24ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ // 10-20/3/2022
Agora Talks – Mapping European Documentary:
Towards a Pan-European Lobby
Όπως κάθε χρόνο, η Αγορά μέσα από τα Agora Talks προσκαλεί ειδικούς να μοιραστούν πρακτικές συμβουλές και εμπειρίες με τους διαπιστευμένους του Φεστιβάλ. Τη Δευτέρα 14 Μαρτίου, στην Αποθήκη Γ, η συζήτηση επικεντρώθηκε στη χαρτογράφηση του ευρωπαϊκού ντοκιμαντέρ και των αναγκών του, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ DAE και την Ελληνική Ένωση Ντοκιμαντέρ, και ομιλητές τους Józsa László - Speak Easy Project, Ουγγαρία, Μάρκο Γκαστίν - Ελληνική Ένωση Ντοκιμαντέρ, Lucia Pornaro - Doc/It, Ιταλία, Martichka Bozhilova - Balkan Documentary Centre, Βουλγαρία, και συντονίστρια τη Selin Murat, DAE, Γερμανία.
Τον λόγο πήρε αρχικά η Selin Murat από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ, η οποία πήρε τη θέση της Marion Schmidt που απουσίαζε λόγω Covid. «Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ DAE εργάζεται για τη χαρτογράφηση του ευρωπαϊκού ντοκιμαντέρ και είχε μια διάσκεψη το 2020, τόσο στο Τορίνο όσο και στη Μαγιόρκα, όπου συζητήθηκαν οι ανάγκες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ενώσεις ντοκιμαντέρ, τα μέλη τους και οι παραγωγοί. Θα συζητήσουμε την ιδέα για το πώς οι διαφορετικές εθνικές ενώσεις ντοκιμαντέρ μπορούν να εργαστούν μαζί. Στη συνάντηση του 2020 τέθηκαν έξι θέματα. H ανάγκη για μεγαλύτερη συνεργασία. Η πρόσβαση των κυβερνήσεων στις επιδοτήσεις. Η επιθυμία να δημιουργηθεί καλύτερη επικοινωνία. Πρακτικές και νέοι νόμοι που θα βοηθούν την κοινότητα των κινηματογραφιστών διεθνώς. Να βρεθεί ο τρόπος να υποστηρίξουμε τις εταιρείες που είναι βιώσιμες και το τελευταίο, που είναι και είναι το αγαπημένο μου: να δοθεί έδαφος στη χαρά της δημιουργίας, που είναι και το πιο σημαντικό».
Στη συνέχεια μίλησε ο Μάρκο Γκαστίν από την Ελληνική Ένωση Ντοκιμαντέρ, o οποίος παρουσίασε τις δράσεις της Ένωσης και μίλησε μεταξύ άλλων για το ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα. «Αρχικά, θα ήθελα να πω ότι ως δημιουργοί ντοκιμαντέρ θα πρέπει να γνωρίζουμε το υλικό μας. Η Ένωσή μας είναι μέλος της DAE και είμαστε επίσης μέρος του Hellas Doc. Αυτή την περίοδο συγκεντρώνουμε χρήματα για τους συναδέλφους μας στην Ουκρανία. Η Ένωση μας, Hellas Doc ή διαφορετικά Greek Documentary Association, δημιουργήθηκε το 2013 και ο στόχος είναι να ενώσουμε την κοινότητα του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα. Έχουμε 80 επίσημα μέλη και περίπου 250 υποστηρικτές. Δεν έχουμε κάποια πηγή χρηματοδότησης. Μόνο για συγκεκριμένες δραστηριότητες έχουμε την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, του Υπουργείου Πολιτισμού αλλά και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Ο στόχος μας από την αρχή είναι να υποστηρίξουμε το ντοκιμαντέρ ως ανεξάρτητη μορφή κινηματογράφου και να το προβάλλουμε στο εξωτερικό. Έχουμε τέσσερις κύριες δράσεις. Η πρώτη είναι η εκπαίδευση με σεμινάρια, masterclasses και workshops σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου - έχουμε και εδώ ένα masterclass την Τετάρτη (10:00-12:00, Σταύρος Τορνές, Agora Docs Masterclass: Order in Chaos- Ομιλητής Niels Pagh Andersen). Η δεύτερη είναι η προώθηση του ελληνικού ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η τρίτη είναι το λόμπι για τους παραγωγούς. Στην Ελλάδα οι μόνες πηγές χρηματοδότησης είναι το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, η ΕΡΤ και το ΕΚΟΜΕ που υποστηρίζει τα ντοκιμαντέρ με budget που φτάνει τις 60.000 ευρώ. Μας ενδιαφέρει η υποστήριξη της κοινότητας του ντοκιμαντέρ. Πλέον, θα έχουμε δύο φορές το μήνα το doc club με meetings και masterclasses. Το τέταρτο είναι η διεθνής συνεργασία. Τα σημαντικότερα πρόβληματά μας είναι η χρηματοδότηση γιατί έχουμε περιορισμένες πηγές και η διανομή φυσικά. Ξέρουμε να κάνουμε ντοκιμαντέρ και με περιορισμένο budget, αλλά η διανομή είναι δύσκολη. Έχουμε τώρα και δικό μας κανάλι στην COSMOTE TV, κυρίως με ιστορικά ντοκιμαντέρ. Επίσης, δεν υπάρχει εκπαίδευση στην Ελλάδα σχετικά με το ντοκιμαντέρ και είναι δύσκολο να κάνουμε συμπαραγωγές. Το μεγάλο μας ατού είναι το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, καθώς και το ανθρώπινο δυναμικό».
Στη συνέχεια, μίλησε η Lucia Pornaro. «Είναι σημαντικό να συζητάμε μεταξύ μας για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε σε διεθνές επίπεδο. Το Doc/Ιt (Italian Documentary Association) υφίσταται από το 1999. Έχουμε 150 μέλη που περιλαμβάνουν εταιρείες παραγωγής, αλλά και σκηνοθέτες, διανομείς και επαγγελματίες του χώρου. Μιλάμε με το Υπουργείο Πολιτισμού και άλλους φορείς για χρηματοδότηση των ντοκιμαντέρ. Ένας λόγος που δημιουργήθηκε το Doc/Ιt ήταν επειδή το εθνικής εμβέλειας κανάλι μας δεν είχε τμήμα ντοκιμαντέρ. Τα τελευταία δύο χρόνια, όμως, έχει. Η γραφειοκρατία στην Ιταλία είναι μεγάλη, ωστόσο όλα τα πράγματα, έστω και αργά, εντέλει γίνονται. Οι δραστηριότητές μας χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού και άλλα ταμεία. Επίσης, έχουμε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για παραγωγή ταινιών και δημιουργία σεναρίων. Ο κύριος στόχος μας είναι να δουλέψουμε με το κανάλι εθνικής μας εμβέλειας και θέλουμε να δικτυωθούμε και παγκοσμίως. Η αγορά έχει πλέον αλλάξει. Ο Covid έφερε στη ζωή μας το streaming και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Η συζήτηση συνεχίστηκε με τη Martichka Bozhilova. «Είμαι παραγωγός ταινιών και θα παρουσιάσω το Balkan Documentary Centre. Είναι ένας οργανισμός που βρίσκεται στη Σόφια. Ξεκινήσαμε πριν δέκα χρόνια από την ανάγκη των ανθρώπων του χώρου να ενωθούν για να είναι ορατοί από την παγκόσμια αγορά. Θέλουμε να είμαστε το σπίτι του ντοκιμαντέρ και του σινεμά στην περιοχή και να ενώσουμε τα Βαλκάνια με την υπόλοιπη Ευρώπη. Στις περισσότερες από αυτές τις χώρες η κινηματογραφική βιομηχανία είναι αδύναμη. Έχουμε δύο προγράμματα με τα οποία προσπαθούμε να βοηθήσουμε τους δημιουργούς σε διάφορα στάδια των πρότζεκτ τους. Για παράδειγμα το πρόγραμμά μας για την ανάπτυξη των πρότζεκτ πραγματοποιείται εδώ και πολλά χρόνια ακόμα και όταν δεν είχαμε την κατάλληλη χρηματοδότηση και πλέον έχουμε βοήθεια από το Creative Europe Media. Ένα ακόμη σημαντικό μας πρόγραμμα είναι το Docu RoughCut Boutique, που είναι σε συνεργασία με το Φεστιβάλ του Σαράγεβο. Βοηθούμε τα πρότζεκτ στη διαδικασία του post production. Φέτος δεχόμαστε πρότζεκτ και από την Ουκρανία. Επιπλέον, το 2020, εν μέσω πανδημίας, δημιουργήσαμε ένα Φεστιβάλ στη Βουλγαρία που πήγε πολύ καλά και μας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσουμε».
Το λόγο πήρε έπειτα ο παραγωγός ντοκιμαντέρ από την Ουγγαρία, Józsa László, που αντιπροσωπεύει την ένωση ντοκιμαντέρ της χώρας. «Έχουμε 113 μέλη από τον χώρο του ντοκιμαντέρ. Η ένωση δημιουργήθηκε το 2020 πριν την πανδημία και ο πρώτος μας χρόνος ήταν δύσκολος για να φανούμε διεθνώς. Ο σκοπός μας είναι να προωθήσουμε το ντοκιμαντέρ στην Ουγγαρία αλλά και διεθνώς. Το budget μας προέρχεται από events και από τα μέλη μας. Έχουμε και τρία film clubs και συλλέγουμε δεδομένα με βιογραφικά από όλα τα μέλη μας, όπως και παλιά φιλμ που τα παρουσιάζουμε online. Είμαστε νέος οργανισμός, αλλά συνεχώς μεγαλώνουμε. Υπάρχουν λεφτά στην Ουγγαρία, αλλά πηγαίνουν κυρίως για τη χρηματοδότηση ταινιών».
Η Selin Murat ρώτησε στη συνέχεια τους καλεσμένους ομιλητές γιατί θα ήθελαν να δημιουργήσουν ένα πανευρωπαϊκό λόμπι και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν. «Υπάρχουν δύο προκλήσεις, η διανομή που συνεχώς αλλάζει όπως έγινε με τις πλατφόρμες κατά την διάρκεια της πανδημίας και η συνεργασία μεταξύ των περιοχών των Βαλκανίων, καθώς και των ινστιτούτων και των κινηματογραφικών κέντρων» ανέφερε ο Μάρκο Γκαστίν.
Σύμφωνα με τη Lucia Pornaro, «όλοι αισθανόμαστε πως πρέπει να βελτιωθεί το κομμάτι των συμπαραγωγών. Να βρούμε κάτι κοινό και να το δουλέψουμε διεθνώς. Στην Ιταλία αργεί πολύ η διαδικασία για μια συμπαραγωγή, αλλά πρέπει αρχικά να σκεφτούμε τα πρώτα βήματα με στόχο να φτάσουμε εκεί. Η φιλοσοφία γύρω από τη συμπαραγωγή είναι ένας από τους βασικούς μας στόχους, αλλά δέκα χρόνια πριν ήταν ακόμα πιο δύσκολο, τώρα πολλές εταιρείες έχουν σκοπό να συνεργαστούν και να δείξουν το έργο τους διεθνώς. Πρέπει να μάθουμε πώς να γίνουμε πιο δυνατοί για να πετύχουμε συμπαραγωγές, για παράδειγμα με τη Γαλλία», εξήγησε η Martichka Bozhilova. «Οι κινηματογραφιστές και οι παραγωγοί συζητάμε μεταξύ μας, αλλά τα ινστιτούτα όχι και τόσο. Θα πρέπει να βρίσκονται σε τέτοια events. Δεν ξέρω αν είναι ρεαλιστικό, αλλά θα ήθελα τα ινστιτούτα της Ουγγαρίας να καθίσουν και να συζητήσουν για παράδειγμα με τα σκανδιναβικά», κατέληξε σχετικά.
