ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ – 8 Απριλίου
Συνέντευξη Τύπου παρέθεσαν, την Παρασκευή 8 Απριλίου 2005, οι Στέλιος Κούλογλου («Whistleblowers – Οι Σύγχρονοι Ήρωες»), Χ. Καρακάσης («Η Εκδρομή - Ιωάννινα»), Σ. Χαραλαμπόπουλος («Μάνος Ζαχαρίας 1968»), Γ. Μπότσος («Μέθεξις»), Λουκία Ρικάκη («Ο ¶λλος»), αναφορικά με τις ταινίες τους, οι οποίες προβάλλονται στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα.
Στέλιος Κούλογλου : Whistleblowers – Οι Σύγχρονοι Ήρωες
Εφτά παράλληλες ιστορίες, οι ιστορίες εφτά ανθρώπων που γνωρίζουν σημαντικά μυστικά, τα οποία μπορούν να σώσουν ανθρώπινες ζωές, ν’ αποτρέψουν πολεμικές συγκρούσεις και να φέρουν την ειρήνευση. Εφτά καθημερινοί άνθρωποι που βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα να τηρήσουν το νόμο διατηρώντας τα μυστικά ή ν’ αποκαλύψουν τις κρυφές αλήθειες που γνωρίζουν, πληρώνοντας το τίμημα. Η ταινία του Στέλιου Κούλογλου παρακολουθεί τις παράλληλες αυτές ιστορίες που ως κοινό στοιχείο και κεντρικό τους άξονα έχουν το πανάρχαιο ηθικό δίλημμα της ¶ντιγόνης του Σοφοκλή: να υπακούσουν στους νόμους ή σε υψηλότερες ηθικές αξίες, διακινδυνεύοντας την ελευθερία τους και τη ζωή τους.
«Πάντα μ’ ενδιέφερε το γεγονός πως οι άνθρωποι σε κάθε εποχή έρχονται αντιμέτωποι με παρόμοι ηθικά διλήμματα. Όταν μάλιστα τυχαίνει η ιστορική συγκυρία να παρεμβαίνει βίαια και η ιστορία να κάνει τους ανθρώπους έρμαια, αυτοί μπορούν να μετατραπούν σε κατά λάθος ήρωες. Κι αυτό, πιστεύω, είναι η αφορμή για ν’ αναπτυχθεί η δραματουργία και το δικό μου ενδιαφέρον: δεν μ’ ενδιέφερε τόσο το αποτέλεσμα της πράξης τους, όσο η πορεία που διένυσαν μέχρι να φτάσουν σ’ αυτήν την απόφαση και η μάχες που έδωσαν με τον εαυτό τους», είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος. Μιλώντας, εξάλλου για το μήνυμα της ταινίας του, επισήμανε: «Το μήνυμα είναι αισιόδοξο, με την έννοια ότι ακόμη και σήμερα, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε και που γίνονται ολοένα και δυσκολότεροι εξαιτίας των διεθνών καταστάσεων και συνθηκών, η αλήθεια τελικά κερδίζει και κατά κάποιον τρόπο επιβραβεύεται. Και έτσι, η ταινία αυτή αποτελεί και μια πρόκληση για τους ανθρώπους στην Ελλάδα που γνωρίζουν μυστικά να βγουν και να τ’ αποκαλύψουν».
Χρήστος Καρακάσης: Η Εκδρομή - Γιάννενα
Το ντοκιμαντέρ που διερευνά τη σχέση του χώρου και του χρόνου με τον τόπο και πώς αυτό εκφράζεται στην καθημερινή ζωή και επηρεάζει τους ανθρώπους και τις συνήθειές τους. «Η αφορμή για την ταινία υπήρξε μια νοσταλγική ιδέα του του διευθυντή φωτογραφίας και συμπαραγωγού, που είναι παιδί μεταναστών. Ήταν μια περιήγηση στα Ιωάννινα. Ωστόσο, στην πορεία άλλαξαν αρκετά τα πράγματα, καθώς υπεισήλθε το στοιχείο της σχέσης με τους ανθρώπους, καθώς και το πώς ο τόπος αλλάζει τους ανθρώπους. Είδαμε δηλαδή τη σχέση ενός τόπου, που είναι τραχύς, δύσκολος, απ’ τις φτωχές περιοχές της Ευρώπης, με τους ανθρώπους του απ’ τους οποίους ουσιαστικά ζητάει την ανάπτυξή του», ανέφερε χαρακτηριστικά ο δημιουργός, και συμπλήρωσε:
«Εκεί βρήκαμε ανθρώπους που μας βοήθησαν πολύ, κι έτσι δημιουργήθηκε ένα μεγάλο παζλ. Ουσιαστικά, η ταινία χτίστηκε από ανθρώπους των Ιωαννίνων, παρά το δικό μας συνεργείο, οι οποίοι έγιναν κομμάτι της ταινίας κι εμεί κομμάτι της ζωής τους».
Στέλιος Χαραλαμπόπουλος: Ιστορία των Χρόνων μου: Μάνος Ζαχαρίας 1968
Ο Μάνος Ζαχαρίας στη διάρκεια του Εμφυλίου ήταν μέλος μικρής κινηματογραφικής ομάδας του Δημοκρατικού Στρατού και πέρασε 20 χρόνια πολιτικής προσφυγιάς στη Σοβιετική Ένωση. «Η ταινία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας σειράς με τίτλο ‘Ιστορία των Χρόνων’, το σκεπτικό της οποίας είναι διάφοροι Ελληνες δημιουργοί να μιλήσουν για κάποιο έργο τους και να προσπαθήσουν οι ίδιοι να το εντάξουν στο παζλ της Ιστορίας. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να δείξουμε την μαρτυρία ενός ανθρώπου που βιώνει τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της χρονιάς από απόσταση και πώς αυτά τον επηρεάζουν. Το θέμα, εξάλλου, της ταινίας του ίδιου του Μάνου Ζαχαρία – ‘Ένας απ’ το Εκτελεστικό Απόσπασμα’, για έναν φαντάρο που συμμετέχει στο εκτελεστικό απόσπασμα και στη διάρκεια μιας 24ωρης άδειας συνειδητοποιείται, αλλάζει και κάνει την προσωπική του επανάσταση, μας έφερε στο μυαλό τον ίδιο τον δημιουργό, ο οποίος εγκαταλείποντας τα πάντα επέστρεψε στην Ελλάδα του Εμφυλίου, συμμετείχε στον Δημοκρατικό Στρατό και έκανε μια ταινία που του στοίχησε δεκάδες χρόνια ξενιτιάς και εξορίας», εξηγεί ο κ. Χαραλαμπόπουλος και πρόσθεσε:
«Η ταινία αυτή, όπως και η δική του ταινία, έχει να κάνει με την ιδέα ότι κάποια στιγμή ο άνθρωπος πρέπει να πάρει τις αποφάσεις του να κάνει τις επιλογές του απέναντι στις επιταγές της Ιστορίας. Κάπως έτσι μου φάνταζε και η ιστορία του Μάνου Ζαχαρία που δεν θέλησε να είναι άθυρμα της ιστορίας αλλά να γίνει δρων». Ο ίδιος Μάνος Ζαχαρίας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την εμπειρία του να βρίσκεται μπροστά και όχι πίσω απ’ την κάμερα τόνισε: «Δεν ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν μπροστά απ’ την κάμερα, έχω παίξει μικρούς ρόλους σε δικές μου ταινίες και άλλους ρόλους σε ταινίες φίλων δημιουργών. Ωστόσο, αυτή τη φορά ήταν διαφορετικά, ήταν μια ιδιόμορφη περίπτωση. Διότι αυτή τη φορά δεν ήταν ένα ρόλος που έπαιζα, αλλά ένας είδος απολογίας, η κατάθεση της δράσης μιας ολόκληρης ζωής».
Γιώργος Μπότσος: Μέθεξις
Η ταινία του Γιώργου Μπότσου επικεντρώνεται σε τρεις ανθρώπους με διαφορετικές ζωές, έναν Ηπειρώτη παπά, έναν Μυτιληνιό λιθοξόο κι έναν Θεσσαλονικιό καθηγητή, που ασχολούνται ερασιτεχνικά με τη μουσική. Ο πρώτος τραγουδά δημοτικά, ο δεύτερος αμανέδες, ο τρίτος φτιάχνει μουσικά όργανα και παίζει ρεμπέτικα. Ο καθένας χωριστά ξετυλίγει τη σχέση του με τη μουσική και το νόμημα της παρέας και του γλεντιού. Οι σκέψεις και τα αισθήματά τους διασταυρώνονται, εφάπτονται, συγκρούονται και μέσα από τη διαφορετικότητά τους αναδύεται η κοινή ανάγκη όλων να «υπάρξουν» μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση και την ανθρώπινη επικοινωνία. «Θέλαμε να εκφράσουμε ότι όλα είναι καλά, ότι η ζωή είναι ωραία», είπε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μπότσος και συνέχισε: «Eκεί φτάσαμε διερευνώντας πράγματα σημαντικά γι’ αυτούς τους τρεις ανθρώπους: τι σημαίνει παρέα, τι σημαίνει αλκοόλ και να πίνεις, τι σημαίνει να εξαργυρώνεις αυτή την έκφραση της μέσω της μουσικής. Η διαπραγμάτευση αυτή έδειξε ότι υπάρχει μια κοινή συνισταμένη: η ίδια η ζωή». Μιλώντας εξάλλου για το στοίχημα που ήθελε να κερδίσει είπε:
«Θέλαμε ταυτοχρόνως να κερδίσουμε αυτούς τους τρεις ανθρώπους, που μας εμπιστεύτηκαν και εκτέθηκαν μέσω της ταινίας μας, και να προσελκύσουμε τους θεατές. Γι’ αυτό προβληματιστήκαμε για τον τρόπο που θα διαπραγματευτούμε το θέμα μας».
Λουκία Ρικάκη: Ο ¶λλος
Η ταινία της Λουκίας Ρικάκη καταγράφει το ειδικό αλλά και χαρακτηριστικό παράδειγμα του μονοθέσιου σχολείου στο χωριό Πατσίδερος στο Ηράκλειο, που αποτελεί το μοναδικό σχολείο στην Ελλάδα στο οποίο φοιτά μόνο ένας Έλληνας μαθητής. Όλοι οι άλλοι είναι Αλβανοί. Όλοι διδάσκονται ισότιμα, κάτι που διασφαλίζει η αφοσίωση του δασκάλου Γιάννη Φραγκιαδάκη. Ένα έργο καθημερινό, σύνθετο και ολοήμερο, καθώς δεν περιορίζεται στην αίθουσα διδασκαλίας, αλλά διευκολύνει και εξασφαλίζει τη συνύπαρξη με τους Αλβανούς που έχουν φθάσει τα τελευταία χρόνια στο χωριό. Οι μετανάστες είναι εκείνοι που φροντίζουν τη γη του χωριού και ελπίζουν κάποια μέρα, αν όχι οι ίδιοι, τουλάχιστον τα παιδιά τους να ριζώσουν εκεί και να φτιάξουν μια ζωή καλύτερη από τη δική τους.
«Όταν διάβασα στην εφημερίδα ότι υπάρχει ένα τέτοιο σχολείο, αμέσως ενδιαφέρθηκα, γιατί κι εγώ ως παιδί έζησα στη Γερμανία, όπου είχα αρνητικές εμπειρίες από την υποδοχή που μου επιφύλαξαν στο γερμανικό σχολείο», εξήγησε η σκηνοθέτις της ταινίας. Μιλώντας, εξάλλου, για το μήνυμα που προβάλλει το φιλμ επισήμανε: «Αυτό που μένει τελικά είναι το πολύ έντονο στοιχείο του ανθρωπισμού, χαρακτηριστικό που τα παιδιά αυτά παίρνουν και κουβαλούν πάντα και παντού μαζί τους. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τον θεατή. Εξάλλου, η εμπειρία αυτής της ταινίας τα γυρίσματα της οποίας διήρκεσαν δύο σχολικές χρονιές, ήταν και για μένα πολύ σημαντική· πιστεύω ότι έγινα καλύτερος άνθρωπος». Παρών στη συνέντευξη τύπου και ο ‘πρωταγωνιστής’ της ταινίας, ο δάσκαλος Γιάννης Φραγκιαδάκης που επισήμανε: «Για μας τους δασκάλους όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως εθνικότητας, είναι ίδια, έχουν τις ίδιες φοβίες, τα ίδια άγχη, τις ίδιες σκέψεις και ιδέες, που είναι τελείως διαφορετικές απ’ αυτές των ενηλίκων. Η βασική αρχή μας είναι να μην τους δημιουργήσουμε περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουμε».
