18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
LUDLOW, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ /
ΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ
Εικόνες του 21ου Αιώνα
11-20 Μαρτίου 2016
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
LUDLOW, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ /
ΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν τo Σάββατο 19 Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, o σκηνοθέτης Λεωνίδας Βαρδαρός και η υπεύθυνη έρευνας και παραγωγής Φρόσω Τσούκα από την ταινία LUDLOW, Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα και ο σκηνοθέτης Δημήτρης Πλιάγκος και ο σεναριογράφος Θωμάς Σίδερης από την ταινία Σκιά στην ψυχή.
Η ταινία Σκιά στην ψυχή, που γύρισαν ο Δημήτρης Πλιάγκος και ο Μάριος Πολυζωγόπουλος, εστιάζει στην περιπέτεια των προσφύγων της Ανταλλαγής του ‘23 στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Χριστιανοί και μουσουλμάνοι αφηγούνται τις ιστορίες τους στον φακό. Ο Δημήτρης Πλιάγκος εξήγησε ότι η ταινία βασίστηκε σε μία ιδέα του Θωμά Σίδερη, πάνω στην οποία αναπτύχθηκε το σενάριο. «Είδαμε ότι είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, όχι τόσο γνωστό στο ευρύ κοινό. Αυτό που μάθαμε από τα βιβλία ήταν μέχρι την καταστροφή της Σμύρνης. Εκεί σταματάει συνήθως η ενημέρωση. Γυρίζοντας την ταινία θελήσαμε να καταγράψουμε μαρτυρίες ανθρώπων και από τις δύο πλευρές και να δείξουμε πώς αυτό διαμόρφωσε τη ζωή τους». Από την πλευρά του ο Θωμάς Σίδερης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η βασική ιδέα ήταν να φτιάξουμε ένα ντοκιμαντέρ που θα εστιάζει στον ανθρώπινο παράγοντα και θα δείξει πώς οι πρόσφυγες της ανταλλαγής ανασύστησαν τη γειτονιά στους νέους τόπους κατοικίας τους, αλλά και τον ρατσισμό που δέχτηκαν στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Είχαμε συμβούλους και από την Ελλάδα και την Τουρκία, τα γυρίσματα έγινα σε τρεις χώρες και κράτησαν τρία χρόνια. Στην κάμερα μιλούν πρόσφυγες της Ανταλλαγής πρώτης και δεύτερης γενιάς. Τρεις από τους ήρωες, εμβληματικές μορφές, δεν ζουν πια. Το ντοκιμαντέρ έχει και μία σαφή πολιτική θέση, όμως ο χαρακτήρας του είναι ανθρωποκεντρικός. Επιπλέον, κάτι που φαίνεται έντονα είναι η βαθιά αγάπη που κουβαλούν για την Ελλάδα οι τούρκοι ανταλλαγέντες όσο κι αν αυτό ακούγεται παράξενο». Όσο για τη σύνδεση του θέματος της ταινίας με την παρούσα ανθρωπιστική κρίση, ο κ. Σίδερης είπε: «Κάνω αυτό τον καιρό ένα μεταπτυχιακό στην ανθρωπογεωγραφία στη Λέσβο, τον χώρο όπου εκτυλίσσεται η τραγωδία. Στην ταινία οι μαρτυρίες των ανθρώπων θα μπορούσαν να μεταφερθούν αυτούσιες στο σήμερα». Για το θέμα αυτό ο κ. Πλιάγκος πρόσθεσε: «Εκπλαγήκαμε στα γυρίσματα όταν ακούγαμε τα ίδια πράγματα από Τούρκους και Έλληνες, καταλάβαμε ότι μοιράστηκαν τον ίδιο πόνο. Αυτό συμβαίνει και σήμερα και φοβάμαι ότι δεν θα τελειώσει».
Ο Πόλεμος του άνθρακα του Κολοράντο το 1914, η πιο βίαιη και αιματηρή σελίδα του εργατικού κινήματος της Αμερικής και η άγνωστη συμβολή των Ελλήνων, βρίσκεται στο επίκεντρο της ταινίας Ludlow, Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα του Λεωνίδα Βαρδαρού. «Πριν 15 χρόνια είχα προσπαθήσει να ανεβάσω μία παράσταση με αφηγήσεις ελλήνων μεταναστών στην Αμερική. Χάρη στις μαρτυρίες που συμπεριλάβαμε σε εκείνη την παράσταση και στο ντοκιμαντέρ Ταξισυνειδησία η άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού σε παραγωγή της μη κερδοσκοπικής εταιρείας ‘Αποστόλης Μπερδεμπές’ έκανα μία προεργασία πάνω στο θέμα». Αναφερόμενος στη συμβολή των Ελλήνων στη σφαγή του Λάντλοου, ο κ. Βαρδαρός παρατήρησε: «Μιλάμε για οικονομικούς μετανάστες, που μπήκαν κόβοντας τα σύρματα από το Μεξικό ή γλίτωσαν από τον τυφώνα στην Κούβα και πέρασαν στη Φλόριντα ή έφτασαν με ένα καράβι και μία κουβέρτα στο κατάστρωμα στο Έλις Άιλαντ. Οι άνθρωποι αυτοί περνούσαν στην Αμερική και γίνονταν ανθρακωρύχοι. Έχουμε υποχρέωση να ζωντανεύουμε μνήμες που καθόρισαν την εργατική ιστορία στην Αμερική καθώς μάλιστα συνέβαλαν συμπατριώτες μας στον αγώνα για τα εργατικά δικαιώματα που επηρέασε όλο τον κόσμο». Η Φρόσω Τσούκα, που υπογράφει την έρευνα και την παραγωγή του ντοκιμαντέρ επεσήμανε: «Η ταινία πάει πέρα από τη σφαγή του Λάντλοου. Για διάφορους λόγους έχει αποκρυφτεί η συνέχεια που είναι ο Πόλεμος των Δέκα Ημερών. Όταν μιλάνε για το Λάντλοου συνήθως σταματάνε στη σφαγή για να δείξουν τους απεργούς ως θύματα. Εμείς θέλαμε να δείξουμε ότι ήταν αγωνιστές που ανταποκρίθηκαν με επιτυχία στη βία των απεργιών. Με το καθεστώς της επί συμβάσει δουλείας μεταφέρθηκαν οι φτωχοί της Ευρώπης στην Αμερική. Τους πλήρωναν τα εισιτήρια και μεταφέρονταν στην Αμερική για να ξεπληρώσουν το χρέος, πράγμα που δεν κατάφερναν ποτέ και έμεναν σκλάβοι για πάντα». Η κ. Τσούκα τόνισε ότι η ιστορία του Λάντλοου είναι ελάχιστα γνωστή ακόμη και στην Αμερική. «Δεν τη διδάσκονται οι Αμερικανοί. Πρόσφατα μόνο, επειδή συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη σφαγή του Λάντλοου, γράφτηκαν κάποια άρθρα και υπήρξε ενδιαφέρον. Την ξέρουν μόνο όσοι ασχολούνται με το εργατικό δίκαιο. Κι αυτό γιατί η σύγκρουση έχει επηρεάσει την πορεία της εξέλιξης του εργατικού δικαίου, θέτοντας τις βάσεις για να διαμορφωθούν κάποιες ρυθμίσεις». Τέλος ο σκηνοθέτης της ταινίας αναφέρθηκε στις δυσκολίες χρηματοδότησης των ελλήνων κινηματογραφιστών: «Η ταινία αυτή έγινε με τη βοήθεια φίλων. Είναι δύσκολο να κάνουμε σήμερα κινηματογράφο στην Ελλάδα. Πρέπει η Πολιτεία να επαναφέρει το νόμο για το 8% ή να βρει άλλους τρόπους για τη χρηματοδότηση των ταινιών. Αλλιώς σε λίγα χρόνια δεν θα ακούγεται η γλώσσα μας στις κινηματογραφικές αίθουσες».
