Online masterclass με τον Peter Jäger
Κάθε χρόνο, η Αγορά προσκαλεί ειδικούς να μοιραστούν πρακτικές συμβουλές και εμπειρίες με το κοινό του Φεστιβάλ. Την Τετάρτη 30 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε, με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ), online masterclass, όπου ο Peter Jäger ανέλυσε μια μέθοδο μάρκετινγκ για παραγωγούς ντοκιμαντέρ. Μέσα από τη συγκεκριμένη μέθοδο μπορείτε να δημιουργήσετε εργαλεία μάρκετινγκ, έτσι ώστε το ντοκιμαντέρ σας να έχει μια μοναδική, αλλά συγχρόνως αναγνωρίσιμη, ταυτότητα.
Ο Peter Jäger ξεκίνησε την τοποθέτησή του λέγοντας: «Ευχαριστώ πολύ το Φεστιβάλ και την Αγορά. Θα μιλήσουμε για μάρκετινγκ και λίγο για διανομή, αρχικά όμως θέλω να πω λίγα λόγια για μένα. Κατάγομαι από το Βέλγιο. Σπούδασα Φιλοσοφία και Νομική, ωστόσο πάντα ήμουν τρελαμένος με τις ταινίες. Τα πρώτα δέκα χρόνια μετά τις σπουδές μου δούλεψα για κινηματογραφικούς διανομείς στις Κάτω Χώρες και μετά επικεντρώθηκα στη διανομή ταινιών σε παγκόσμια κλίμακα. Ανακάλυψα την ύπαρξη των sales agents, γεγονός που μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με αυστριακούς σκηνοθέτες, με τους οποίους ιδρύσαμε από κοινού την εταιρεία AUTLOOK Filmsales. Έπειτα από δέκα χρόνια, όπου ταξίδεψα παντού και έμαθα πώς λειτουργεί η διανομή, από την Ιαπωνία έως τη Βόρεια Αμερική, ήθελα να δουλέψω με σκηνοθέτες και παραγωγούς, αλλά και να έχω περισσότερο χρόνο για πρότζεκτ. Το 2015 ίδρυσα τη Jäger Creative, μια μικρή εταιρεία που παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε δημιουργούς, παραγωγούς, κινηματογραφικά ινστιτούτα, φεστιβάλ και αγορές», ανέφερε ο Peter Jäger.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «το film marketing ισοδυναμεί κατά κάποιον τρόπο με το να φτιάχνεις μια ταινία. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ειδικό στο μάρκετινγκ, καθώς χρησιμοποιώ μια προσωπική μέθοδο, δικής μου έμπνευσης. Ποτέ δεν το σπούδασα, αλλά ξέρω από film marketing. Είναι το πάθος μου. Μην με ρωτάτε για μάρκετινγκ αυτοκινήτων ή οδοντόκρεμας, δεν έχω ιδέα. Χρησιμοποιώ τον τρόπο μου. Ίσως λόγω της θητείας μου στη Φιλοσοφία να μου αρέσει να κάνω ένα βήμα πίσω για να δω τα πράγματα καθαρά. Αν είσαι παραγωγός ή σκηνοθέτης πρέπει να δουλεύεις με τέσσερις στρατηγικές. Και πρέπει να διαφοροποιείς αυτές τις στρατηγικές για να είναι ξεκάθαρο τι κάνεις, γιατί η δημιουργία μιας ταινίας είναι μια ακριβή και χρονοβόρα διαδικασία. Ακόμα και στα ντοκιμαντέρ χαμηλού προϋπολογισμού χρειάζονται αρκετά χρήματα. Δουλεύοντας σε ομάδα, είναι χρήσιμο να κάνετε καταμερισμό της εργασίας».
Ο κ. Jäger συνέχισε λέγοντας: «Χωρίζω τη δουλειά μου σε τέσσερις κατηγορίες: Μάρκετινγκ, Διανομή, Χρηματοδότησή, Στρατηγική Φεστιβαλικού Μάρκετινγκ. Σήμερα θα μιλήσουμε για τα βασικά του μάρκετινγκ και λίγο για τη διανομή. Οι κατηγορίες αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και προσαρμόζονται συνεχώς στη διαδικασία της δημιουργίας ενός φιλμ. Γι' αυτό μου αρέσει να δουλεύω ένα πρότζεκτ για αρκετά χρόνια, διότι αλλάζει και προσαρμόζεται σε αυτές τις στρατηγικές. Αρχικά θα ήθελα να μιλήσω για τις στρατηγικές της διανομής. Τα τελευταία χρόνια, η αληθινή επανάσταση έγκειται στο ότι το video on demand έχει επεκταθεί σε όλα τα στάδια των distribution windows (αποκτώντας διαφορετική ονομασία στο καθένα από αυτά) και δεν περιορίζεται στο τέλος της αλυσίδας, κερδίζοντας μια θέση σε όλα τα συμβόλαια με διανομείς, χρηματοδότες κτλ. Επανάσταση ήταν και το ίντερνετ πριν δεκαπέντε χρόνια. Είχαμε όμως επαναστάσεις και πριν από αυτό. Την τηλεόραση το ’60, τα DVD το ’80 και το ’90. Τώρα όλοι μας πλέον χρησιμοποιούμε το Netflix, το οποίο είναι μια μορφή Paid TV (Subscription Vod, δηλαδή Video on Demand με συνδρομή). Στην Αμερική υπάρχουν ήδη δέκα πλατφόρμες Svod, ενώ πολλές ακόμη, με εξειδικευμένο περιεχόμενο, όπως arthouse ταινίες και ντοκιμαντέρ, πρόκειται σύντομα να κάνουν την εμφάνισή τους. Ο στόχος κάθε distribution window είναι να βγάλει χρήματα. Όλοι γνωρίζουμε ότι το DVD σταμάτησε να φέρνει χρήματα δέκα χρόνια πριν. Στην εποχή μας, το Tvod (Transaction Vod, δηλαδή Video on Demand μέσω συναλλαγής), που είναι η μετεξέλιξη του DVD και σου δίνει τη δυνατότητα να νοικιάσεις, να αγοράσεις και να κατεβάσεις μια ταινία, φέρνει εκ νέου χρήματα.
Ο ομιλητής του masterclass συνέχισε λέγοντας: «Οι παραγωγοί και οι διανομείς βγάζουν ξανά χρήματα και μεγάλα ποσά επενδύονται σε ταινίες. Η ελεύθερη τηλεόραση δεν θα έχει σημαντικό ρόλο σε μερικά χρόνια από τώρα. Το Fvod (Free Vod, δηλαδή ελεύθερο Video on Demand) θα είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού στον συγκεκριμένο τομέα. Μια ταινία που παίζεται στα σινεμά μπορείς πλέον να τη δεις και από το σπίτι. Πρόκειται για το Pvod (Premiere Vod, δηλαδή Video on Demand για κινηματογραφικές πρεμιέρες), που σου επιτρέπει να παρακολουθείς από την άνεση του καναπέ σου μια ταινία που προβάλλεται την ίδια στιγμή στις αίθουσες. Το θετικό είναι πως πάλι βγάζουμε χρήματα με το Video on demand. Βλέπουμε τα αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης στην παραγωγή, καθώς η ζήτηση για καινούργιο περιεχόμενο γνωρίζει μεγάλη αύξηση. Πριν δέκα χρόνια, η αγορά του DVD είχε καταρρεύσει και οι πάντες κατέβαζαν ταινίες παράνομα. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή, που θα διαρκέσει αρκετά χρόνια, μέχρι να ισορροπήσει η αγορά. Πλέον, το κοινό καταφεύγει σε νόμιμες οδούς για να δει ταινίες και υπάρχει ζήτηση για καινούργιο περιεχόμενο, γεγονός που βοηθάει στο να γυρίζονται νέες ταινίες. Επίσης, έχω την αίσθηση ότι λόγω της πανδημίας, η διαδικασία του VoD προχώρησε και εξελίχτηκε γρηγορότερα. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα distribution windows. Συνεχίζουμε με τις στρατηγικές του μάρκετινγκ, το κυρίως σκέλος αυτού του masterclass. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μου άρεσε η λέξη μάρκετινγκ. Η βασική προτεραιότητα είναι να ξέρεις το κοινό σου, αλλά ο κεντρικός πυλώνας δεν μπορεί να είναι άλλος από την ταινία σου. Υπάρχουν δύο στρατηγικές μάρκετινγκ, η business to business (B2B) και η business to customer (B2C). Σήμερα θα σταθούμε στην πρώτη, την B2B. Ως σκηνοθέτης ή παραγωγός, πρέπει να επικοινωνήσεις την ιδέα της ταινίας που ετοιμάζεις. Τα εργαλεία μάρκετινγκ χωρίζεται σε οπτικά και γραπτά. Τα γραπτά εργαλεία έχουν πολύ απλή δομή. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα χαρτί και στυλό ή ένα laptop. Ξεκινάς με το να δημιουργήσεις την ταυτότητα της ταινίας σου. Αυτό που αποκαλώ την “τέλεια προσωπικότητα”».
O κ. Jäger συνέχισε: «Ακολουθούν τα οπτικά εργαλεία του μάρκετινγκ. Άλλωστε τι είναι μια ταινία; Μια ιστορία που ξεδιπλώνεται σε εικόνες. Είναι σημαντικό να φτιάξεις ένα πόστερ ακόμα και αν δεν έχεις γυρίσει καμία σκηνή. Πρέπει να φτιάξεις μια ταυτότητα για την ταινία σου. Υπάρχουν φυσικά κι άλλα εργαλεία (sites, stills, flyers, gadgets κτλ). Πρέπει να εξηγείς τα βασικά για το φιλμ σου, όπως τη χρονική διάρκεια, τη γενική κατηγορία στην οποία ανήκει (ντοκιμαντέρ, μυθοπλασία, animation), το είδος ή τα είδη στο οποίο/στα οποία εμπίπτει, την αναμενόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης, τον εκτιμώμενο προϋπολογισμό, ποιοι θα είναι οι παραγωγοί, οι συμπαραγωγοί, οι χρηματοδότες κτλ. Όλα αυτά πρέπει να τα κάνεις ακόμη κι αν το μόνο που έχεις είναι η αρχική ιδέα. Η ταυτότητα του φιλμ είναι το βασικό μάρκετινγκ. Κάθε φιλμ είναι μοναδικό και έχει την προσωπικότητά του. Κάθε ταινία είναι σαν ένας χαρακτήρας που υποδύεσαι. Ο καθένας μας έχει μια προσωπικότητα που είναι μοναδική. Ωστόσο, πρέπει συγχρόνως να αναγνωρίζουμε ο ένας τον άλλον. Δεν πρέπει να δημιουργείς ασάφεια ή σύγχυση. Για παράδειγμα, η σύνοψη να διαφέρει από το πόστερ ή το τρέιλερ».
«Ο δεύτερος κανόνας είναι ότι δεν πρέπει να λέμε... ψέματα. Μπορεί ένα φιλμ να είναι αστείο, αλλά δεν είναι απαραίτητα κωμωδία. Ωστόσο, αν του δώσεις την ταυτότητα της κωμωδίας, ο κόσμος θα καταλάβει τη διαφορά. Το ίδιο ισχύει για μια ταινία που έχει μεν αγωνία, αλλά δεν είναι θρίλερ. Μπορείς βέβαια να υπερβάλλεις. Επίσης δεν χρειάζεται να αποκαλύπτουμε τα πάντα εξαρχής. Έχεις λίγα λεπτά για να επισημάνεις τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της ταινίας. Όσο και αν μας αρέσουν κάποια στοιχεία, θα πρέπει να τα αφήσουμε εκτός. Η ταυτότητα κάθε ταινίας είναι η λεγόμενη “τέλεια προσωπικότητα”, που βασίζεται σε δύο άξονες. Πρώτον, πρέπει να περιγράφεις συναισθήματα, καθώς η ταινία είναι μια οπτική δραστηριότητα και διαδικασία. Δεύτερον, να συγκρίνεις την ταινία σου με άλλες ταινίες. Να είναι αναγνωρίσιμη και ξεχωριστή την ίδια στιγμή. Αγαπάμε τις ταινίες, τις χρησιμοποιούμε λοιπόν ακόμη και αν η δική μας δεν είναι έτοιμη. Σταδιακά, προχωρώντας τη διαδικασία, καταλαβαίνεις τι θέλεις από την ταινία. Οπότε, υπό μία έννοια μαζί με την προσωπικότητα της ταινίας, δημιουργείς παράλληλα και την ίδια την ταινία».
«Είναι απαραίτητο να περιγράψουμε το είδος της ταινίας και μπορούμε να επιλέξουμε περισσότερα από ένα είδη (πχ περιπέτεια και δράμα). Δεν είναι τυχαίο που το Netflix βάζει πρώτα το είδος για να διαλέξεις τι θα δεις. Μπορεί να πάρει μήνες να βρεις το είδος της ταινίας σου. Δεν γίνεται σε δέκα λεπτά. Ένας γενικόλογος όρος, όπως “δραματικό ντοκιμαντέρ” είναι πολύ γενικός. Πρέπει να βρεις το θέμα και την ουσία της ταινίας. Επίσης, είναι σημαντικό να σκιαγραφείς τους χαρακτήρες σου. Μιλάω με πολλούς σκηνοθέτες που δεν έχουν καθορίσει τους χαρακτήρες τους. Μια καλή σύνοψη είναι πολύ σημαντική. Από το μοντάζ κρατάς τον ρυθμό. Ο ρυθμός του φιλμ θα είναι ο ρυθμός του πόστερ, της σύνοψης και του τρέιλερ. Πολλές φορές βλέπω πως αυτά διαφέρουν μεταξύ τους και έτσι χάνεις την ταυτότητα της ταινίας. Ο φωτισμός, τα χρώματα και η μουσική είναι επίσης πολύ σημαντικά. Αν βρίσκεσαι ακόμη στα αρχικά στάδια, βασίζεσαι σε πέντε εργαλεία. Το πρώτο είναι ο τίτλος, ακόμη και ο προσωρινός τίτλος εργασίας είναι σημαντικός. Έπειτα, έχουμε τη σύντομη σύνοψη, το πόστερ, τη δήλωση του σκηνοθέτη και τη δήλωση του παραγωγού. Στο πόστερ, έχουμε τέσσερα στοιχεία: τον τίτλο, το οπτικό σκέλος, το tagline και τα credits. Ο τίτλος πρέπει να είναι ευανάγνωστος και οι εικόνες εντυπωσιακές. Το tagline είναι σημαντικό όταν ο τίτλος και το οπτικό σκέλος δεν δημιουργούν έντονη εντύπωση, ενώ η σύνοψη οφείλει να είναι απλή. Να διαβάζετε πολλές κριτικές από ποιοτικές εφημερίδες όπως οι New York Times και ο Guardian και από περιοδικά όπως το Variety το Screen και το Hollywood Reporter. Όπως είπα και πριν, να συγκρίνετε την ταινία σας με άλλες ταινίες. Στο κάτω κάτω, αγαπάμε τις ταινίες!».
