18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΚΛΟΝΤ ΛΑΝΖΜΑΝ: ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ SHOAH /
ΕΥΡΩΠΗ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ / KILLA-DIZEZ: ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΛΑ
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΚΛΟΝΤ ΛΑΝΖΜΑΝ: ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ SHOAH /
ΕΥΡΩΠΗ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ / KILLA-DIZEZ: ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΛΑ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Τρίτη 15 Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Γιαν Γκάσμαν (Ευρώπη αγαπημένη), Νίκο Πίρο (Killa-Dizez: Ζωή και θάνατος στην εποχή του έμπολα) και Άνταμ Μπενζίν (Κλοντ Λανζμάν: Φαντάσματα του Shoah).
Τον λόγο πήρε αρχικά o Γιαν Γκάσμαν, ο οποίος στο ντοκιμαντέρ του Ευρώπη αγαπημένη παρακολουθεί τέσσερα ζευγάρια σε ισάριθμες πόλεις της Ευρώπης
–Σεβίλλη, Δουβλίνο, Ταλίν και Θεσσαλονίκη-, τα οποία αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα μέσα σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Εκατό ζευγάρια πέρασαν από casting για το ντοκιμαντέρ, ενώ ο κ. Γκάσμαν επέλεξε τέσσερις πόλεις που του ήταν άγνωστες κινηματογραφικά και βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης. «Προσπάθησα να εστιάσω στο “εγώ’’, στο “εμείς’’, στη γενιά μας», υπογράμμισε ο σκηνοθέτης, ο οποίος έπρεπε να χτίσει μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης με τα ζευγάρια που κινηματογράφησε, καθώς στην ταινία προβάλλεται η γύμνια τους, κυριολεκτικά και μεταφορικά. «Εξαρχής, διευκρίνισα ότι θα υπάρχει γυμνό στην ταινία και οπωσδήποτε για να συμβεί αυτό προϋπόθεση είναι να υπάρχει εμπιστοσύνη. Η σεξουαλικότητα κάνει τα πράγματα πιο εύκολα, βοηθά να τοποθετηθούν οι άνθρωποι με μεγαλύτερη ειλικρίνεια απέναντι στα συναισθήματά τους. Τους είπα ότι εάν το ήθελαν, τότε και εμείς θα ήμασταν γυμνοί», εξήγησε ο κ. Γκάσμαν. Στα γυρίσματα «πάντα υπάρχει καθοδήγηση», ωστόσο ορισμένα ζευγάρια είχαν δώσει στο δημιουργό κλειδιά του σπιτιού τους, οπότε «μπαίναμε πρωί και κάναμε γυρίσματα στο δωμάτιο όπου κοιμόντουσαν», όπως σημείωσε. Η ταινία δεν παρουσιάζει απλώς την ιστορία τεσσάρων ζευγαριών, αλλά σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, «την ιστορία της Ευρώπης στην παρούσα συγκυρία. Θέλαμε να κάνουμε ένα πορτρέτο της Ευρώπης μέσα από ανθρώπους της γενιάς μας. Δεν με ενδιέφεραν οι στατιστικές ή τα ρεπορτάζ, αλλά το να δω μέσα από το πρίσμα των σχέσεων μιας χαμένης γενιάς που δεν καταφέρνει να φτάσει εκεί που ήθελε».
Από την πλευρά του, ως πολεμικός ανταποκριτής ο Νίκο Πίρο είχε βιώματα από δύσκολες καταστάσεις. Όταν σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ Killa-Dizez: Ζωή και θάνατος στην εποχή του έμπολα είχε αφήσει πίσω του τον δυο ετών γιο του και τη σύζυγό του έγκυο στον έκτο μήνα, για να πάει να καλύψει αυτό το θέμα, το οποίο τα δυτικά ΜΜΕ παρουσίαζαν μόνο από μια συγκεκριμένη σκοπιά. «Δεν ξέρω αν έκανα ντοκιμαντέρ ή ρεπορτάζ μεγάλου μήκους, για μένα είναι μια πράξη τεκμηρίωσης και ηθικής εξέγερσης, που ένιωσα ότι όφειλα να κάνω ως άνθρωπος και ως πατέρας. Τα δυτικά ΜΜΕ ασχολούνταν αποκλειστικά με τις 16 περιπτώσεις ανθρώπων που επιβίωσαν από τον έμπολα σε δυτικά νοσοκομεία. Δεν μας απασχόλησαν τα εκατομμύρια που συμβίωναν με έναν αόρατο εχθρό. Σκοπίμως επιλέξαμε να αγνοήσουμε 12.000 νεκρούς» είπε ο κ. Πίρο. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει το μοναδικό γύρισμα που έχει γίνει ποτέ μέσα στη λεγόμενη «κόκκινη ζώνη», δηλαδή τις πτέρυγες απομόνωσης και εντατικής νοσηλείας όπου νοσηλεύονται οι ασθενείς που βρίσκονται στο πλέον επικίνδυνο στάδιο. Όπως είπε ο σκηνοθέτης «εκεί οι συνθήκες είναι ελεγχόμενες», αλλά ο ίδιος επέλεξε να πάει και σε σημεία συγκέντρωσης πληθυσμού, καθώς και σε νεκροταφεία, εισχωρώντας στο επίκεντρο της επιδημίας, με στόχο να κάνει μια ταινία «για το πώς είναι να ζεις μέσα σε μια επιδημία». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Το πιο σοκαριστικό είναι το στίγμα της νόσου, γιατί η Αφρική μπορεί να είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομικά χώρα χάρη στις κινεζικές επενδύσεις, όχι όμως και κοινωνικά αναπτυσσόμενη. Η Σιέρα Λεόνε ήταν μια χώρα που προσπαθούσε να συνέλθει από τον εμφύλιο και τότε προέκυψε η επιδημία».
Στο ντοκιμαντέρ Κλοντ Λανζμάν: Φαντάσματα του Shoah ο σκηνοθέτης και δημοσιογράφος Άνταμ Μπενζίν επιχειρεί μια εξερεύνηση του επίπονου δωδεκαετούς ταξιδιού του σκηνοθέτη Κλοντ Λανζμάν που οδήγησε στη δημιουργία του επικού Shoah, μίας από τις σημαντικότερες ταινίες που έχουν γυριστεί ποτέ για το Ολοκαύτωμα. Ο κ. Μπενζίν, έχοντας ήδη μια πρώτη επαφή με το έργο του Λανζμάν, στη συνέχεια διαπίστωσε ότι ο ίδιος ο δημιουργός είχε μια περιπετειώδη ζωή: υπήρξε σύντροφος της Σιμόν ντε Μποβουάρ, πολέμησε στην αντίσταση στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και στο κίνημα για την ανεξαρτητοποίηση της Αλγερίας. «Η ιστορία του δεν είχε ειπωθεί μέχρι τότε. Ήθελα να την αφηγηθώ και μέσω αυτής να δω πώς έφτασε στο δημιούργημα του, το Shoah. Δεν ήταν εύκολο να τον προσεγγίσω. Εισέπραξα αρκετά “όχι”. Τελικά τα κατάφερα με τη βοήθεια ενός φίλου από το BBC που τον έπεισε ότι άξιζε να γίνει το ντοκιμαντέρ, με αφορμή την επέτειο από τη δημιουργία του Shoah. Ο Λανζμάν συμφώνησε απρόθυμα, αλλά του ήταν δύσκολο να μην έχει το δημιουργικό έλεγχο του έργου μου», είπε ο σκηνοθέτης. Στην έναρξη της ταινίας μιλούν άνθρωποι που γνώρισαν τον Λανζμάν, μεταξύ αυτών και ένας πρώην φίλος του, που τον χαρακτηρίζει μεγαλομανή. «Στην αρχή ήθελα να βάλω ένα πλαίσιο, να δείξω πώς τον έβλεπαν οι άλλοι: ως άνθρωπο δύσκολο, αλλά και ως μια ιδιοφυΐα. Αυτός ο πρόλογος ήταν πολύ σημαντικός για όσους δεν γνωρίζουν τον δημιουργό, όμως μετά δεν ήθελα να έχω άλλους να παρεμβαίνουν. Θέλησα να μείνω μαζί με το δημιουργό σε αυτό το ταξίδι», υπογράμμισε ο κ. Μπενζίν.
