Στο πλαίσιο του μεγάλου αφιερώματος του 63oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στην υποκριτική, με τίτλο «Ποιος παίζει; / Time to Act», η διάσημη casting director Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς, μαζί με την ανιψιά και συνεργάτιδά της Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς, παρέδωσαν masterclass την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, μιλώντας για το παρελθόν, αλλά και για το μέλλον του κάστινγκ, τόσο στο Χόλιγουντ όσο και στις ευρωπαϊκές παραγωγές.
Την παρουσίαση έκανε ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, Καθηγητής στη Σχολή Κινηματογράφου του ΑΠΘ: «Σας καλωσορίζω στο τελευταίο masterclass για την υποκριτική που οργανώνει το Φεστιβάλ, σε συνεργασία με τη Σχολή κινηματογράφου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου. Το σημερινό masterclass νομίζω πως ολοκληρώνει με τον καλύτερο τρόπο τις τοποθετήσεις των ομιλητών των προηγούμενων ημερών σχετικά με την τέχνη της υποκριτικής και τη διαδικασία εύρεσης εργασίας των ηθοποιών στον οπτικοακουστικό χώρο. Οι κυρίες ΜακΓουίλιαμς εκπροσωπούν δύο διαφορετικές γενιές casting directors και θα κάνουν μια αναδρομή στο παρελθόν του κάστινγκ».
Η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς, που έχει διαγράψει εντυπωσιακή πορεία στον χώρο του σινεμά εδώ και σαράντα χρόνια, έχοντας κάνει κάστινγκ σε 14 ταινίες του Τζέιμς Μποντ, με αφετηρία το Για τα μάτια σου μόνο του 1981, πήρε τον λόγο: «Θα σας δώσουμε μια ιδέα για το τι κάνουμε και πώς φτάσαμε εδώ, γιατί πίσω από κάθε βιομηχανία υπάρχει ιστορία. Όσο θα υπάρχει ο κινηματογράφος και η ανάγκη για ηθοποιούς, θα χρειάζεται κάποιος να διαλέγει αυτούς τους ανθρώπους. Όσο περνούν τα χρόνια, ο χώρος αυτός αλλάζει δραματικά και έχω δει πολλές αλλαγές που δεν είναι πάντα καλές».
Στη συνέχεια, έκανε μια ιστορική αναδρομή. «Το κάστινγκ, απ’ όσο γνωρίζω, ξεκίνησε στα τέλη ’40 με αρχές ’50. Στην Αγγλία είχαμε δύο διευθυντές κάστινγκ που ξεχώρισαν. Τη Maude Spector που έκανε όλες τις ταινίες του Τζέιμς Μποντ πριν αναλάβω εγώ και συμμετείχε σε σπουδαίες ταινίες, όπως το αξέχαστο Ο Λόρενς της Αραβίας, ενώ ήταν και εκείνη που ανακάλυψε την Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Η δεύτερη, η οποία γεννήθηκε και εκείνη το 1916, ήταν η Miriam Brickman, που ασχολήθηκε με ανεξάρτητα φιλμ και ήταν πολύ τολμηρή στις επιλογές της. Στην Αμερική τα πράγματα εξελίχθηκαν πιο αργά γιατί είχαν διαφορετικό σύστημα και όχι ιδιαίτερη έμπνευση. Όταν κάποιος έπαιζε μια φορά τον γιατρό τον υποδυόταν και στην συνέχεια. Ένας διευθυντής κάστινγκ που ξεχώρισε ήταν ο Lynn Stalmaster, με ταινίες όπως Η υπόθεση Τόμας Κράουν. Στην αμερικανική ορολογία του σινεμά, πέρα από τον σκηνοθέτη κανείς άλλος δεν μπορεί να ονομάζεται διευθυντής. Επομένως, εμείς αναφερόμαστε στους τίτλους τέλους ως «Casting by», γεγονός που οδήγησε στο ομώνυμο φιλμ του Netflix -αν σας ενδιαφέρει το κάστινγκ πρέπει να το δείτε. Τέτοια σχόλια μάς υποτιμούν και δείχνουν πως ακόμη και σήμερα οι άνθρωποι του χώρου δεν καταλαβαίνουν τι κάνουμε».
Όπως ανέφερε η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς, μια φράση που της έχει μείνει στο μυαλό είναι το: «Καταστρέφεις τα όνειρα, δεν τα υλοποιείς». H ίδια αναφέρει σχετικά: «Είναι τόσο άσχημο για μένα να το ακούω αυτό. Οι ηθοποιοί δεν μας θεωρούν φίλους τους, αλλά δίχως εκείνους δεν θα υπήρχε η δουλειά μας. Πολλοί ηθοποιοί νομίζουν πως μπορούν να τα παίξουν όλα, όμως δεν μπορούν, και εμείς πρέπει να κάνουμε τη σωστή επιλογή. Παλαιότερα, στην Αγγλία, κάθε θέατρο είχε και τη δική του ομάδα κάστινγκ. Δούλεψα στα πρώτα χρόνια της καριέρας μου στο Rocky Horror Show, που μάλιστα θα γιορτάσει τα 50 του χρόνια. Τώρα όλοι μας είμαστε ελεύθεροι επαγγελματίες. Επομένως, πληρωνόμαστε όταν δουλεύουμε. Στο ενδιάμεσο προσπαθούμε να εκπαιδευτούμε περισσότερο. Για να γίνει κάποιος διευθυντής κάστινγκ πρέπει να έχει τέλεια μνήμη, να έχει το δικό του γούστο, αλλά και ανοιχτό μυαλό για να μην απορρίπτει όποιον δεν του αρέσει. Φυσικά, πρέπει να διαθέτει και φαντασία. Όταν διαβάζει ένα σενάριο πρέπει να σκέφτεται με τη μία πρόσωπα».
Σύμφωνα με την ίδια, οι τάσεις αλλάζουν με τα χρόνια. «Ένα απαράδεκτο κάστινγκ ήταν στον Λόρενς της Αραβίας όπου ο Άλεκ Γκίνες έπαιζε έναν Άραβα. Ή το γεγονός ότι ο Ομάρ Σαρίφ έπαιξε τον Δόκτωρ Ζιβάγκο. Τότε επέλεγαν τους ίδιους ηθοποιούς για πολλές ταινίες. Η τάση τώρα είναι οι ηθοποιοί να ζουν την εμπειρία, αλλά αυτό μειώνει τη δουλειά του ηθοποιού, που είναι να υποδύεται έναν ρόλο μακριά από τον δικό του χαρακτήρα. Αυτό είναι η υποκριτική. Υπάρχει και μια τάση που υποστηρίζει ότι γκέι χαρακτήρες πρέπει να τους υποδύονται μόνο γκέι. Δεν θα ήθελα να πω, όμως, την άποψη μου για αυτό το θέμα. Για μένα σημασία έχει η υποκριτική. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους μαύρους ηθοποιούς όπου το Bridgerton δημιούργησε τον δικό του κόσμο και έφερε αλλαγές σε αυτό θέμα. Ένας ηθοποιός που νομίζω ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε καλό κάστινγκ είναι ο Άντονι Χόπκινς. Δεν τον έχουμε δει ποτέ σε κωμωδία, ενώ συνεχώς έκανε τους πάντες να γελούν στα γυρίσματα με αστείες ιστορίες».
«Η Τζεμάιμα δουλεύει οκτώ χρόνια μαζί μου τώρα, οπότε έχει εκπαιδευτεί καλά και δουλέψαμε μαζί στην τελευταία ταινία του Τζέιμς Μποντ, No time to die» είπε η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς για την ανιψιά και συνεργάτιδά της. «Ήταν τιμή για μένα να δουλέψω σε κάτι τόσο μεγάλο. Αρχικά δεν είχαμε σενάριο γιατί τα κρατούσαν όλα μυστικά. Ήταν δύσκολο για εμάς. Κοιτούσαμε πολλούς ηθοποιούς για τους ρόλους. Η Λασάνα Λιντς ήταν μια επιλογή που μας άρεσε εξ αρχής και δούλεψε τόσο πολύ και στις δύσκολες σκηνές. Αυτό που μου αρέσει σε εκείνη ήταν η δυναμικότητά της. Δυσκολευτήκαμε και στην επιλογή της μικρής, που ήταν η κόρη του Ντάνιελ Κρεγκ και της Λέα Σεϊντού - που έπρεπε να τους μοιάζει κιόλας στα εξωτερικά χαρακτηριστικά- και τη βρήκαμε ευτυχώς σε μια τετράχρονη Γαλλίδα, που ήταν φανταστική και μας εμπιστεύτηκε από την αρχή, ενώ λάτρεψε και τη Λέα», εξήγησε η Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς.
«Περνάμε πολύ καιρό μιλώντας σε ατζέντηδες. Στο Spotlight, το site που μπαίνουμε για να βρούμε πληροφορίες για τους ηθοποιούς, υπάρχουν πλέον 70.000 ηθοποιοί. Είμαστε τυχερές γιατί ζούμε στο Λονδίνο και υπάρχουν πολλά shows για να δεις και να εμπνευστείς. Πολλοί διευθυντές κάστινγκ προέρχονται από τον χώρο της υποκριτικής» ανέφερε η Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς. «Δεν μου αρέσει να βλέπω πολλά άτομα για έναν ρόλο. Προτιμώ να απογοητεύσω 5 αντί για 25, αλλά η τάση είναι τώρα να βλέπουμε τους πάντες. Είναι ένας διαφορετικός κόσμος από τότε που ξεκίνησα εγώ» συμπλήρωσε η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς.
Στη συνέχεια, η Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς μίλησε για την παραγωγή των ανεξάρτητων ταινιών στη Μεγάλη Βρετανία. «Οι επενδύσεις είναι δύσκολες πλέον. Το να έχεις έναν νέο ηθοποιό και έναν νέο σκηνοθέτη είναι ένα πρότζεκτ που δύσκολα μπορεί κανείς να εμπιστευτεί. Οι πλατφόρμες έχουν αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε ταινίες. Όταν βλέπουμε μια ταινία στο σπίτι είναι εντελώς διαφορετικό. Τα στούντιο θέλουν γνωστούς ηθοποιούς ή σταρ του TikTok που όμως δεν ξέρουν να παίζουν. Επίσης, υπάρχει μεγάλος πλουραλισμός στις ταινίες, όπως έγινε στην ταινία Coda με την κοινότητα των κωφών. Χαιρόμαστε που η βιομηχανία ανοίγει για όλους και ίσως να χρειάζεται περισσότερη υπομονή από τους σκηνοθέτες –που δεν είναι η μεγαλύτερη αρετή τους– αλλά είναι εκπληκτικό ότι συμβαίνει. Οι ανεξάρτητες ταινίες πρωταγωνιστούν στα φεστιβάλ και οι παραγωγοί πληρώνουν για ταινίες που θα διεκδικήσουν τα βραβεία».
Πώς οι ηθοποιοί μπορούν να προετοιμαστούν για το μέλλον; «Με όλο αυτό το περιεχόμενο υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες. Περνάμε πολλές ώρες στο διαδίκτυο, οπότε καλό είναι να έχετε τις πληροφορίες σας ανεβασμένες στο IMDB –και να μη γράφετε ψέματα στο βιογραφικό σας. Κάντε την έρευνά σας πριν διεκδικήσετε έναν ρόλο. Και να κρίνετε τον εαυτό σας αυστηρά για να είστε οι καλύτεροι που μπορείτε να είστε. Να είστε ανοιχτοί και ενθουσιώδεις. Οι σκηνοθέτες θέλουν να δουλέψουν μαζί σας και εσείς μαζί τους. Και να προσέχετε τι ανεβάζετε στα social media, αλλά και με ποιον έρχεστε σε επαφή γιατί πολλοί θα υποδυθούν τον casting director. Αν σας φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον είναι» τόνισε η Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς.
Ακολούθησαν οι ερωτήσεις του κοινού. Η πρώτη αφορούσε το πώς διαχειρίζονται το άγχος στη διαδικασία του κάστινγκ οι ηθοποιοί. Η Τόνια Σωτηροπούλου ανέφερε τη δική της εμπειρία: «Ζούσα στο Λονδίνο και ήμουν 24 ετών όταν με κάλεσε ο ατζέντης μου για κάστιγνκ στην ταινία του Τζέιμς Μποντ. Είχα πολύ άγχος, αλλά η Ντέμπι ήταν πολύ γλυκιά. Ξαφνικά μπήκε ο σκύλος της μέσα –αγαπώ πολύ τους σκύλους– και σχεδόν ξέχασα για ποιον λόγο βρισκόμουν εκεί. Η Ντέμπι μού είπε να καθίσω στον καναπέ και να κοιτάξω την κάμερα με το βλέμμα που θα είχα αν έχανα τον αγαπημένο μου. Το έκανα και πήρα τον ρόλο».
«Και η Λέα Σεϊντού έτρεμε στην αρχή μέχρι που της είπα να σταματήσει γιατί είναι άσχημο τόσο για την ίδια όσο και για εμάς. Και μας πήρε τηλέφωνο μετά, για να ξαναπεράσει από οντισιόν. Και το έκανε» επισήμανε η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς. «Η πιο μεγάλη πρόκληση για μένα είναι να συνεχίσω να δουλεύω. Δεν θα καταφέρω ποτέ να κάνω την καριέρα της Ντέμπι, αλλά μέσα από τη δικτύωση θα ήθελα να γνωρίσω ανθρώπους και να συνεχίσω να δουλεύω», απάντησε η Τζεμάιμα ΜακΓουίλιαμς, σε ερώτηση για το ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει στη δουλειά της.
Ποιος ήταν, όμως, ο πιο δύσκολος ρόλος για τον οποίο έκανε κάστινγκ στις ταινίες του Τζέιμς Μποντ; «Ήταν ο Ντάνιελ Κρεγκ. Δούλευε στο θέατρο και σε μικρούς ρόλους πριν. Δεν ήταν δημοφιλής επιλογή. Είχαμε και μια τραγική συνέντευξη τύπου όπου τον ρωτούσαν για την ερωτική του ζωή. Όλα αυτά νομίζω τον έκαναν πιο δυνατό και έδωσε τον καλύτερο εαυτό του. Είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου Μποντ. Όσο για τον επόμενο Μποντ, δεν θα είμαι εκεί για να δω τι θα συμβεί ακριβώς. Είναι δύσκολο όταν ερχόμαστε σε επαφή με τους ατζέντηδες στην Αμερική. Ψάχναμε τον Ράμι Μάλεκ για έναν ρόλο στον Τζέιμς Μποντ –τότε δεν ήταν ακόμη τόσο γνωστός – και παρά τα πολλά μηνύματα στον ατζέντη του δεν μπορούσαμε να έρθουμε σε επαφή μαζί του. Μέχρι που τον συνάντησα τυχαία σε μια εκδήλωση και την επόμενη μέρα ήταν στο γραφείο μου».
«Μετά το Brexit είναι δύσκολα τα πράγματα, καθώς θα πρέπει να έχετε δουλειά για να μείνετε στη Μεγάλη Βρετανία. Οπότε καλύτερα η βάση σας να είναι κάπου στην Ευρώπη. Το θέμα είναι πως αν σας θέλουμε, θα σας βρούμε εμείς, γιατί εμείς ξέρουμε τι ζητάμε. Το έκανε η Τόνια, άρα μπορείτε και εσείς», εξήγησε η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς σε ερώτηση για το πώς ένας Έλληνας ηθοποιός μπορεί να έρθει σε επαφή μαζί τους. Όσο για το γιατί οι περισσότεροι διευθυντές κάστινγκ είναι γυναίκες, η Ντέμπι ΜακΓουίλιαμς ήταν σαφής: «Γιατί είμαστε καλύτερες και με περισσότερη υπομονή».
