Στο πλαίσιο της ενότητας Γεωκουλτούρα του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε παρουσία της σκηνοθέτιδας Μπέκι Χάτνερ η προβολή της ταινίας Η μόδα από την αρχή (Fashion Reimagined) το Σάββατο 11 Μαρτίου, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές. Η δημιουργός παραδίδει το πορτρέτο της σχεδιάστριας μόδας Έιμι Πάουνι, ανερχόμενου ταλέντου της λονδρέζικης σκηνής της μόδας, η οποία δημιούργησε μια βιώσιμη σειρά ρούχων. Μετά την προβολή ακολούθησε εκτεταμένο Q&A με τη συμμετοχή του Μιχάλη Γουδή, Διευθυντή του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ (γραφείο Θεσσαλονίκης – Ελλάδα), το οποίο υποστηρίζει την προβολή της ταινίας στο πλαίσιο της διοργάνωσης, και της Λένας Γεροθανάση, εκπρόσωπο του Pokari Project.
Τον λόγο πήρε αρχικά η κ. Χάτνερ. «Σας ευχαριστώ όλους που βρίσκεστε εδώ. Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω την ομάδα του Φεστιβάλ. Μεγάλωσα στον Καναδά, αλλά τώρα ζω σε ένα μικρό χωριό στην Αγγλία και επιθυμούσα για πολύ καιρό να έρθω στη Θεσσαλονίκη. Όπως όλα τα ντοκιμαντέρ, έτσι και το δικό μας είναι αποτέλεσμα δουλειάς που έγινε με αγάπη από μένα και την ομάδα μου. Μας πήρε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ξεκινήσαμε τα γυρίσματα το 2017 και καταγράψαμε το τελευταίο υλικό την περασμένη άνοιξη. Ελπίζω να απολαύσετε την ταινία».
«Σας καλησπερίζω κι εγώ και χαίρομαι που καταφέραμε να έρθει η Μπέκι στην Θεσσαλονίκη. Είμαστε χαρούμενοι που το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ υποστηρίζει τη συγκεκριμένη ταινία που μας δίνει την αφορμή να συζητήσουμε για πολλά ζητήματα γύρω από τη μόδα. Επιπλέον, δίνει πολλές πληροφορίες που πολλοί από μας μάλλον δεν τις γνωρίζαμε» είπε ο Μιχάλης Γουδής. Το κοινό χαιρέτισε με τη σειρά της και η Λένα Γεροθανάση. «Χαίρομαι που είμαι εδώ μαζί σας. Είμαι μέλος του Pokari Project, μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης και η δουλειά μας είναι να σας θυμίσουμε τι φανταστικό υλικό είναι το πρόβειο μαλλί, το οποίο έτσι κι αλλιώς υπάρχει γύρω μας και η αξία του έχει πέσει. Το Pokari Project αποτελείται από πέντε άτομα, δύο κτηνοτρόφους, δύο χειροτέχνες και μια περιβαλλοντολόγο. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε στο μαλλί πίσω την ταυτότητά του και την αξία του που είναι πολύ μεγάλη. Στην Ελλάδα παράγονται επτά τόνοι από πρόβειο μαλλί κάθε χρόνο και πολύ λίγοι καταλήγουν να τεθούν υπό επεξεργασία. Με αποτέλεσμα το μαλλί να καταλήγει να επιβαρύνει ως απόρριμμα το περιβάλλον».
Στο extended Q&A που ακολούθησε, τη συζήτηση άνοιξε η Μπέκι Χάτνερ μιλώντας για την ταινία και τον λόγο που τη δημιούργησε. «Το 2017 ζούσα στο Λονδίνο και δούλευα για μια εταιρεία παραγωγής που ειδικεύεται στο να δημιουργεί φιλμ για εταιρείες μόδας. Έκανα καμπάνιες για σχεδιαστές όπως ο Μανόλο Μπλάνικ. Ήμουν λοιπόν σε αυτό τον κόσμο και ένα από τα πρότζεκτ μου ήταν να καλύψω μια εκδήλωση της Vogue. Εκείνη τη χρονιά η Έιμι κέρδισε το βραβείο. Κάναμε και κάποια γυρίσματα στο σπίτι της και εκεί μου είπε για την επιθυμία της να φτιάξει μια βιώσιμη συλλογή. Ήταν μια καθοριστική στιγμή για μένα, καθώς ήθελα να κάνω κάτι που να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο. Ευτυχώς η Έιμι δέχτηκε να την κινηματογραφήσω και έτσι ξεκίνησαν όλα».
Για το πόσο όλοι μας μπορούμε να συνεισφέρουμε στο να γίνει η μόδα βιώσιμη, ο κ. Γουδής εξήγησε: «Αρχικά πρέπει να ενημερωθούμε και να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας ως καταναλωτές. Μπορούμε για παράδειγμα να αγοράζουμε μεταχειρισμένα ρούχα και να πιέσουμε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις για το τι μπορεί να αλλάξει στην βιομηχανία. Οι δικές μας αλλαγές είναι μικρής κλίμακας οπότε πρέπει να αλλάξει το κύριο μοντέλο. Υπάρχει και το πολιτικό πλαίσιο. Για παράδειγμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει ένας Κανονισμός που περιορίζει τη χρήση των χημικών, αλλά δεν έχει το αποτέλεσμα που θέλουμε σε εμάς τους καταναλωτές. Και η τοπικότητα είναι πολύ σημαντική. Αγοράζοντας ρούχα που φτιάχτηκαν και παρήχθησαν κοντά μας συνεισφέρουμε στη βιωσιμότητα». Όπως είπε η Λένα Γεροθανάση, «είναι σημαντικό να ενώνεις το ρούχο με τον τόπο και το αντίστροφο. Του δίνει προστιθέμενη αξία».
Σύμφωνα με την κ. Χάτνερ, «τα βιώσιμα ρούχα είναι πιο ακριβά, αλλά όχι πάντα. Υπάρχουν πολλά νέα brands με λογικές τιμές. Και ας μην ξεχνάμε τα μεταχειρισμένα ρούχα που όλο και περισσότεροι νέοι τα προτιμούν. Στο Λονδίνο για παράδειγμα γίνονται κάποιες εκδηλώσεις, όπου πας πέντε κομμάτια της ντουλάπας σου και παίρνεις πέντε από κάποιον άλλον που έφερε από τη δική του. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε πως τα πιο βιώσιμα ρούχα είναι αυτά που ήδη έχουμε».
Η κ. Γεροθανάση μίλησε για το τι έχει να προτείνει το Pokari Project σχετικά με τη βιωσιμότητα. «Πρώτα από όλα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία. Προσπαθούμε να παίρνουμε ελληνικό μαλλί από ντόπιες ράτσες, μαλλί που δεν χρησιμοποιείται συνήθως στην δημιουργία ρούχων. Έχει πιο χοντρή και τραχιά ίνα οπότε χρησιμοποιείται για χαλιά ή είδη του σπιτιού. Προσπαθούμε να υπενθυμίσουμε τα πολλά θετικά στοιχεία του μαλλιού ως υλικού, μέσα από εκπαιδευτικά σεμινάρια σε σχολεία. Όλα τα μαλλιά είναι καλά, αρκεί να τα χρησιμοποιήσεις με τον σωστό τρόπο».
Στην ερώτηση για το τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια εταιρεία για να θεωρείται βιώσιμη, η κ. Χάτνερ είπε πως «δεν υπάρχει κάποια νομοθεσία σχετική με τη βιωσιμότητα. Είναι ένα δύσκολο πεδίο και κάθε εταιρεία μπορεί να ισχυριστεί ό,τι θέλει. Πως τα ρούχα της είναι βιώσιμα και οργανικά και να μην ισχύει. Ευτυχώς υπάρχουν πολιτικές στην ΕΕ για τη βιωσιμότητα, που βάζουν στο στόχαστρο αυτές τις εταιρείες που ισχυρίζονται πως είναι βιώσιμες. Αυτό που κάνουν τα fashion brands είναι να βγάζουν μια βιώσιμη συλλογή ή σειρά ρούχων με σκοπό το μάρκετινγκ, ενώ συνεχίζουν να κάνουν τη δουλειά ως συνήθως. Οι εταιρείες πρέπει να έχουν πολλές πληροφορίες στις ιστοσελίδες τους ώστε να ξέρουμε αν όντως είναι βιώσιμες».
Όπως συμπλήρωσε ο κ. Γουδής «η λέξη “βιωσιμότητα” είναι δημοφιλής στις μέρες μας και λίγοι γνωρίζουμε τι σημαίνει. Πρέπει οι εταιρείες να είναι ξεκάθαρες στο τι ακριβώς κάνουν». Όσο για το αν υπάρχει κάποιος οργανισμός που θα μπορούσε να βοηθήσει τις εταιρείες να γίνουν βιώσιμες η κ. Χάτνερ ανέφερε: «Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιωσιμότητα θα πρέπει να περιλαμβάνει και τα οικονομικά κίνητρα προς τις εταιρείες, ώστε αυτές να χρησιμοποιούν βιώσιμα υλικά». Από την πλευρά του ο κ. Γουδής είπε: «Από ότι ξέρω δεν υπάρχει, αλλά δεσμευόμαστε να το ψάξουμε και να δημοσιεύσουμε ότι βρούμε».
Η Μπέκι Χάτνερ αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τα γυρίσματα της ταινίας. «Είχαμε τα πάνω και τα κάτω μας με την Έιμι. Την ακολουθούσα για τρία χρόνια και ξεδίπλωσε τη ζωή της σε μένα. Της έκανα έκπληξη και εμφανιζόμουν απροειδοποίητα, οπότε νευρίαζε κάποιες φορές. Ήταν δύσκολη η περίοδος της πανδημίας και έπρεπε να κάνουμε γυρίσματα μέσω zoom, ενώ ήμουν έγκυος. Το μοντάζ ήταν επίσης δύσκολο, γιατί είχαμε πάνω από τριακόσιες ώρες γυρισμάτων και έπρεπε να βρούμε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στις σκηνές».
Για το αν τα fast fashion brands μπορούν να συμμετάσχουν στην αλλαγή, η κ. Χάτνερ είπε πως «το κόστος είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και για να πουλούν τα ρούχα τους τόσο φθηνά παραβιάζουν τους περιβαλλοντολογικούς κανόνες και έχουν φθηνά εργατικά χέρια. Όπως αναφέρεται και στην ταινία δεν μπορείς να αγοράσεις ένα πουκάμισο με δύο λίρες χωρίς να έχει συμβεί κάτι άσχημο. Όλες αυτές οι εταιρείες ακολουθούν το ίδιο μοντέλο και παράγουν μεγάλες ποσότητες ρούχων κάθε χρόνο, οπότε είναι δύσκολο να συμβαδίσουν με τη βιωσιμότητα».
