Εικόνες του 21ου Αιώνα
14-23 Μαρτίου 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΛΙΝΑΡ / ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΕΡΠΑΤΗΣΟΥΝ
Ο κύκλος των συνεντεύξεων Τύπου του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης άνοιξε την Κυριακή 16 Μαρτίου 2014, με τους σκηνοθέτες Νάστια Ταράσοβα (Λίναρ) και Κρίστοφ Σάουμπ (Εκατομμύρια μπορούν να περπατήσουν).
Το ντοκιμαντέρ Λίναρ, το οποίο άνοιξε την αυλαία της φετινής διοργάνωσης, παρακολουθεί την ιστορία του Λίναρ, ενός μικρού αγοριού από τη Ρωσία το οποίο ταξιδεύει στην Ιταλία για να κάνει μεταμόσχευση καρδιάς, κάτι που στην πατρίδα του είναι παράνομο σήμερα. Για την παραδοξότητα αυτού του νόμου, η σκηνοθέτιδα Νάστια Ταράσοβα εξήγησε: «Στη Ρωσία απαγορεύεται η μεταμόσχευση οργάνων από παιδί σε παιδί, ενώ επιτρέπεται μεταξύ ενηλίκων. Έχουν εκφραστεί πολλές αντιδράσεις γι’ αυτό το θέμα. Η δεκαετία του ‘90 ήταν μια δύσκολη περίοδος στη Ρωσία, καθώς είχε αναπτυχθεί η μαφία και η μαύρη αγορά οργάνων, γι’ αυτό και η κυβέρνηση ψήφισε τη συγκεκριμένη νομοθεσία. Η ρωσική κοινωνία δεν έχει εμπιστοσύνη στην ηθική των γιατρών».
Μιλώντας για τη γνωριμία της με τον Λίναρ, η δημιουργός είπε: «Ο καθηγητής που του έκανε την εγχείρηση μου έδειξε μια φωτογραφία του με τα σωληνάκια, η οποία χαράχτηκε στο μυαλό μου. Αποφάσισα να γυρίσω το φιλμ γιατί το θέμα της απαγόρευσης μεταμοσχεύσεων δεν είναι ευρέως γνωστό». Η ίδια, αναφερόμενη στη διάρκεια δημιουργίας της ταινίας καθώς και στο πώς διαμορφώθηκε η σχέση της με το μικρό αγόρι, επεσήμανε: «Τα γυρίσματα διήρκεσαν δύο χρόνια, με διαστήματα διακοπής. Δε θα τολμούσα να πω ότι θα μπορούσα να αντικαταστήσω τη μητέρα του Λίναρ, η οποία δεν βρισκόταν στο πλευρό του σε όλη τη διαδικασία, όμως του έλειπα και με περίμενε πάντα, τόσο εμένα όσο και το συνεργείο της ταινίας». Η κ. Ταράσοβα αναφέρθηκε επίσης στη διατήρηση των σωστών ισορροπιών σε ένα τόσο δραματικό θέμα: «Στην αρχή θεώρησα ότι θα ήταν εύκολο να συνεργαστώ με ένα παιδί, όμως τελικά ήταν πολύ δύσκολο να μην εμπλακώ και να κρατήσω τις ισορροπίες. Με τον κάμεραμαν συζητήσαμε και αποφασίσαμε ότι εάν πέθαινε ο Λίναρ δε θα κάναμε την ταινία. Θα ήταν τεράστια η συναισθηματική φόρτιση για εμάς».
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο σκηνοθέτης Κρίστοφ Σάουμπ, ο οποίος αναφέρθηκε στις ασυνήθιστες συνθήκες κάτω από τις οποίες γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ Εκατομμύρια μπορούν να περπατήσουν. Η ταινία καταγράφει μια τεράστια πορεία διαμαρτυρίας εκατοντάδων Ινδών για το δικαίωμά τους στην κατοχή γης και, στην πραγματικότητα, την υπογράφουν δύο σκηνοθέτες. Ο κ. Σάουμπ εξήγησε σχετικά: «Συνεργάστηκα τελικά στη σκηνοθεσία με τον Καμάλ Μουσαλέ. Η ιδέα για αυτό το εγχείρημα γεννήθηκε το 2010, όταν ταξίδεψα για πρώτη φορά στην Ινδία. Τρεις μήνες πριν το ξεκίνημα των γυρισμάτων, ήθελα να ξαναπάω εκεί για να προετοιμαστώ, αλλά με σταμάτησαν στο αεροδρόμιο της Βομβάης, μου είπαν ότι είμαι στη μαύρη λίστα, πως δεν μπορώ να εισέλθω στη χώρα και με έστειλαν πίσω στην Ελβετία, με το ίδιο αεροπλάνο μάλιστα. Ακόμα δεν ξέρω ακριβώς τι συνέβη. Από όσα έμαθα έπειτα από την ελβετική πρεσβεία στο Δελχί, υποτίθεται ότι ήμουν σε επαφή με ομάδα ανταρτών, η οποία μάχεται για το δικαίωμα των αγροτών στην κατοχή γης. Πρόκειται για μικρή οργάνωση για τα δεδομένα της Ινδίας, αλλά για μεγάλη γενικότερα, η οποία εμπλέκεται σε βίαια επεισόδια. Μετά την απαγόρευση αυτή, εξακολούθησα να θέλω να γυρίσω την ταινία, καθώς πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα. Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μου με τον Καμάλ Μουσαλέ, οποίος μιλούσε ινδικά και ζούσε εκεί. Αφού είχα κάνει την προετοιμασία, εκείνος έκανε τα γυρίσματα και εγώ το post production. Είναι παράξενο ο σκηνοθέτης να μην μπορεί να είναι παρών στα γυρίσματα. Μέσω διαδικτύου και Skype έβλεπα άμεσα το υλικό, ωστόσο όταν κάνεις ένα ντοκιμαντέρ παίρνεις διαρκώς αποφάσεις που πρέπει να εκτελούνται άμεσα. Ήταν μια παράξενη αλλά πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία».
Στο ερώτημα «πώς μπορεί η Ινδία να γίνει υπερδύναμη αν δε σέβεται τα δικαιώματα των φτωχών;», ο σκηνοθέτης σχολίασε: «Υπάρχουν μεγάλες αντιφάσεις στην Ινδία. Αφ’ ενός είναι αναπτυγμένη κι αφ’ ετέρου υπάρχει εκτεταμένη φτώχεια. Είναι δύσκολο ένας φτωχός να καταλάβει ότι είναι φτωχός και δεν έχει κοινωνική περίθαλψη, αλλά ταυτόχρονα και ότι η χώρα του έχει πυρηνικούς πυραύλους». Κλείνοντας, ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στο μέλλον του αγώνα των Ινδών αγροτών: «Η έκβαση της πορείας ήταν επιτυχής, πράγμα εντυπωσιακό. Χρειάζεται όμως σύνεση, γιατί η πολιτική δεν είναι δίκαιη. Οι πολιτικοί υπόσχονται πολλά, αλλά αυτά δεν υλοποιούνται. Αυτό το γνωρίζετε και εσείς στην Ελλάδα».
Αμέσως μετά, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, το λόγο πήρε η Νάστια Ταράσοβα, αναφερόμενη στο πού βρίσκεται ο Λίναρ τώρα: «Είναι μια χαρά και ζει μια φυσιολογική ζωή. Στα 20 του θα χρειαστεί να υποβληθεί εκ νέου σε μεταμόσχευση καρδιάς, γιατί θα χρειαστεί καρδιά ενήλικα». Όσον αφορά στις ιατρικές δαπάνες της επέμβασης του αγοριού, η δημιουργός επεσήμανε: «Τα ιατρικά έξοδα καλύφθηκαν πλήρως από το Υπουργείο Υγείας. Ήταν η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς τέτοιου τύπου και τράβηξε έντονα την προσοχή των μέσων ενημέρωσης». Τέλος, μιλώντας για το μήνυμα του ντοκιμαντέρ και την επίδρασή του στους συμπατριώτες της, η κ. Ταράσοβα είπε χαρακτηριστικά: «Με χαρά διαπίστωσα ότι μετά την προβολή της ταινίας πολλοί άνθρωποι δήλωσαν πρόθυμοι να γίνουν δωρητές ώστε να σώσουν άλλες ζωές».
Οι παράλληλες εκδηλώσεις του 16ου ΦΝΘ, χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.
