπροστά μου για να αναπτύξω. Με έβαλαν στην τάξη και μου έκαναν ερωτήσεις. Σταδιακά κερδίσαμε ο ένας την εμπιστοσύνη του άλλου. Λίγο καιρό μετά άρχισα να αναπτύσσω το φιλμ. Ο Φώτης είναι ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος. Είναι ο δάσκαλος που ποτέ δεν είχα, και όπως κατάλαβα από συζητήσεις με το κοινό, δεν είχαν και πολλοί άλλοι. Είναι ένας αυθεντικός, δημιουργικός και μορφωμένος άνθρωπος, που σου δίνει χώρο και φωνή. Έρχεται από μια άλλη Ελλάδα, αρκετές γενιές πίσω. Είναι σαν τον Ζορμπά».
Η Δήμητρα Κουζή έθεσε την ερώτηση: Ποιο είναι το κοινό όταν γυρίζεις μια ταινία; Όπως εξήγησε, «το πρώτο σου κοινό είναι οι θαυμαστές. Τα φεστιβάλ σου δίνουν ευκαιρίες να παρουσιάσεις την ταινία σου. Οι φίλοι και η οικογένεια είναι σημαντικοί, αλλά χρειάζεσαι το κοινό σε μια κινηματογραφική πρεμιέρα. Είναι η πιο σημαντική στιγμή και όχι μόνο για τις ώρες δουλειάς που προηγήθηκαν. Το κοινό σε βοηθά με το χειροκρότημα και επειδή είναι εκεί μαζί σου την ώρα της δημιουργίας. Όταν αυτό γίνεται online δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Καμία μαγεία. Στη διάρκεια της πανδημίας έμεινα στο Γαλαξίδι. Αποφασίσαμε να κάνουμε εκεί μια open air προβολή με μάσκες και αποστάσεις. Το κοινό ήρθε. Το επόμενο πρωί είχα την πρώτη μου κριτική. Με έκανε να σκεφθώ τι περισσότερο μπορώ να κάνω με μια ταινία που έκανε ήδη πρεμιέρα. Τι μπορώ να κάνω με το κεντρικό μου θέμα που είναι οι πρόσφυγες. Σκέφτηκα πως τα περισσότερα παιδιά της ταινίας θέλουν να φύγουν για χώρες που δεν έχουν ένα νησί σαν τη Λέσβο. Αυτά τα παιδιά πρέπει να εκπαιδευτούν και ο κύριος Φώτης δεν γίνεται να σηκώνει μόνος το φορτίο. Κάθε χρόνο δέχεται παιδιά από διαφορετικές εθνικότητες. Την ίδια στιγμή σκεφτόμουν την Ευρώπη και το πώς μπορούμε να ταξιδέψουμε και να δουλέψουμε ελεύθερα».
Όπως ανέφερε η δημιουργός του Καλημέρα κύριε Φώτη, «σκεφτόμουν πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των φεστιβάλ και ο χρόνος διάρκειας των ταινιών. Πέρασες τόσο χρόνο να δημιουργήσεις το φιλμ σου και τώρα είναι ιστορία. Έκανα λοιπόν νέο μοντάζ στην ταινία. Στο νέο φιλμ ήθελα να δώσω ένα ανοιχτό τέλος. Σύμφωνα με την ιστορία της ταινίας, o δάσκαλος Φώτης Ψυχάρης διδάσκει εδώ και 30 χρόνια σε ένα δημοτικό σχολείο στην Πλατεία Βάθης. Η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών είναι παιδιά μεταναστών και προσφύγων. Η έλλειψη κοινού γλωσσικού και πολιτισμικού κώδικα ωθεί τον Φώτη να αναπτύξει άλλες μεθόδους διδασκαλίας. Το θέατρο, που συνδυάζει πολλές και διαφορετικές τέχνες, είναι ένα από τα πολλά εργαλεία του».
Την εμπειρία της σε σχέση με τον σημαντικό ρόλο που παίζει το κοινό, μοιράστηκε η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό. «Πρέπει να δίνουμε feedback στο κοινό, αλλά πολλές φορές ο παραγωγός δίνει feedback που ο σκηνοθέτης δεν θέλει να ακούσει. Έκανα παραγωγή σε μια ταινία μεγάλου μήκους στη Κίνα και έπρεπε να κοπεί. Το feedback του κοινού ήταν σαν αυτό που δώσαμε και εμείς. Οπότε, κάποιες φορές το κοινό γίνεται ο παραγωγός», ανέφερε σχετικά.
