63ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ //
3-13/11/2022
Αφιέρωμα στην υποκριτική «Ποιος παίζει; / Time to Act»
Masterclass Σοφίας Δημοπούλου και Μάκη Γαζή
To masterclass των Σοφίας Δημοπούλου και Μάκη Γαζή, δύο από τους πιο γνωστούς και επιτυχημένους casting directors του ελληνικού σινεμά και μέλη του Συνδέσμου Διεθνών Casting Directors, με τίτλο «Casting: An Inside Discussion», πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου, στον Παύλο Ζάννα. Το masterclass εντάσσεται στο πλαίσιο του μεγάλου αφιερώματος στην υποκριτική «Ποιος παίζει; / Time to Act», που πραγματοποιεί το 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Την εκδήλωση προλόγισε ο Περικλής Χούρσογλου, Kαθηγητής στο τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, ο οποίος ευχαρίστησε το Φεστιβάλ και παρουσίασε τη Σοφία Δημοπούλου και τον Μάκη Γαζή.
Τον λόγο πήρε αρχικά ο κ. Γαζής: «Το casting, όπως είχε πει κάποτε ο Μάρτιν Σκορσέζε, είναι το 90% της σκηνοθεσίας -χωρίς αυτό να αφαιρεί από αυτήν. Την ιστορία τη λένε κάποιοι κανονικοί άνθρωποι που λέγονται ηθοποιοί. Αν είναι λάθος επιλεγμένοι, φέρνουν διαφορετικό αποτέλεσμα από το επιθυμητό. Όλα ξεκινούν από τη σωστή επικοινωνία. Ο ηθοποιός πρέπει να έχει επικοινωνήσει πρωτίστως με τον εαυτό του και να έχει μια αυτογνωσία. Χωρίς αυτήν, δεν μπορεί να χτίσει αυτοπεποίθηση. Θέλουμε ηθοποιούς που είναι σίγουροι για τον εαυτό τους», δήλωσε σχετικά.
«Είμαστε τα τραύματά μας, είμαστε τα μπράβο μας», συνέχισε. «Το θεωρώ σημαντικό οι ηθοποιοί -και όλοι μας- να κάνουμε ψυχοθεραπεία, για να επικοινωνήσουμε με τον πραγματικό εαυτό μας. Οι ηθοποιοί είναι μια πολύ ξεχωριστή περίπτωση ψυχοσύνθεσης. Πρέπει να φανεί μια ξεχωριστή προσωπικότητα κι από εκεί ξεκινάνε όλα: το χάρισμα κάποιου να επικοινωνήσει τις ποιότητές του. Το βασικό προσόν ενός ηθοποιού είναι η παρατήρηση. Ένας ηθοποιός πρέπει να παρατηρεί τα πάντα, σαν σφουγγάρι. Η πληροφορία αυτή καταγράφεται και μετά ανακαλείται. Μια λανθασμένη επικοινωνία οδηγεί σε μια αποτυχημένη ακρόαση. Όλοι οι ηθοποιοί θέλετε να δώσετε μια σύσταση του εαυτού σας, μια μικρή έκθεση για εσάς, ένα βιογραφικό σημείωμα. Αν είναι αφηρημένο και λάθος συντεταγμένο το σημείωμα, καταλήγει να σας χαρακτηρίζει με λανθασμένο τρόπο. Έτσι ακριβώς είναι και το casting», συνέχισε.
Κατόπιν, αναφέρθηκε στη σημασία της σωστής φωτογραφίας σε ένα βιογραφικό: «Θέλουμε ένα πρόσφατο και καθαρό πορτρέτο. Η φωτογραφία που θα επιλέξετε λέει πολλά για εσάς. Είναι σημαντικό να είναι πρόσφατη και να την ανανεώνετε κάθε φορά που κάνετε αλλαγές στην εμφάνισή σας!», τόνισε. «Κάποιοι ηθοποιοί κρύβονται πίσω από μια περσόνα που έχουν χτίσει -μια μορφή ανασφάλειας. Δεν έχουν ασχοληθεί ουσιαστικά με τους εαυτούς τους, αλλά μόνο με την εμφάνισή τους», προσέθεσε. «Στο casting, όλα είναι ένα κυνήγι του χρόνου. Όλα έχουν μια χρονική διάρκεια κι αν μας κάνετε να χάνουμε χρόνο, αυτό είναι εις βάρος σας. Τέλος, θέλω να αναφερθώ στο μεγάλο δράμα της επικοινωνίας: τα social media. Μεγάλη προσοχή στο τι ανεβάζετε εκεί. Φαίνεται το πώς σκέφτεται και το πώς λειτουργεί ο ηθοποιός -όλα φαίνονται εκεί», κατέληξε.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε η Σοφία Δημοπούλου, η οποία ευχαρίστησε το κοινό που ήρθε αλλά και το Φεστιβάλ, που αποφάσισε να ρίξει φως σε ένα υποφωτισμένο επάγγελμα, αυτό του casting director: «Το casting έγινε επαγγελματικό τα τελευταία 12-15 χρόνια, πριν ήταν δουλειά του βοηθού σκηνοθέτη να μαζεύει βιογραφικά και να τα ξεδιαλύνει. Πλέον, μιλάμε για την ανάθεση ενός σεναρίου από έναν παραγωγό ή έναν σκηνοθέτη στον casting director. Αυτή η ανάθεση ανοίγει έναν δίαυλο επικοινωνίας: κάποιες φορές η επικοινωνία αυτή είναι γόνιμη και αξιοσημείωτη, άλλες παραμένει αδιάφορη. Πολλοί ηθοποιοί στέλνουν απεγνωσμένοι μηνύματα επειδή αδυνατούν να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Πρέπει να έχουν κατά νου τους πως υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες πίσω από την επιλογή. Όσο καλοί κι αν είστε, μπορεί να μη δίνετε την εντύπωση που επιθυμεί ο σκηνοθέτης. Εκεί έρχεται η δική μας δουλειά: ο casting director εγείρει συζητήσεις και προσπαθεί να διευρύνει την οπτική του παραγωγού και του σκηνοθέτη, όσο αυτό είναι δυνατό».
Έπειτα, έθιξε την αναγκαιότητα διαχείρισης της απόρριψης από τους ηθοποιούς: «Είναι μία πολύ σημαντική δεξιότητα, μαζί με τον επαγγελματισμό και το σωστό βιογραφικό. Παρηγορώ συνέχεια νέους ηθοποιούς και τους υπενθυμίζω πως το casting δεν είναι μόνο δική μας απόφαση. Υπάρχει το σενάριο, ο σκηνοθέτης και ο παραγωγός. Θέση μας είναι να προάγουμε τον διάλογο, όχι να προσπεράσουμε τον σκηνοθέτη. Θυμηθείτε πως κανένας κόπος δεν πάει χαμένος: αν δεν είστε αρεστοί σε ένα casting, η εμπειρία αυτή θα σας ωφελήσει στην επόμενη οντισιόν. Κανείς δεν σας βλέπει μόνο για έναν ρόλο. Είναι ένα εφαλτήριο για να δείξετε τι αξίζετε. Επίσης, να μη δοκιμάζεστε την τύχη σας μόνο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο».
Αμέσως μετά, σχολίασε το θέμα της σκληρότητας του επαγγέλματος, μια σκληρότητα που παρατηρείται από τη θητεία στις δραματικές σχολές μέχρι και το περιβάλλον εργασίας: «Είστε υπεύθυνοι γι’ αυτό που ζητάτε στις σχολές, μπορείτε να απαιτείτε και να μην είστε έρμαια. Οι σχολές οφείλουν να σας καλλιεργήσουν μια προσωπική περιέργεια, που είναι σημαντικό χαρακτηριστικό κάθε ηθοποιού». Στο σημείο αυτό, έθιξε τη σημασία της προετοιμασίας πριν το casting: «Όταν έχετε ένα κείμενο, πρέπει να το κατέχετε. Σας δίνει τη δυνατότητα να είστε ανοιχτοί, εξελίξιμοι και πολύ δοτικοί. Μπορείτε να κάνετε το παραπάνω βήμα και να μην παραμείνετε στην απαγγελία. Το ζητούμενο στο casting μπορεί να μετατοπίζεται συνεχώς κι εσείς οφείλετε να είστε προσαρμοστικοί. Οφείλετε, επίσης, να είσαστε συγκεντρωμένοι. Το να έχετε την προσωπική σας άποψη και να είστε διαβασμένοι είναι πάντοτε καλοδεχούμενο -αλλά και καλή διαφήμιση, τόσο για εσάς όσο και για εμάς». Ολοκληρώνοντας, ανέφερε την τακτική των self-tapes, των βίντεο που στέλνουν οι ηθοποιοί, κυρίως μετά την πανδημία, που ήρθαν να αντικαταστήσουν το casting σε φυσικό χώρο.
Στο σημείο αυτό, ανέβηκαν στη σκηνή ο Βαγγέλης Ευαγγελινός και η Ευθαλία Παπακώστα, δύο από τους επτά ηθοποιούς που μετέχουν στη δράση Meet the Future του φετινού Φεστιβάλ, κάνοντας την αναπαράσταση μιας σκηνής από την ταινία ΑΦΤΕΡΛΩΒ του Στέργιου Πάσχου. Ακολούθησε η προβολή δύο ολιγόλεπτων βίντεο αυτοσχεδιασμών, τους οποίους η κ. Δημοπούλου χαρακτήρισε «υποδειγματικούς». Σε ερώτηση του κοινού σχετικά με τη σημασία των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών στο casting, ο κύριος Γαζής απάντησε πως πάντα υπάρχει μια αρχική περιγραφή για το τι αναζητείται, αλλά τα πράγματα παραμένουν ανοικτά -με εξαίρεση, ίσως, την ηλικία, που παραμένει δεσμευτικός παράγοντας.
Τέλος, σε ερώτηση για το αν και κατά πόσο οι casting directors και οι σκηνοθέτες πέφτουν στην παγίδα της «εύκολης λίστας» των γνωστών ηθοποιών, ο κ. Γαζής απάντησε: «Αυτό έχει να κάνει με τη δύναμη των ηθοποιών στην αγορά και την αγοραστική τους αξία -ο κινηματογράφος και η τηλεόραση παραμένουν, άλλωστε, βιομηχανίες. Πολλές φορές, το σενάριο έρχεται με σφραγισμένα ονόματα. Άλλες φορές ανακύπτει η ανάγκη ενός νέου ονόματος, που κάποιες φορές είναι μεγάλο ρίσκο, αλλά θέλουμε κι εμείς να ανακαλύψουμε νέα ονόματα. Καταντάει κουραστικό να βλέπεις τους ίδιους ηθοποιούς συνεχώς». Συμπερασματικά, και σχετικά με τη χημεία μεταξύ ηθοποιών, ο κ. Γαζής σχολίασε πως η χημεία στην υποκριτική είναι σαν μια σχέση ερωτική -μια επικοινωνία καθαρά εγκεφαλική και μια εξίσωση αισθητικής.
