18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΧΡΗΣΤΩΝ / ΕΦΥΓΕ ΣΚΟΠΙΜΑ /
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ / ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗ ΦΥΣΗ
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΧΡΗΣΤΩΝ / ΕΦΥΓΕ ΣΚΟΠΙΜΑ /
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ / ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗ ΦΥΣΗ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Τρίτη 15 Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Σαμ Πρέσμαν και Χάρλεϊ Άνταμς (Ανάκτηση των αχρήστων), Τζάστιν Σάιν (Έφυγε σκόπιμα), Άλι Άλβαρες (Ο θάνατος είναι ζωή), καθώς και ο σκηνοθέτης Ντάνιελ Στίλινγκ και η σεναριογράφος-παραγωγός Έιμι Στίλινγκ (Παιχνίδι στη φύση).
Τον λόγο πήρε αρχικά η Άλι Άλβαρες, η οποία στο ντοκιμαντέρ Ο θάνατος είναι ζωή διερευνά τη σχέση που αποδίδουν οι Μεξικάνοι στο ταξίδι της πεταλούδας «μονάρχη» από τον Καναδά στο Μεξικό, με το ταξίδι των ψυχών μετά τον θάνατο. Στην αρχή της ταινίας η σκηνοθέτιδα συνάντησε έναν αστυνομικό που προσπαθούσε να βρει το μαύρο κουτί ενός αεροπορικού δυστυχήματος. Έπειτα, την προσέγγισαν πολλοί άνθρωποι που είχαν χάσει κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο και πίστευαν ότι οι πεταλούδες έφεραν τις ψυχές αυτών των προσώπων. «Δεν μπορείς να πείσεις αυτούς τους ανθρώπους ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια και γιατί να τον πείσεις; Όλα είναι πιθανά» είπε χαρακτηριστικά η σκηνοθέτιδα. «Η ταινία είναι τόσο πνευματική, που δεν μπορούσε να γίνει παρά μόνο με ανθρώπους πρόθυμους να ανοιχτούν για τη ζωή τους», σημείωσε η ίδια απαντώντας στο ερώτημα γιατί διάλεξε να παρουσιάσει συγκεκριμένα άτομα στο ντοκιμαντέρ. Όσο για τις τεχνικές λήψης της ταινίας, η κ. Άλβαρες υπογράμμισε: «Η ιστορία τις υπαγόρευσε, δηλαδή οι ίδιες οι πεταλούδες που είναι τόσο όμορφες, γι’ αυτό και έπρεπε να γυρίσουμε εικόνες το ίδιο όμορφες».
Τοποθετημένο επίσης στη Λατινική Αμερική, το ντοκιμαντέρ Ανάκτηση των αχρήστων παρακολουθεί την περιπέτεια των σκηνοθετών Σαμ Πρέσμαν και Χάρλεϊ Άνταμς κι ενός ακόμη φίλου τους, καθώς διασχίζουν τον Αμαζόνιο ακολουθώντας τα χνάρια της θρυλικής ταινίας Φιτζκαράλντο του Βέρνερ Χέρτσογκ. Όπως είπαν οι δυο σκηνοθέτες, «το καλύτερο πράγμα στη ζωή είναι οι φίλοι που είναι αρκετά τρελοί ώστε να κάνουν πράγματα μαζί σου». Μιλώντας για την έμπνευσή τους, τον Βέρνερ Χέρτσογκ, ο κ. Πρέσμαν τόνισε: «Ο Χέρτσογκ ήταν ο ιδανικός μέντορας για εμάς, είχε μια τρέλα στη διαδικασία της ταινίας», ενώ από την πλευρά του, ο κ. Άνταμς σημείωσε: «Αν παρατηρήσεις τη δημιουργία του Φιτζκαράλντο καταλήγεις στο ότι είτε είναι η τελειότητα είτε το απόλυτο τίποτα. Το να συμπληρώσεις αυτό το κενό είναι δύσκολο». Διαποτισμένο από το πνεύμα του Φιτζκαράλντο, της απόλυτης ταινίας για τους κυνηγούς του αδυνάτου, το ντοκιμαντέρ καταπιάνεται με την αναζήτηση του ανομολόγητου και του αγνώστου και το πού μπορεί να σε οδηγήσει αυτή. Το ταξίδι των τριών πρωταγωνιστών ήταν γεμάτο περιπέτειες, «όμως σε κάθε πρόκληση, κάθε φορά που απογοητευόμασταν και πιστεύαμε ότι ήρθε η στιγμή να τα παρατήσουμε, κάτι μαγικό συνέβαινε», εξήγησαν οι δυο σκηνοθέτες. Το συμπέρασμα που έβγαλαν είναι ότι «δεν θα πρέπει να φοβάσαι να ζεις στιγμές στις οποίες έρχεσαι αντιμέτωπος με το άγνωστο. Εμείς δεν θα είχαμε δει τίποτα, αν δεν προσπαθούσαμε να ανακαλύψουμε την ιστορία».
Στη συνέχεια, ο σκηνοθέτης Τζάστιν Σάιν αναφέρθηκε στον πολιτικό ακτιβιστή Μάγιερ Βίσνερ, τον ήρωα του ντοκιμαντέρ του Έφυγε σκόπιμα. Στα μισά των γυρισμάτων, ο Βίσνερ, ο οποίος στο μεταξύ είχε αναπτύξει στενή σχέση με τον κινηματογραφιστή, του δήλωσε ότι η τελευταία του πολιτική πράξη θα είναι η αυτοκτονία του μπροστά στην κάμερα. Το ηθικό δίλημμα του σκηνοθέτη ήταν μεγάλο, καθώς έπρεπε να αποφασίσει αν θα κλείσει την κάμερά του ή αν θα τη χρησιμοποιήσει για να κρατήσει ζωντανό τον φίλο του. «Κάνω ντοκιμαντέρ εδώ και 20 χρόνια. Κάθε ταινία έχει ηθικά ναρκοπέδια, ακόμα και στις πιο εύκολες καταστάσεις. Σε αυτή την περίπτωση όμως, το σοκ που ένιωσα ως δημιουργός και ως φίλος ήταν μεγάλο. Του είπα ότι ήθελα να ζήσει και η ταινία να μην είναι για το θάνατο του. Τελικά αυτό ήθελε και έπρεπε να το σεβαστώ. Με έφερε σε δύσκολη θέση, αλλά δεν είναι κακό που με χρησιμοποίησε για να κάνει μια δήλωση». Ο σκηνοθέτης αποφάσισε να σεβαστεί την επιθυμία του φίλου του και εξήγησε ότι έκανε την ταινία για να εστιάσει σε παρόμοια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι άνθρωποι διότι όπως είπε «η αυτοκτονία είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα στις ΗΠΑ για ανθρώπους της ηλικίας του Βίσνερ. Ήθελα να ξεκινήσω μια συζήτηση για το πώς γερνά κανείς, πώς αντιμετωπίζει την κατάθλιψη και την απομόνωση».
Από τη στιγμή που η κόρη τους Μπέλα πήγε σχολείο, ο Ντάνιελ και η Έιμι Στίλινγκ –ο σκηνοθέτης και η σεναριογράφος /παραγωγός της ταινίας Παιχνίδι στη φύση- διαπίστωσαν ότι οι εξετάσεις γεμίζουν τα παιδιά με υπερβολικό άγχος χωρίς να τους μαθαίνουν τίποτα. «Το ζήτημα της εκπαίδευσης είναι και οικονομικό, αλλά είναι και μια μάχη εξουσίας που δεν έχει κατ’ ανάγκη ως ζητούμενο το καλό των παιδιών. Εμείς εστιάσαμε στο θέμα των εξετάσεων και αντί να δείχνουμε μόνο προβλήματα, θελήσαμε να δείξουμε και λύσεις», είπαν οι συντελεστές. Η ταινία τους παρουσιάζει το σκανδιναβικό μοντέλο της βιωματικής μάθησης μέσα από την επαφή με τη φύση, το παιχνίδι έξω από τους τοίχους του σχολείου. «Θελήσαμε να δούμε πώς μαθαίνει ο άνθρωπος ως είδος, μέσω εμπειριών, με ολόκληρο το σώμα του, από το εξωτερικό περιβάλλον. Εμείς εκπαιδεύουμε μια γενιά ρομπότ, όμως τα παιδιά δεν είναι υπολογιστές να τα προγραμματίσουμε» τόνισε η κ. Στίλινγκ, προσθέτοντας ότι το να περνάνε καλά τα παιδιά στο σχολείο δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά αποτελεσματικός τρόπος μάθησης. «Η Ελλάδα μας έδωσε τη δημοκρατία, ενώ οι Σκανδιναβοί μας έδωσαν την έννοια της καλής παιδικής ηλικίας» πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο κ. Στίλινγκ.
